49- Çfarë fsheh “Masakra e Tivarit” ?!

 

“Kur Njeriu  braktis Zotin, Zoti nuk e braktis Njeriun.

Por kur Njeriu  braktis Njerëzimin, atehere Zoti e braktis Njeriun.

                  një nëntekst nga filozofia e NËNË  Tereza e Kalkutës

 

Ky postulat nuk eshte profeci, as parashikim social, as shprehje e moralit njerëzor, por, mbi te gjitha, ai eshte nje ligj natyror në shoqërin njerëzore qe sherben per te argumentuar perse ne historine e njerezimit jane zhdukur popuj dhe kombe, perse ne historine e njerezimit ka popuj qe vegjetojne dhe nuk japin asnje produkt social qe t’i sherbeje njeriut, e megjithëatë ato ekzistojnë (fjalën e kemi për Popullin Shqiptar). Ky postulat eshte i aftë te argumentojë gjithëshka qe nuk di njeriu jo vetëm atëhere, shume larg, por dhe shume afër, sot, e fshehur dhe e maskuar në maksimum deri në mohim. Ky postulat është i aftë te argumentojë përse ne shqiptarët jemi armiq të vetvetes dhe kush vepron mbi ne. Të paktën “Masakra e Tivarit” eshte e afte te na përmbushë nje permase te konsiderueshme te argumentit mbi këtë postulat.

Në qoftë se ka ndonjë ngjarje kriminale antinjerëzore që fsheh një krim gjigant antikombëtar shqiptar ajo gjëndet në territorin e shqiptarëve të sotëm dhe quhet “Masakra e Tivarit”. Ajo fsheh tre momente të rëndësishme propogandistike në historinë e popullit shqiptar përgjatë mesit të shekullit të XX-të, të cilat u krijuan për të fshehur një krim sa antinjerëzor aq dhe antishqiptar, që shërbejnë për të argumentuar mënyrën se si është gënjyer populli shqiptar për 45 vjet rrjesht pa pushim:

1-Menyrën se si u çlirua (një term propogandistik enverist ireal) Shqipëria dhe Kosova nga nazifashizmi në nëndor 1944 dhe si u pushtua nga enverizmi dhe titizmi komunist. Ketu ka rendesi data e sakte historike e largimit te nazisteve nga territori i Shqiperise dhe i Kosovës, dhe jo datat politike, qofte 28 Nendori e qofte 29 Nendori edhe pse e gjitha kjo nuk ka asnjë rëndësi konkrete, përveç faktit të krijimit të një historie të lavdishme ireale, kur në realitet është historia më antishqiptare në historinë 3000 vjeçare të popullit shqiptar dhe paraardhësit të tij.

2-Përse shkuan dy divizionet komuniste (korparmata e I-rë) në territorin e Jugosllavisë politike, ose në territorin shqiptar te Kosoves, përgjatë vitit 1944-1945. Ketu ka rendesi koha dhe vëndi i futjes ne territorin e Jugosllavise shteterore te dy divizioneve enveriste si dhe koha e vëndi i daljes prej saj duke qenë në fakt një akt pushtimi politik dhe një akt antishqiptar për gjënë më të thjeshtë fare: ishte hera e parë në historinë 3000 vjeçare që tokën shqiptare të Kosovës e shkelte këmba e një formacioni ushtarak shqiptar në rolin e pushtuesit vrasës.

3-Çfarë ndodhi me popullatën kosovare që ju besua divizioneve enveriste përgjatë vitit 1945 dhe përse u fut në territorin shtetëror shqiptar. Ishte hera e parë në historinë 3000 vjeçare të popullatës shqiptare të Kosovës që Ata bëheshin robër të vëllezërve të tyre gjenetikë edhe pse nuk ishin përplasur kurrë më parë. Kjo ka lidhje vetem me krimin makaber te ndodhur ne territorin e Shqiperise shteterore kundra popullatës shqiptare të Kosovës dhe aspak me Tivarin. Pikerisht kjo e fundit perben ate qe nuk dine sot shqiptaret e mijevjecarit te ri edhe pse ne nje fare menyre e kemi thene dikur (per kete shih artikujt: “Edhe nje here kur eshte çliruar Shqiperia”, botuar ne gazeten “Koha Jonë” dt. 03 Nendor 2005, por dhe internet: albanovaonline.com, logoreci.com, www.hotig.info; dhe “Arroganca e Ledi Shamkut dhe “pafajesia”  dinake e Beqir Metës” publikuar në internet po aty).

Të tre këto ngjarje u shumëzuan me zero (prandaj dhe propoganda enveriste i tjetërsoi kohën dhe përmbajtjen këtyre ngjarjeve) dhe në plan të parë doli një minimasakër e realizuar në Tivar dikush thotë në dhjetor 1944, dikush në mars 1945, dikush në prill 1945, dikush në dhjetor të 1945 e dikush në janar të 1946. Dikush thotë se i vranë nazistët përgjatë tërheqjes, dikush thotë se i vranë çetnikët, dikush thotë se i vrau politika serbomalazeze e Titos, dikush thotë se i vrau politika e Enver Hoxhës e dikush thotë se i vrau Ramiz Alia me një urdhër. Dikush thotë se u vranë 300, dikush 430 vetë, dikush 500 vete, dikush 1.200 vetë, dikush 1.670 vete, dikush 1.700 vetë, dikush 3.000 vete, dikush 3.760 vetë e dikush thotë 5.000 vete (të gjitha këto autorë, politikanë, shifra, siç do t’i shohim në vazhdim, janë pjesë e pretendimeve të dokumentave, interpretimeve dhe deklaratave të ndryshme të bëra nga politikanët e kohës e të më vonshëm, nga historianë e studiues, që tregon se asnjeri nuk thotë të vërtetën, ose kjo e vërtetë është e pavërtetuar saktë), kur, nga ana tjetër, ata që e konsideronin vehten pa faj heshtën edhe pse u takonte formalisht të çirreshin për të drejtat e shqiptarëve të Kosovës të nëpërkëmbura nga një politikë e tërë ndërkombëtare e ndërkontinentale përgjatë shekullit të XX-të. Asnjë krahinë në botë, për sa kohë që ekziston raca njerëzore në Tokë, nuk ka pasur mbi vete veprim politik nga banorët autoktonë, pamvarësisht se nuk jetonin atje, për ta shkatërruar atë sa Kosova e shqiptarëve. Asnjë krahinë në botë nuk është çliruar prej forcave ushtarake jo vëndase nga pushtuesit shumë shekullorë dhe t’i jetë dhuruar banorëve autoktonë si Kosova e shqiptarëve. Asnjë krahinë në botë nuk ka qenë e pastabilizuar politikisht sa Kosova e shqiptarëve duke qenë në mes të tyre dhe asnjë krahinë në botë nuk është masakruar sa Kosova e shqiptarëve nga sivëllezërit e vet biologjikë. Gazetarët shqiptarë, nga të dy anët e kufirit shtetëror, me një zell hipokrit filluan ta kujtojnë, ta stërhollojnë, ta zbukurojnë, ta shtrëmbërojnë, ta tjetërsojnë, ta poshtërojnë (emisioni shqiptar në tv. “Koha”, – Fokus – , mbi  këtë temë ishte një poshtërim publik që ju bë viktimave të “Masakrës së Tivarit”), por asnjeri nuk thotë se sa djem nëna kosovarësh u vranë ne territorin për të cilin kishin luftuar gjithë jetën baballarët e gjyshërit e atyre që u masakruan për të lehtësuar pushtimin serb të Kosovës Martire dhe pushtimin komunist të Nënës Shqipëri. A nuk tregon kjo nivelin kulturor dhe profesional të gazetarisë së sotme shqiptare? Në atë emision  televiziv shqiptar, me drejtues R. Papën, tre “studiues”, “kompetentë” në fushën e historisë, treguan se si mund të mashtrohet një popull i tërë, si mund të poshtërohet një popull i tërë dhe se si mund të fshihet e vërteta historike. Ata nuk nuk donin ta pranonin dhe kërkuan ta fshihnin se “Krimi nuk ka atdhe. Kriminelët shqiptarë të çdo lloji, përpara se të jenë armiq arketipalë të njerëzimit, janë armiqtë numër një të kombit shqiptar. Ky do të ishte i vetmi arsyetim dhe e vetmja qasje e çështjes” (Ismail Kadare, Mbi Krimin në Ballkan, f. 77, Tiranë 2011)

Betonimi qe shqiptarët e Kosovës dhe Malsorët e Veriut të Shqipërisë i kishin bërë kufirit me Serbine për 150 vjet me kockat dhe gjakun e tyre ishte përbuzur nga bashkëkombasit e Jugut të Epirit, të cilët për të siguruar pushtetin politik, nën emrin e komunizmit, u bënë bashkëfajtorë me armiqtë biologjikë e shoqërorë të kombit shqiptar (a nuk tregon kjo karakterin antishqiptar të tyre?). Krimi është shumë përmësor jo vetëm për gjakun e 12.000 djem të moshave 15-25 vjeç, por dhe për politikën propoganduese që u përdor për ta fshehur dhe tjetërsuar atë nën emrin: “Masakra e Tivarit”. Le ta themi që në fillim se nga pikepamja shqiptare “Masakra e Tivarit” është një bllof i krijuar për të mbuluar krimin e përbindëshëm enverist të realizuar përgjatë fundit të vitit 1945 në territorin shtetëror të shqiptarëve ku u masakruan 12.000 djem nënash kosovare për t’i siguruar pushtetin politik komunizmit jugosllav në Kosovë pas vitit 1945. Ndersa nga pikepamja e historiografise kosovare “Masakra e Tivarit” ishte nje krim antinjerezor ku u vrane rreth 3.700 (ndoshta 1.670, ndoshta 430) djem nenash kosovare. Eshte pika ku duhet akuzuar pushteti enverist ne emer te çështjes shqiptare dhe mashtrimit shumëpërmasor të realizuar në dëm të popullatës shqiptare të Kosovës Martire, por dhe pika se kush ishin projektuesit e masakrave antishqiptare në Ballkanin e viteve 1944-1948

Si ka ndodhur ngjarja dhe përse nuk thuhet e vërteta në dritë të diellit kur dëshimtarët e asaj kollone fatkeqe kanë jetuar dhe vazhdojnë të jetojnë edhe sot deri në vitin 2011, duke ja transmetuar brezave krimin antishqiptar?

Burimet e argumentimit jane katër grupesh:

1. a) historiografia shqiptare e Shqipërisë dhe e Kosoves, si dhe deklaratat politike te udheheqesve jugosllave qe shoqerojne studimet e autoreve shqiptare (arkivat e institucioneve jugosllave dhe kujtimet e Titos dhe bashkepunetoreve te tij).
2. b) deklaratat politike te udheheqesve dhe studiuesve shqiptare enveriste e post komuniste te mijevjecarit te ri.
3. c) studiues të pavarur me qëllimin e mirë për të përcaktuar përmasën e krimit, kohën dhe vëndin kanë publikuar në internet idetë e tyre në artikullin “Masakra e Tivarit”.
4. e) deshmitaret e kollones me djemte shqiptare te Kosoves dhe banoret e qyteti te Shkodres, banoret e Qafës së Malit mbi Fushë Arrëz, banorët e fshatit Gomsiqe e Vau i Dejes dhe banorët e Murriqanit (në këto vënde, Qafë Mali dhe Murriqan, pretendohen se ndodhen dy vëndvarrezat masive të një krimi të përafërt, ndërsa midis tyre, nga pikëpamja gjeografike, një vëndvarrim i panjohur akoma).

Por qe te katër grupet nuk tentojne ta perbashkojne teresine e ngjarjeve, në të ashtëquajturën “Masakra e Tivarit”, me momentet historike te viteve 1944-1945 ne Shqiperi ku do te dilte fare hapur bllofi i perdorur dhe krimi antishqiptar i ndodhur. Fakti qe kerkush ne Shqiperi nuk ka tentuar ta zbardhe kete ngjarje perpara vitit 1991 nuk duhet t’i lere pa faj pushtetaret shqiptare të epokës enveriste dhe informacioni fillimisht ka ardhur nga pertej kufirit shtetëror shqiptar. Çfare fsheh ne realitet “Masakra e Tivarit” dhe perse u perdor ajo?

Fakti qe regjimi enverist nuk e përmëndi ndonjëherë “Masakrën e Tivarit” (të paktën në 40 veprat e para të Enver Hoxhës nuk ekziston, sipas “Tregues per veprat e Shokut Enver Hoxha”, vepra 1-40 ), kur pretendohet qe pala shqiptare nuk ka gisht, duhet të tregojë shumë thjeshtë se përgjegjësia kryesore duhet të jetë e shqiptarëve komunistë, aq më tepër kur pas 1948 Enver Hoxha pat pretenduar se ishte armik për vdekje i titizmit (edhe në librin e tij “Titistët” nuk bëhet fjalë për “Masakrën e Tivarit”). Por në veprën e 33 (f. 259-260) jepet një përmbledhje e krimeve të serbomalazezëve mbi popullatën shqiptare të Kosovës dhe Maqedonisë ku përmënden 1 200 të pushkatuar në Tivar dhe 2 000 të mbytur me gaz helmues. Këtë informacion e gjen edhe tek Historia e luftës antifashiste nacional-çlirimtare të popullit shqiptar, vëll. 4, f. 912, botuar më 1989. Tivari përmëndet vetëm një herë nga Ramiz Alia si emertim në librin e tij të fundit “Jeta ime” (kur flet për vrasjen e Miladin Popoviçit në librin e Dr. Hakif Bajramit “Tragjedia e Tivarit”) libër i cili doli në vitin 2010 (f. 139). Por më përpara “Masakra e Tivarit” në propogandën shqiptare u bë zyrtarisht publike (une e kam lexuar për herë të parë më 1992 kur doli libri i Shaban Braha-s “Gjenocidi serbomadh dhe Qëndresa shqiptare”, f. 451-456) në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar (vëll. 2) të botuar më 2008, si një botim i ri, ku është emërtim më vete. Mënyra e publikimit përbën dyshimin e parë se gjërat nuk duhet të jenë krejt ashtu dhe ata (Lefter Nasi) që kanë shkruar për “Masakrën e Tivarit” nuk kane marrë për bazë dëshmitarët e zonave nga kaluan kollonat (numri shumës është një hipotezë, pasi në realitet ka kaluar vetëm një kollonë) me shqiptarët e Kosovës (të dhënat numerike, menyra e  organizimit, koha dhe përfundimi i rrugës së asaj kollone janë kontradiktore në të gjitha studimet e bëra për këtë temë) çka më ka çuar në përfundimin se në atë ngjarje duhet të jenë përfshirë forca të tjera nga ato të propoganduarat dhe e vërteta duhet të jetë krejt tjetër për tjetër. Por ekziston diku i fshehur një informacion i rremë, çka duhet të shërbejë si argument se gjithëshka e thënë më vonë është thjeshtë një mashtrim propogandistik me qëllime politike, mbi masakrat e shqiptarëve e publikuar më 1946 ku pranohet se çetnikët e Mihailoviçit masakruan më shumë se 2.000 gra, fëmijë, pleq nga elementi shqiptar (gazeta Bashkimi, e enjte, dt. 18 korrik 1946,).

Epoka komuniste e diktaturës në Shqipëri u mbyll me dy libra mbi Kosovën, të botuar nga Akademia e Shkencave të RPS të Shqipërisë, njëri më 1989 me titull “Ç’thonë dhe ç’kërkojnë kosovarët” në tre vëllime (përmbledhje artikujsh) ku do të veçoja dy artikujt e Doktor Ibrahim Rugovës:  “Serbët vijnë përsëri si hakmarrës” (vëll. 1 f. 23-27) dhe “Nuk jemi opozitë, ne jemi armiq” (Vëll. 1, f. 359-361); dhe, tjetri më 1990 me titullin provokativ “E vërteta mbi Kosovën dhe Shqiptarët në Jugosllavi” përmbajtja e të cilit vetëm këtë të vërtetë nuk mund të thoshte dot. Kështu  Profesor Sofokli Lazri në artikullin: “Apologjia e dhunës në Kosovë” flet për mijëra të vrarë nga djelmnia kosovare më 1945 nga ana e politikës jugosllave (f. 7), por nuk e përmënd në asnjë rresht “Masakrën e Tivarit” a thua se ajo nuk kishte asnjë lidhje me krimin antishqiptar të  realizuar në atë kohë në Kosovën Martire. Po kështu në atë libër Lefter Nasi duke folur për veçori dhe rezultate të LANÇL në Kosovë jo vetëm që nuk përmënd kërkund  “Masakrën e Tivarit” dhe krimet e politikës jugosllave ndaj popullatës shqiptare të Kosovës, por ka guximin të flasë për 53.000 luftëtarë shqiptarë të Kosovës të organizuar në formacione luftarake ku 35.000 prej tyre u dërguan në frontin e Sremit (f. 368-369) pa na treguar rrugën dhe mënyrën e dërgimit të tyre në destinacionin e mësipërm kur një propogandë e tërë 66 vjeçare e lidhte këtë operacion ushtarak me Shqipërinë duke akuzuar popullatën shqiptaroveriore për indiferentizëm, a thua se nuk ekzistonte në atë kohë në malet e Malësisë së Madhe Heroi legjendar dhe mbrojtësi i vetëm i trojeve shqiptare vigani Preng Cali.

Ndërsa një studim mbi historinë e Kosëvës, në kuadrin e marrëdhënieve midis serbëve dhe shqiptarëve, pranon një krim antishqiptar në Tivar pas luftës së Parë Botërore ku u asfiksuan 1670 shqiptarë pa përcaktuar datën e saktë (Miranda Vickers, Midis Serbëve dhe Shqiptarëve, f. 180, Tiranë 2004, ku mund të jetë dhe defekt përkthimi).

Menyra e zbulimit të asaj ngjarje të tmershme ka ndjekur këtë rrugë:

a – Fillimisht u studiua materiali i propoganduar për “Masakrën e Tivarit” ku përfshihen:

1 – Shaban Braha, Gjenocidi serbomadh dhe qëndresa shqiptare (1844-1990),   botuar më 1992 në Tiranë.

2 – Azem Ajdini, Masakra e Tivarit (Serbo-Malazeze), botuar më 1998 në Tiranë

3 – Dr. Muhamet Pirraku, Tivari 1945, Kalvari i Kosovës, botuar më 2005 në Prishtinë.

4 – Fjalori Enciklopedik Shqiptar, vëll. 2, botuar më 2008 në Tiranë

b – Pastaj u studiua sfondi historik i “Masakres se Tivarit” për periudhën gusht 1944  -dhjetor 1945 në Jugosllavi dhe Shqipëri ku përfshihen:

1 – Xhelal Gjeçovi, Marrëdhëniet shqiptaro – jugosllave në vitet e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare (nëntor 1941 – nëntor 1944), botuar në Tiranë më 1986.

2 – Josip Broz Tito, Rrëfime autobiografike, vëll. i parë, me përkthim të Vehap Shita-s, botuar në Prishtinë pa vit botimi, por pas 1980.

3 – Milovan Gjillas, Si e njoha Josif Broz Titon, me përkthim të Nikolla Sudar, botuar  në Tiranë më 2006.

4 – Ramiz Alia, Jeta ime (kujtime), botuar në Tiranë më 2010.

5 – Une Ramiz Alia deshmoj per historine (intervista), botuar ne Prishtinë me 1992  dhe në Tiranë më 1993.

6 – Ramiz Alia, Enveri ynë, botuar në Tiranë më 1988.

7 – Petrit Palushi, Masakër komuniste në Buzëmadhe, botuar në Tiranë më 1996

8 – Dr. Lutfi Çejku, Luma nëpër sfidat e historisë, botuar në Prizren më 1997

9 – Luan Dode, Kosova në qëndrimet e Enver Hoxhës (diskutim me akademikun Rexhep Qosja), Botimet Medaur 2006.

10 – Dr. Muhamet Shatri, Kosova në luftën e dytë botërore (1941-1945), botimet Toena 1997.

Por dhe një sëri studimesh mbi historinë e Serbisë, Kosovës dhe Shqipërisë përgjatë periudhës 1939-1948, sidomos të periudhës 1943-1945, ku krijohet dhe themeli i krimit antishqiptar të realizuar përgjatë atyre viteve nga ana e komunistëve të Enver Hoxhës

c – Duke parë pasaktësitë që shoqëronin punimet e mësipërme ju drejtova studiuesve të pavarur që i kishin shprehur mendimet e tyre në internet në site të ndryshme (në artikullin “Masakra e Tivarit”) ku veçova:

1 – punimet e Sheradin Berishes mbi krijimin e formacioneve partizane ne Kosove ne vitet 1943-1944; Vendosja e administrimit ushtarak dhe ripushtimi i Kosoves; Mobilizimi i dhunshem i shqiptareve ne mars 1945; Masakra e Tivarit

2 – Prof. Dr. Muhamet Pirraku: Deshmite e komandanteve sllave

3 – Xhafer Leci: Masakra e Tivarit dhe tradhetia e Enver Hoxhes

4 – Leterkembimi i Alise, si i dorezoi kosovaret tek UDB-ja; Misioni i divizioneve shqiptare per te mobilizuar kosovaret; radiograme te Enver Hoxhes dhe deshmi te Shefqet Peçit, Arif Haskos pergatitur nga Kreshnik Mersinllari, të cilët mundohen të përcaktojnë autorët e drejtëpërdrejtë të krimit antishqiptar në Tivar, por dhe idetë e një sërë personazhesh në fushën politike ku diku i afroheshin “Masakrës së Tivarit” e diku e anashkalonin duke më krijuar nënkuptime të fshehta.

e – Duke qenë i pakënaqur me materialet bashkangjitur rimora udhëtimin nga Morina deri në Murriqan duke përshkruar të gjithë rrugën që kishte bërë kollona fatkeqe e shqiptarëve të Kosovës më 1945 ku mora informacion nga pleqte e fshatrave, sidomos në Qafë të Malit (Fushë Arrëz) dhe Murriqan, ku pretendohej se ndodheshin dy varrezat masive me nga rreth 4000 trupa njerëzish. Mora informacion nga banorët e Ferizajt, Prishtinës, Prizrenit, Zhurit ku ndodheshin dëshmitarët e udhëtimit fatkeq të kollonës së shqiptarëve të Kosovës të cilët ose ishin arratisur nga ajo kollone në Fushë Arrëz duke qenë dëshmitarë okularë të masakrimit të grupit te parë të kollonës në Qafë të Malit ose pretendonin të ishin pjestarë të kollonave që kaluan nëpër Shqipëri drejt bregdetit të Adriatikut jugosllav. Mora infomacion nga dëshmitarët e zonave nga kishte kaluar kollona fatkeqe me shqiptarët nga Kosova në territorin shtetëror shqiptar ku përsëri informacioni ishte kontradiktor, jo i plotë dhe shpesh herë i pasaktë, duke filluar nga Morini i Kukësit,  Shën Mëri, Qafë Mali, Fushë Arrëz, Pukë, Luf, Gomsiqe, Vau i Dejës, Shkodër, Ana e Malit, Murriqan.

a – Materiali i propoganduar mbi “Masakrën e Tivarit”

Të dhënat  për këtë ngjarje çuditërisht janë mbajtur të fshehta edhe pse në popull flitej, me zë të ulët, për një masakër në territorin shqiptar të një kollone me 12.000 djem shqiptarë të Kosovës ( a ishte një thashemnajë e përhapur nga propoganda komuniste, për arësye që nuk merret vesh, apo një realitet unë akoma as sot nuk e kam përcaktuar saktë dhe kjo duhet marrë parasysh nga lexuesi, pamvarësisht se unë nenevizoj idenë se është një realitet i hidhur shqiptar). Por ngjarja ngatërrohej me asgjësimin e një numëri shqiptarësh në Tivar dhe të dy ngjarjet dikush i bashkonte në një të vetme e dikush i ndante. Interesant ishte fakti që pala shqiptare nuk e pati përmëndur asnjëherë këtë fakt, kur pala jugosllave kishte pretendimet e veta. Në një emision radiofonik rreth viteve 1985-1990 (mund të jetë dhe 1991) në Titogradin e asaj kohe, në ora 17, në emisionin e lajmeve në gjuhën shqipe, u shtrua pyetja mbi ngjarjen e atij viti të largët dhe referuesi jugosllav mohoi arritjen e ndonjë kollone me shqiptarë nga Kosova me pretendimin se kollona me shqiptaret e Kosovës ishte futur në territorin shqiptar dhe nuk kishte arritur asnjëherë në Mal të Zi (njerëzit e atij grupimi vazhdonin të jetonin në Shqipëri, ndërsa pala jugosllave nuk kishte asnjë dijeni; – ky ishte pretendimi përfundimtar i referuesit). E gjitha propoganda mbi atë ngjarje fshinte diçka krejt tjetër për tjetër dhe kjo më shtyu të vazhdoj kërkimet mbi të ashtëquajturën “Masakër e Tivarit”.

Kjo zbulim kishte filluar krejt rastësisht në Qafë të Malit, mbi Fushë Arrëz, ku ndodhesha me një shërbim të gjatë studimor gjeofizik nga prilli 1991, në afërsi të Qafës së Shllakut ku ndodhej sipërfaqja gjeologjike, deri në tetor të atij viti me një ndërprerje një mujore (qershor) kur vajta në Iballë (çuditërisht kam të ruajtur ditarin teknik te atij viti). Punëtorët që muarëm si ndihmësa më treguan disa tregime të baballarëve e gjyshërve të tyre ku bëhej fjalë për një varr masiv në një vënd aty afër i cili kishte lidhje me një kollonë shqiptarësh të ardhur nga Kosova rreth vitit 1945-1946, dhe kjo e dyshimtë, pasi koha nuk mbahej mënd. Meqënëse unë isha drejtuesi teknik i punimeve, duke disponuar dhe aparaturën e nevojshme për zbulimin e varreve, e mora përsipër zbulimin vetëm se kërkova të bisedoj pikërisht me pleqtë e disa shtëpijave aty rrotull. Kane kaluar 20 vjet nga ato kohera, por mbaj mënd se një plak më tha se e dinte vëndin, por nuk kishte asgjë pasi trupat ishin larguar prej andej kur kishte ardhur Hrushovi (1959). Kjo nuk e pengonte studimin pasi aparatura “Turam” ishte e aftë të zbulonte varret dhe gropat mijëravjeçare; kështu që një ditë prej ditësh montuam aparaturën dhe realizuam matjet. Rezultoi një grupë e madhe me përmasa rreth 70 x 50 metra të aftë të mbante mbi 5000 trupa njerëzish. Detyrova punëtorët të hapnin një kanal të madh mes përmes anomalisë, 10 metra të gjatë, gjysëm metri të gjërë dhe një metër të thellë për të parë rezultatin, por nuk qe e nevojshme pasi në thellësi 30 centimetra u dalluan gjurmë të theksuara mbetjesh kockash në të gjithë gjatësinë e kanalit. Puna nuk vazhdoi më tej pasi nuk isha i aftë të nxirrja konkluzione të sakta dhe prania e atyre kockave nuk më bindi pasi ishin mbetje të vogla për trupat e njerëzve. Sot e kuptoj se kam gabuar tepër rëndë, ajo mund të ishte varreza e parë masive e shqiptarëve të kollonës kosovare me drejtim kinsé Tivarin e famshëm. Fakti që atje të nesërmen u derdhën përfaqësuesit e policisë dhe pushtetit ekzekutiv të Fushë Arrëzit (ishte viti 1991) duhet të tregojë se atje fshihet një gjë që nuk duhet ta dijë kërkush, përveç pushtetarëve komunistë të vjetër, por dhe këta duhet ta harrojnë me çdo çmim. Do të kthehesha pas tetëmbëdhjetë vitesh dhe në atë vënd ishte ndërtuar impianti i ujit “Lajthiza”. A ishte bërë me qëllim, apo ngaqë në atë vënd ndodheshin vetëm dy-tre kasolle nuk e di, por më mbeti peng në zemër për mos zbulimin e një hipoteze që edhe mund të kishte qenë e vërtetë. Është kjo arësyeja përse vazhdova studimin e problemit dhe udhëtimin përsëritës të kollonës me shqiptarët e Kosovës të vitit 1945. Por më përpara kërkova informacionin e nevojshëm për këtë problem dhe më habiti jashtë mase heshtja absolute e Enver Hoxhës për këtë ngjarje a thua se ajo nuk kishte ndodhur (në të vërtetë ajo ekzistonte shumë e fshehtë dhe duhet të kishe informacion të plotë që të mund ta zbuloje; – për këtë do të flasim në vazhdim). E njëjta situatë kishte ndodhur edhe me një letër të panjohur të Enver Hoxhës mbi Kosovën të gjëndur në Arkivat Ruse (përgatitur nga Ymer Minxhozi) edhe pse diktatori pranon masakrimin në masë të shqiptarëve të Kosovës nga ana e serbo-mëdhenjve (Tiranë 2002, f. 13). Përse duhej të sillej kështu diktatori shqiptar kur ai e kishte shpallur botërisht antititizmin e tij politik? A nuk kishte këtu diçka për të dyshuar? Kjo qe shtytësja e dyte për të vazhduar punën për zbardhjen e fatit të viktimave shqiptare nga Kosova Martire. E thëna më shkoqur për të zbuluar fajtorët direkt të masakrës së shqiptarëve të Kosovës më 1945 të futur në Morinë me destinacion kinsé Tivarin: kriminelët serbomalazes apo kriminelët enveristë shqiptarë? Cila ishte permasa e gjithseicilit ne kete krim? Per sqarim te lexuesit une nuk kerkova gjurmet e “Masakres se Tivarit”, pasi isha i bindur se ajo ishte veper e serbeve, armiqve tane biologjike mbi njemije e katërqindvjeçare te cilet e realizuan per te futur ne grindje shqiptaret e Jugosllavise midis tyre (shqiptarët e Tivarit me shqiptarët e Kosovës, sidomos të Drenicës, folesë legjendare të shqiptarisë); une kerkova gjurmet e nje krimi te padeklaruar, por qe fshihej pas “Masakres se Tivarit”, ku pergjegjesia binte, sipas kujtimeve te banoreve vendas, vetem mbi komunistet e Enver Hoxhes.

Do të shkruajnë më vonë:

1 – Shaban Braha, Gjenocidi serbomadh dhe qëndresa shqiptare (1844-1990),   botuar më 1992 në Tiranë, f. 450 – 456.

– “Udheheqja strategjike” serbojugosllave, vononte po nuk harronte qe pas operacioneve te tera shfarosese ne Kosove e vise dhe pas tri njesive qe dergoi ne Vojvodineper ne “frontin e Sremit”, te organizonte edhe nje grupim forcash shqiptare te moshes me aktive per te “krahemarre gjate bregdetit Adriatik, ndjekjen e forcave naziste nga Jugosllavia. Per kete qellim, u mobilizuan dy grupime shqiptaresh: njeri nga Rrafshi i Kosoves, duke perfshire edhe treven e Vardarit deri ne Medvegje e Bujanoc, ndersa tjetra ne Rrafshin e Dukagjinit. Perqendrimi i tyre u be ne dy rajone grupimesh: te Suharekes dhe te Prizrenit (Kazermave)….Nje grupim me i vogel, i treti, e perbenin bijte e rretheve te Prizrenit, Dragashit e Rahovecit…..Brigada e 27-te e divizionit 46 serb, e cila dha prova dhune dhe zjarri qysh ne janar 1945 ne terrorizimin e Kosoves, u be e “denje” qe t’i besohej misioni i terrorizimit edhe i kesaj force te re partizane te Kosoves. Per aresyet e pengesave malore dhe te stines se dimrit, kjo force “nen verejtje” nuk mund te kalonte drejteperdrejte nga Kosova per ne Mal te Zi, ne Adriatik, prandaj do te kalonte nepermjet Shqiperise Demokratike ne linjen: Prizren –Kukes – Shkoder – Tivar. Nuk u dha ndonjehere shifra e sakte e tri grupimeve kosovare. Thuhej se arrinin deri ne 17.000 veta. Marshimi nisi nga Prizreni me 15 mars 1945. Çdo grupim kishte nje grupkolone treshe. Sipas kujtimeve ishin gjithsejt 9 kolona. Ishte fundi i muajit mars kur nisi marshimi i tyre…..Nje gje ishte e sigurte: askush ne Shqiperine Veriore nuk mund t’i krijonte pengesa e jo me ta rrezikonte “marshimin e Kosoves per ne lufte” dhe se askush, brigaden malazeze nuk do ta pengonte e rrezikonte perderisa ishte e “shoqeruar me nje force shqiptare te Kosoves”…..Udhetohej me dite e me nete dhe ne menyre te pavarur e te paraprire nga asnje njesi shqiptare te qarqeve perkatese te Kukesit dhe te Shkodres…..Vetem pas kater dite marshimi me 19 mars 1945 arriten te pergjysmuar ne Tivar……..Ne fund te marsit dhe ne ditet e para te prillit mori nje marshim tjeter per ne Tivar dhe viktimat qene te pakta……Ne radiogramin pasues te 7 prillit, komanda e qarkut (behet fjale per Shodren, GH) theksonte se sipas konstatimeve te mevonshme ngjarja ishte provokuar nga ana e jugosllaveve dhe shtonte: “Perpara nje jave, me se 7000 kosovare kishin kaluar per ne Mal te Zi te ndare ne tre grupe marshimi. Grupi i dyte me mbi 3000 vete, sapo arriti ne breg te detit prane Tivarit u rrethua nga jugosllavet. Prej tij u larguan elementet sllav ndersa mbi shqiptaret u hap zjarr….”

Sipasi ketij materiali behet fjale per tre kollona shqiptaresh te Kosoves me nga tre grupe seicili, ku vetem grupi i dyte i kollones se dyta ka lene shenja kalimi ne Shkoder dhe mbi kete kollone eshte ngritur versioni i “Masakres se Tivarit” ku jane asgjesuar rreth 3000 vete ne breg te detit prane Tivarit. Anashkalohet pergjysmimi i kollones se pare prej 17.000 vetesh dhe nuk permendet fare kollona e trete. Te pakten ne kete material te parafrazuar kjo del qarte.

2 – Azem Ajdini, Masakra e Tivarit (Serbo – Malazeze), botuar më 1998 në Tiranë, f.26 – 52 (njeriu qe pretendon se ka qene pjesmarres ne kollonen qe u masakrua ne Tivar).

Kapitulli mbi kete teme ka nje nenkapitull me pyetjen: Perse u masakruan 3760 partizane shqiptare te grupit te dyte, ne mars 1945, ne Tivar te Malit te Zi.

“Gjithashtu na komunikuan se: a) Ne grupin tone jane 4580 luftetare. b)Per shkak te rruges se gjate, dhe se kolona jone do te levizte me kembe neper territorin e Shqiperise…..(autori nuk e thote, por duhet te kete qene data 26 mars dita e nisjes drejt Shqiperise, GH)…ne diten e pare te marshimit te kolones prej 4500 luftetaresh, rreth ores 20 mberritem ne Kukes…Drejt Pukes udhetuam te raskapitur dhe mberritem rreth ores 17 (duhet te kete qene data 28 mars; dmth rruga Kukes – Puke eshte pershkruar brenda dy dite, GH)…Nga Puka, drejt Veriut, udhetuam ne te njejtat kushte dhe ne oren 20 arritem prane “Ures se Zogut”, ne nje kanion te thelle (duhet te behet fjale per uren e Gomsiqes dhe daten 28 ne darke, GH)… Ne Shkoder mberritem rreth ores 16, te dates 30 mars, te vitit 1945…..Drejt Ulqinit u nisem pas mesit te nates. Aty nga ora 3 (date 31 mars, GH) u gjendem  para nje sasie eksplozivi….Ne Tivar arritem rreth ores 13. Ne qytet pame nje mobilizim te madh te ushtrise e te popullit me arme ne duar, ata na shihnin me urrejtje e perbuzje….Ky ishte sinjali i fillimit te masakres dhe nga te gjithe anet degjuam krisma. Na qellonin nga cdo skute, oborr shtepi, shkemb, dritare, cati me zjarr te panderprere dhe me arme te ndryshme  si: pushke, automatike, mitraloza, mortaja 45 mm e pistoleta. Keshtu, brenda nje ore, nuk mbeti ne kembe asnje nga grumbulli i njerezve, prej gati 3000 vetesh…Ne masaker nuk moren pjese vetem ushtaret, por mendoj edhe te gjithe qytetaret e Tivarit: burra, gra, personeli i sherbimit shendetesor, pjestaret e institucioneve te administrates lokale te qytetit, pra mbi ne kane qelluar te gjithe qytetaret qe me qellim ose jo, ate dite gjendeshin aty….Nje oficier, me listen emerore ne dore, komunikoi se nga Kosova ishin nisur 4580 luftetare, pra gjate rruges dhe ne masakren e Tivarit jane vrare dhe zhdukur 3760 shqiptare…….Per numrin e viktimave kishte versione te ndryshme dhe shifrat me te permendura  ishin 4500 deri ne 6000, ndersa per grupin e pare, mbasi ne ishim grupi i dyte, varionte nga 1000 deri 1500 te vrare….”

Sipas ketij materiali behet fjale per kollonen e dyte te ndare ne tre grupime ku kasaphana e Tivarit mbeshtetet ne grupin e dyte te kesaj kollone.

3 – Dr. Muhamet Pirraku, Tivari 1945, Kalvari i Kosovës, botuar më 2005 në Prishtinë.

Ndoshta eshte libri me i plote mbi “Masakren e Tivarit”, sipas idesë që të masakruarit kanë kaluar nëpër Shqipëri, te mbeshtetur edhe ne dokumenta serbe ku pranohet procesi i dergimit per ne Mal te Zi te shume shqiptareve te Kosoves te organizuar neper struktura ushtarake te cilat jo rralle tentojne te fshehin masakrat mbi keta shqiptare nga ana e forcave serbe. Panorama e ketij procesi, sipas studimit te autorit paraqitet si me poshte:

– Me 24 mars 1945 Shtabi i divizionit te 46-te e  informonte SHOK-un se “sot, ne oren 7, u dergua per ne Shkoder Grupi i pare i shqiptareve te mobilizuar”, gjithsej 2600 veta, nen percjelljen e “30 udheheqesve nga njesite dalmatine” dhe te nje batalioni te Brigades 27-te te Serbise, dhe se “transportimi ka filluar me rregulla te medha ne grupe deri ne 100 njerez”. Pas dergimit te tri eshalloneve deri me 27 mars 1945, Shtabi i Divizionit te 46-te e informonte SHOK-un per “dergimin per ne Shkoder te shqiptareve te mobilizuar”. Pasi pershkruhej raporti i 24 marsit per dergimin e “2600 shqiptareve”, vihej ne pah se Transporti i Dyte eshte deguar me 26 mars, ne oren 6. “Ne kete trasport jane derguar 2400 shqiptare nen percjelljen e Shtabit dhe te njesise prane Shtabit si dhe prej nje batalioni te Brigades se 27-te”. Nderkaq, Transporti i Trete eshte derguar me 27 mars, ne oren 6. “Ne kete parti jane derguar 2700 shqiptare, kurse jane percjelle prej dy baralioneve te brigades se 27-te” te Serbise (f. 17-18).

– me burime arkivore, del se nga Eshalloni i Dyte i marsit 1945 prej nisjes nga Prizreni deri ne Shkoder u likujduan 30 vete, nga Shkodra perfundimisht me Plojen e Tivarit me 1 dhe 2 prill 1945 u likujduan 1560 vete, kurse ne Biograd ne More, ne radhen e Armates IV te AJ-se, arriten vetem 726 shqiptare (afer Raguzes u vrane rreth 40 vete, ne Split vdiqen dhe mbeten disa vete dhe ne Trogir u nxorren nga deti 29 veta). Rezulton se nga 2400 veta te Eshalonit te Dyte deri ne Shtabin e Divizionit XV te Armates IV te AJ-se, jeten e humben 1670 veta. Ky numer i deshmuar me fakte burimore dhe analiza te fakteve korrespondon fuqimisht  dhe me te dhenat aproksimative te Profesor Ymer Berishes (1690), me 22 tetor 1945, dhe te kapitenit Bajram Gola (1700), me 31 maj 1990 (f. 45)

– “Ne kohen prej 19-24 prill jane percjelle per Shkoder tri grupe rekrutesh shqiptare te mobilizuar ne territorin e Divizionit dhe qe arriten ne Prizren, te derguar nga anet e tjera. Grupi i pare prej 1520 rekrutesh u nis nga Prizreni me 19 prill (….), Grupi i dyte prej 2626 rekrutesh u nis nga Prizreni me 20 prill (….) dhe Grupi i trete prej 1130 rekrutesh u derguan me 24 prill 1945”, qe do te thote gjithsejt 5276 shqiptare “rishtazi te mobilizuar” (f. 69)

– Nga te dhenat burimore te proveniences ushtarake, te perdorura per kete studim, del se ne tri eshalonet e marsit 1945 nga Kosova per plotesimin e Armates IV te Jugosllavise jane nisur 7700 – 8000 shqiptare, kurse ne eshalonet e prillit 1945 edhe 5270 – 5323 shqiptare. Do te thote, Shtabi Operativ i Armates se Jugosllavise per Kosmet me destinim zyrtar, legal – per “clirimin” e Istres, per okupimin e Triestes dhe per clirimin e Sllovenise dhe te Kroacise nisi nga Kosova 12970 – 13323 “rekrute” te mobilizuar dhunshem (f. 73).

– nuk kemi te dhena te sigurta per te deshmuar fajesine apo pafajesine e Enver Hoxhes lidhur me masakren e Tivarit, por nje gje eshte e sigurte se efektivat e disa brigadave te UNC te Shqiperise ishin pjese e “rreth 40 mije luftetareve” qe moren pjese ne vendosjen e pushtetit ushtarak jugosllav  ne Kosove, me 8 shkurt 1945, dhe per mobilizimin e dhunshem te meshkujve shqiptare te moshes 16-60 vjecare, kinse per nevojat e luftes per clirimin e Jugosllavise (f. 79-80).

Sipas ketij materiali behet fjale per dy kollona rekrutesh shqiptare te Kosoves te ndare ne tre grupe gjithseicili, ku grupi i dyte i kollones se pare eshte i lidhur me “Masakren e Tivarit”. Nuk permendet kollona e pare me 17000 rekrute shqiptare te Kosoves, po te marrim parasysh librin e Shaban Brahas.

4 – Fjalori Enciklopedik Shqiptar, vëll. 2, botuar më 2008 në Tiranë nën logon:  Akademia e Shkencave e Shqipërisë, f, 1646 – 1648.

Për herë të parë shkruhet në një enciklopedi shqiptare mbi këtë masakër ku jepet sfondi historik, dinamika e lëvizjes, numri i njerëzve pjesmarrës, koha, rrugëkalimi, dhe mënyra e masakrimit të shqiptarëve të një pjese të asaj kollone. Është artikull më vete me këtë përmbajtje të përmbledhur:

“MASAKRA E TIVARIT (1945). Asgjësimi fizik i të rinjve shqiptarë nga Kosova në afërsi të qytetit të Tivarit më 1 prill 1945. Një nga masakrat më të mëdha të kryera në fund të Luftës II Botërore (shih). Viktimat ishin Shqiptarë të moshave nga 18 – 45 vjeç….Të rinjtë e mobilizuar në Kosovë marshuan në drejtim të portit të Tivarit, në këmbë dhe të ndarë në kolona. Rruga që ata përshkruan filloi nga pikat e mobilizimit e deri në Prizren, që ishte dhe vëndi i grumbullimit dhe vijoi në drejtim të Kukësit, Pukës, Shkodrës dhe Tivarit. Ata i ndanë në tri kolona me rreth 2500 vetë seicila. Për shoqërimin e tyre u ngarkuan repartet e Divizionit të 46 serb. Më 24 mars, nga Prizreni u nis kolona e parë me 2394 veta, e cila arriti në Tivar në fund të muajit, ku iu dorëzua reparteve të Divizionit të IX jugosllav. Kolona e dytë me 2382 vetë u nis nga Prizreni më 26 mars dhe në Tivar iu dorëzua reparteve të Brigadës X malazeze. Më 27 mars u nis kolona e tretë me 2700 vetë dhe për shoqërimin e saj u ngarkuan repartet më të mëdha të Brigadës XXVII të Divizionit të 46 serb…..Jehonë të hidhur bënë vrasjet e ushtarëve shqiptarë të kryera në urën e Bunës, pasi kishin dalë nga qyteti dhe përpara se kolonat të drejtoheshin nga Ana e malit. Në situatë jashtëzakonisht të vështirë u ndodh kolona e të rinjve kosovarë me rreth 2300 vetë, që arriti në Tivar më 1 prill. Për numrin e të rinjve shqiptarë të masakruar në Tivar më 1 prill 1945 janë dhënë shifra të ndryshme. Sipas autoriteteve jugosllave numri i të vrarëve ishte 300 vetë, por studiues që e kanë trajtuar atë ngjarje, theksojnë se atje u masakruan rreth 1670 të rinj shqiptarë”. (Lefter Nasi)

Por fakti që në këtë enciklopedi nuk bëhet fjalë për masakrën e Buzëmadhes që realizoi Shefqet Peci  me brigaden e V-të S te UNÇSH në fillim të vjeshtës së 1944-ës duhet të tregojë se ngjarjet jane të paragjykuara në planin kohor dhe duhet të fshehin diçka tjetër për tjetër. Por ato duhet të shërbejnë për të treguar aresyet pse pikërisht brigadë e V-të udhëhoqi divizionet shqiptare drejt Jugosllavisë (mos vallë për karakterin antishqiptar dhe kriminal të saj me provat që kishte dhënë ne asgjesimin e çetave te nacionalisteve ne Jugun e Shqiperise dhe masakrat ne Veriun e Shqiperise, -masakrat ne fshatrat: Sine, Fushë Aliaj, Mustafe, Zall Dardhë, Kala e Dodes, Gostil, Qafë të Kolesianit, Lusën, Buzemadhe? Lexuesi duhet të dijë se nga viti 1944 deri në vitin 1952 janë vrarë në luftë kundra bandave komuniste 2200 dëshmorë (e gjej këtë shifër të publikuar në librin e Nikollë Mëlyshit: “Ngjarje historike” të ndime, të pame e të jetueme), masakruar, pushkatuar pa gjyq me qindra-mijëra shqiptarë nga ana e pushtetit komunist, shifra e saktë e së cilës nuk do të gjëndet kurrë.

Pastaj Fjalori Enciklopedik Shqiptar e ka pare problemin krejt te izoluar duke krijuar pershtypjes se kemi te bejme vetëm me nje kolone te ndare ne tri grupime, ku mbi grupimin e dyte u realizua “Masakra e Tivarit”. Anashkalohet e gjithe dinamika e rekrutimit te dhunshem te shqiptareve te Kosoves duke krijuar pershtypjes se kemi te bejme me nje ngjarje krejt te rastit.

Nga i gjithë materiali propogandistik mbi “Masakrën e Tivarit” rezultojnë këto përfundime konkluzive (dmth kjo masakër mbështetet në:):

1 – Dërgimi i forcave partizane shqiptare, konkretisht Korparmata e I-rë e UNÇSH për mobilizimin e djemve shqiptarë të Kosovës në ushtrinë jugosllave.

2 – Mobilizimi i rinisë kosovare në organizime ushtarake të paarmatosur.

3 – Lufta e forcave shqiptare kundra çetave të nacionalistëve kosovarë (të emërtuara si forca të reaksionit)

4 – Largimi i forcave ushtarake shqiptare nga Kosova nën alibinë e ndjekjes së forcave gjermane.

5 – Futja e forcave kosovare nën mbikqyrjen e forcave serbo-malazeze në territorin shqiptar ku u realizua masakrimi dhe transportimi në këmbë i tyre në Tivar të Malit të Zi.

6 – Kthimi i forcave shqiptare në Kosovë dhe Shqipëri pas “Masakrës së Tivarit” pa na e dhënë rrugën se nga kishin kaluar forcat partizane shqiptare. Në këtë pikë qëndron një ndër të fshehtat e veprimtarisë së bandave partizane të Enver Hoxhës nga Kosova drejt Shqipërisë dhe pika kryesore që e përjashton kalimin e një grupi shqiptarësh të Kosovës nëpër Shqipëri dhe masakrimin e tyre në Tivar; kjo pikë krijon dyshimin më të parë që “Masakra e Tivarit” nuk ka lidhje me kollonën e shqiptarëve të Kosovës të kaluar në territorin e Shqipërisë rreth vitit 1945.

b – Sfondi historik i “Masakres së Tivarit” (tetor 1944 – dhjetor 1945)

Aresyeja e percaktimit te sfondit historik te Masakres se Tivarit eshte e lidhur me thelbin e problemit dhe gabimet qe hasem tek te gjithe autoret e parapare dhe mosperputhjen e permasave te krimit. A eshte e qellimshme kjo gje, apo ky ka qene niveli i informacionit te studiuesve eshte nje problem qe mund te percaktohet ne fund te te gjithe punimit pasi ajo qe u ngulit ne koken time qe ne fillim ishte ekzistenca e nje krimi krejt te paditur me permasa shume me te medha se “Masakra e Tivarit” dhe kjo duhej zbuluar pamvaresisht nga pasoja. Autoret e mesiperm pikerisht kete nuk kishin zbuluar, kur bashkesia e tyre pikerisht kete sygjeronte: ekzistencen e nje krimi të ndryshëm dhe pertej atij te Tivarit.

Marrja ne konsiderate e librave te meposhtem perjashtonte pikerisht mundesine e fshehjes se ngjarjes se panjohur, pasi sfondi historik diskretitonte edhe autoret e meposhtem ne drejtim te pretendimeve te gjithseicilit.

1 – Xhelal Gjeçovi, Marrëdhëniet shqiptaro – jugosllave në vitet e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare (nëntor 1941 – nëntor 1944), botuar në Tiranë më 1986.

Libri eshte shkruar ne vitet e diktatures dhe rrjedhimisht ka qene ne pershtatje me propoganden e politikes enveriste. Eshte afer mendsh qe nuk mund te presesh sinqeritetin e studiuesit, por detyrimin politik per t’i paraqitur ngjarjet sipas interesave propogandistike te Enver Hoxhes edhe pse ai kishte nje vit qe kishte nderruar jete. Sipas autorit tone kemi kete situate marredheniesh midis komunisteve shqiptare te Enver Hoxhes dhe atyre jugosllave te Titos:

– Kerkesa per dergimin e dy brigadave te ushtrise Nacionalclirimtare te Shqiperise u be nga udheheqja jugosllave ne qershor te vitit 1944, nepermjet Komandes se Korparmates II te ushtrise Nacionalclirimtare qe vepronte ne Mal te Zi dhe te Shtabit te Kosmetit. Ajo u perserit gjithashtu ne korrik e ne gusht te po atij viti. Duke bere kete kerkese, udheheqja jugosllave ishte e bindur se njesite partizane serbe e malazeze nuk mund te vepronin ne Kosove, pasi populli aty ishte i revoltuar se tepermi nga shfaqjet shoviniste dhe nga sjelljet perbuzese te kuadrove dhe reparteve partizane jugosllave, si dhe nga lenia e lire e bandave cetnike te Mihajlovicit per te ushtruar terror e masakra ndaj tij……Komiteti Qendror i PKSh dhe Shtabi i Pergjithshem i Ushtrise Nacionalclirimtare, pasi studioi kerkesen e udheheqjes jugosllave, vendosi qe te dergonin menjehere ne Kosove dy brigada te ushtrise Nacionalclirimtare te Shqiperise duke qene te bindur se kjo do te ndikonte fuqishem ne forcimin dhe masivizimin e Levizjes Nacionalclirimtare, ne rritjen e frymes luftarake e te mobilizimit te vellezerve kosovare ne lufte dhe kjo do t’u jepte mundesi atyre qe te perligjnin me se miri kerkesen per te gezuar te drejten e vetevendosjes pas perfundimit te saj. Ne perputhje me vendimin e marre, me 12 shtator 1944, Komandanti i Pergjithshemi Ushtrise Nacionalclirimtare te Shqiperise, shoku Enver Hoxha, i dha urdher Shtabit te Korparmates I qe te pergatiste e te niste menjehere dy brigadat ne Kosove. Ne te njejten kohe, ne nje radiogram drejtuar Shtabit te Korparmates, Komandanti i pergjithshem udhezonte qe ne “Kosove sjellja duhet te jete shembellore, disiplina e forte. Te behet mobilizimi i kosovareve ne radhet e ushtrise pa diference (nenvizimi imi, GH). Te formohen njesite nen komanden tone ose te jugosllaveve”. Ne zbatim te urdherit u caktua qe te kalonin ne Kosove Brigada e 3-te Sulmuese dhe brigada e 5-te sulmuese, dy nga brigadat me te vjetra e me me pervoje. Per drejtimin e veprimeve luftarake te tyre u krijua, me urdher te Komandes se Pergjithshme, nje shtab i perbashket operativ me komandant shokun Shefqet Peci dhe perfaqesues te Korparmates shokun Manush Myftiu……ne territorin e Kosoves hyri e para brigada e 5-te S., naten e 4-5 tetorit 1944….Kalimi i Brigades se 5-te S. ne Kosove u krye nga Shistaveci dhe Novosela ne drejtim te Dragashit…. (f.216 – 219)

– Sipas kerkeses se Shtabit te Kosmetit, Komanda e Divizionit V Sulmues te Ushtrise Nacionalclirimtare te Shqiperise caktoi Brigaden e 3-te S. dhe Brigaden e 5-te s. qe te kryenin veprime per spastrimin e forcave reaksionare ne Drenice, kurse Brigada e 25-te S. ne Ferizaj…. Me 2 dhjetor Brigada e 25-te S. e ushtrise sone nacionalclirimtare mori ne dorezim qytetin e Ferizajt nga Brigada e 2-te maqedonase, e cila ishte demtuar rende……pikerisht ne kohen kur Kosova po niste te merrte fryme lirisht, erdhi pa pritur urdhri nga shtabi i Titos qe forcat partizane te Shqiperise e ato kosovare te linin Kosoven e te ndiqnin armikun nazist “drejt veriut” te Kosoves, ne thellesi te Jugosllavise (f. 223 – 225).

-Në kohën që njësitë e Ushtrisë Nacionalçlirimtare te Shqipërisë zhvillonin luftime per çlirimin e popujve te Jugosllavisë nga pushtuesit hitlerianë, në Kosovë titistët kishin ndërmarrë nje terror te shfrenuar kundër popullsisë shqiptare…….në kuadrin e valës së egër antishqiptare, vetëm në Drenicë ishin masakruar 30 000 burra, gra, pleq e fëmijë. Mbi 2 000 ishin vrarë në Mitrovicë; më tepër se 1 000 në Gilan; mijëra shqiptarë që shkuan si partizanë në brigadat jugosllave për të luftuar fashistët u vranë me urdhër të Shtabit jugosllav. Qindra shqiptarë të tjerë të rekrutuar ushtarë nga jugosllavët u pushkatuan prej tyre gjatë rrugës Prizren – Tivar, 1 200 djem shqiptarë që kishin mbetur nga ky kontigjent u vranë në Tivar¹ (f. 236-237).

Shënimi ¹ thotë: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 33, f. 259-260. Duke marrë në konsideratë këtë vepër të Enver Hoxhës konstatoj se i gjithë citimi i marrë nga autori i mësipërm mbi viktimat shqiptare në Jugosllavinë e asaj kohe janë marrë pikërisht nga kjo vepër e Enver Hoxhës ku nuk është e vështirë të nënkuptohet se fjala bëhet për “Masakren e Tivarit”, vetem se kjo e sfumuar ne ekstrem duke nxjerrë jashtë loje palën shqiptare për atë ngjarje. E gjitha kjo më çon në përfundimin se diktatori shqiptar është munduar me të gjitha mënyrat ta fshehë “Masakrën e Tivarit” dhe ta tjetërsojë atë në drejtim të fajit. Është kjo arësyeja përse në veprat e diktatorit nuk gjëndet asnjë informacion mbi “Masakrën e Tivarit” ku hipokrizia intelektuale nuk ka guxuar as ta përmënd e jo më ta analizojë.

Sipas ketij autori kemi keto grup ngjarjesh te koncentruara:

– Brigadat shqiptare shkuan ne Jugosllavi me kerkesen e Titos

– Brigada e 3-te dhe e 5-te u caktuan per t’u futur te parat ne Kosove

– Brigadat shqiptare ndihmuan pushtetin jugosllav ne mobilizimin ushtarak te popullates kosovare pa asnje diference

– Brigada e 5-te kaloi ne Kosove nga rruga lindore qe bashkonte shtetin shqiptar me shtetin jugosllav.

– Pas dates 2 dhjetor 1944 brigadat partizane shqiptare u caktuan te ndiqnin nazistet neper dhe pertej kufijve te Kosoves (kur pas dates 24 nëndor në Kosovë nuk ka pasur asnjë këmbë nazisti dhe pa dyshim kjo perben piken me te debatueshme ne ate qe thuhet per rolin e forcave shqiptare komuniste ne Kosove ne vitet 1944-1945 kundra okupatorit nazist).

Nuk e di a i ka shkuar ndermend ketij autori se te gjitha keto, po te pranohen keshtu, e diskretitojne ne ekstrem veprimtarine e brigadave partizane shqiptare ne Kosove pergjate luftes se Dyte Boterore deri ne ate mase sa duhet pranuar se pikerisht keto brigada pergatiten terrenin aplikativ te “Masakres se Tivarit” nga ana e serbomalazezve sipas idesë së propoganduar. Akoma me tej ai nuk thote te verteten perse “u larguan” pertej kufijve veriore te Kosoves brigadat partizane, pasi shtrohet pyetje: a eshte e vertet kjo? Pikepyetja lind pasi Kosova eshte çliruar nga nazistet me 24 nendor 1944 (te pakten kete e gjejme te studimi i Shaban Braha-s mbi genocidin serb ne Kosove, ndërsa sipas një dëshmitari të kohës, që do të shihet më poshtë, gjermanët ishin larguar nga Kosova që më 11 nëndor 1944). Keshtu qe ngelet nje dyshim i madh mbi vertetesine e pretendimeve te autorit te ketij libri mbi marredheniet  shqiptaro-jugosllave pergjate periudhes 1941-1944 duke i dhene te drejte perfundimeve te Dr. Muhamet Pirrakut mbi rolin e brigadave partizane shqiptare ne Kosove.

2 – Josip Broz Tito, Rrëfime autobiografike, vëll. i parë, me përkthim të Vehap Shita-s, botuar në Prishtinë pa vit botimi, por pas 1980 (f. 420).

Jam i detyruar te marr ne konsiderate mendimin e Titos per problemin e bashkepunimit ushtarak ne territorin e Jugosllavise se atehershme  midis forcave serbomalazeze dhe atyre komuniste shqiptare gje e cila nxjerr ne pah jo vetëm tendencën e këtij bashkëpunimi, por dhe tendencën e interpretimeve te mëvonshme. Sipas Titos:

– “Deshiroj te permend edhe pjesmarrjen e disa njesive te Ushtrise Nacionalclirimtare te Shqiperise ne luftimet ne territorin tone, ne bazë te marrëveshjes se përbashkët. Ato, së bashku me forcat tona, kane luftuar kunder gjermaneve, ballistëve e cetnikëve ne Maqedoninë perëndimore, në Kosovë, në Mal te Zi dhe me tutje në drejtim të Bosnjës. Pastaj, përsëri me marrëveshje, ato janë kthyer ne Shqipër ⁷⁹”.

Shenimi ⁷⁹ thotë: Nga artikulli: Kujtime e porosi me rastin e 30 vjetorit te ngadhënjimit mbi fashizmin, Beograd, 7 maj 1975. (Tito, Vepra ushtarake, V).

Duke marrë në konsideratë studiuesit shqiptarë dhe kosovarë për problemin e kohës së largimit të forcave gjermane nga territori kosovar dhe atij shqiptar shtrohet pyetja: a thotë të vërtetën Titua kur pretendon se forcat shqiptare luftuan kundra gjermanëve, së bashku me forcat jugosllave, pas datës 15 nëndor 1944? Eleminimi i faktorit kohë në ato ngjarje historike përbën pikën më të parë dyshuese mbi vërtetësinë e pretendimit të Titos dhe arësyen përse është tentuar të çvendoset data e largimit të forcave gjermane nga Shqipëria sa më afër fundit të vitit (për qejf Enver Hoxhës i interesonte që si datë e largimit të gjermanëve të merrej data 2 dhjetor, pasi ekziston edhe sot kjo mundësi teorikisht, por kishte shumë dëshmitarë, prandaj dhe e spostoi vetëm katër ditë duke ngatërruar datën reale me datën e hyrjes së qeverisë komuniste në Tiranë dhe datën e formimit të brigadës së XXVII-të në Shkodër).

Une nuk kam gjetur ndonje tekst marrëveshje midis palës shqiptare dhe asaj jugosllave për kalimin e forcave komuniste shqiptare në territorin e Jugosllavisë, përgjatë vitit 1944-1945, ne veprat e Enver Hoxhës. Dmth Enver Hoxha ka pasur dijeni për këto deklarata të Titos, e megjithëatë i ka anashkaluar duke i larë duart si Pilati. Atëhere a nuk lind dyshimi që “Masakra e Tivarit” fsheh një krim tjetër monstruoz ku gisht ka vetëm pala shqiptare?

Deri me tani i jemi afruar përgjegjësisë politike të kësaj masakre ku pala shqiptare ka gisht të drejtëpërdrejtë, përveç asaj jugosllave, edhe pse unë pretendoj se përtej kësaj masakre gjëndet një tjetër më e madhe ku pala shqiptare ka përgjegjësinë e vetme.

3 – Milovan Gjillas, Si e njoha Josif Broz Titon, me përkthim të Nikolla Sudar, botuar  në Tiranë më 2006.

– “ Veçanërisht angazhimi më i madh personal i Titos u shfaq në ngulmimin e tij për ta shkëputur Shqiperinë nga ndikimi sovjetik dhe për t’ia bashkangjitur Jugosllavisë. Stalini dhe Qeveria Sovjetike shfrytëzuan pikërisht pretendimet e pakufizuara e hegjemoniste jugosllave ndaj Shqipërisë si preteks për fillimin e sulmit kundër Jugosllavisë dhe nënshtrimin e vendeve të Europës Lindore. Rol të madh në pretendimet e Titos ndaj Shqipërisë kanë luajtur imitimi i pretendimeve sovjetike dhe garancia e dhënë prej tyre. Por Tito u tërhoq me zgjuarsi para kundërshtimit të sovjetikëve dhe të shqiptarëve në momentin e duhur, duke mbrojtur veten dhe veprën e vet…(f. 35).

Në pamje të parë duket si diçka pa rëndësi, por Gjilas ka përmbledhur në katër fraza të gjithë veprimtarinë fitimprurëse të politikës jugosllave në dëm të popullit shqiptar, por pa mundur të fshehë forcat vektoriale historike që e favorizuan në atë proçes. Në qoftë se Tito diti të përdorë forcat komuniste shqiptare për të nënshtruar popullatën shqiptare të Kosovës duke vënë në vëndin e 1913-ës kufijtë e Shqipërisë mund të thuhet se pala shqiptare këtë e ka bërë me urdhër dhe urdhëri është dhënë nga ata që formuan partinë komuniste në marsin e 1943 ku gjithsesi pala jugosllave nuk ka gisht të drejtëpërdrejtë dhe per interesa politike te Enver Hoxhes (cilat jane keto interesa dhe perse nuk jane permendur kurre). Tito nuk ka kërkuar kurrë (është fund e krye një gënjeshtër sikur Titua ka pretenduar për bërjen e Shqipërisë republikë të shtatë të Jugosllavisë dhe sikur kundërveprimi i Enver Hoxhës e shpëtoi Shqipërinë; dokumentat që gjënden për këtë temë janë fund e krye sajesa propogandistike) për ta futur Shqipërinë në suazën jugosllave jo vetëm se kjo do të çonte në formimin e një Shqipërie të Madhe nen Jugosllavine, por sepse kjo Shqipëri e Madhe do të çonte në shkatërrimin e Jugosllavisë kur t’i donte qejfi padronëve të tij dhe të Enver Hoxhës, gjë e realizuar pas vdekjes së tyre. Aftësia e Titos qëndroi në shfrytëzimin e situatave politike në favor të Jugosllavisë dhe për këtë pat shfrytëzuar shqiptarët e Enver Hoxhës ku realizoi dy qëllime njëherësh: rimori Kosovën, duke zbatuar vendimin e Konferencës së Londrës së 1913-ës, dhe grabiti pasurinë e popullit shqiptar me anë të barazimit të lekut me dinarin. Në funksion të temës sonë, rimarja e Kosovës përbën dhe thelbin e pjesës që cituam nga Gjilasi duke na dhënë në dorë metodat e përdorura për realizimin e qëllimit politik, por dhe kujt i ka shërbyer Enver Hoxha gjatë gjithë jetës së tij.

4 – Ramiz Alia, Jeta ime (kujtime), botuar në Tiranë më 2010.

– (bëhet fjalë për takimin e Ramiz Alisë me Enver Hoxhën gati tri javë pasi ishte boshatisur Tirana, dmth rreth datës 6 dhjetor) Ndërkohë unë e kisha marrë veten dhe po i ndiqja me shumë vëmëndje porositë e Komandantit. – Brigada e 3-të, e 5-të dhe e 25-të që përbënin Divizionin V, -vazhdoi ai -, aktualisht ndodhen në Kosovë. Pas çlirimit të saj, ju do të vazhdoni luftën më tej, në ato drejtime që do t’ju caktohen në bashkëpunim me Komandën e Ushtrisë NÇL jugosllave (f. 116).

E citova këtë pjesë të autorit për t’i treguar lexuesit se ai nuk thotë të vërtetën dhe kjo nuk është çështje kujtese. Me kete Ramiz Alia ndihmon kriminelet komuniste te Enver Hoxhes per te fshehur nje ngjarje ku ai nuk ka qene prezent. Të thuash se me 6 dhjetor Enver Hoxha na paska porositur komisarin e divizionit të V-të që pas çlirimit të Kosovës divizionet shqiptare do të vazhdonin luftën përtej Kosovës, kur vetë Kosova kishte afro dy javë që ishte çliruar, do të thotë një tendencë fshehje ngjarjesh dhe tjetërsim situatash historike të ndodhura në ato anë dhe në ato kohëra. E njëjta gjë thuhet edhe në historikun e brigadës së VI kur pranohet se pasi kaluan kufijtë shtetërorë partizanët shqiptarë çliruan Kosovën, Malin e Zi, Bosnjën dhe arritën afër Sarajevës (“Grusht çelik Brigad’ e gjashtë, f. 339, Tiranë, 1973)

– Partizanët e Ushtrisë nacionalçlirimtare Shqiptare luftuan gati gjashtë muaj përtej kufijve tanë shtetërorë. Brigada e 3-të dhe ajo e 5-të kishin kaluar në Kosovë që në muajin tetor të vitit 1944 dhe, në bashkëpunim me forcat partizane kosovare, kishin marrë pjesë në luftimet  për çlirimin e Prizrenit e të Gjakovës, të Ferizajt e të Drenicës. Më pas, forcat e Divizionit V, së bashku me partizanët kosovarë e njësi të Ushtrisë NÇL jugosllave, luftuan për çlirimin e krejt Kosovës. Duhet thënë se, deri në atë kohë, Lufta antifashiste në Kosovë ishte e pakët. E kam fjalën nga ana e shqiptarëve. Kishte disa grupe militantësh komunistë që tërhiqnin pas vetes disa luftëtarë simpatizantë, por jo masa të mëdha popullore (f. 117).

Fsheh lëvizjen e Gani Bej Kryeziut, si lëvizjen e vetme antigjermane jo komuniste, por që komunistët shqiptarë e bën therorë (vepër e Shefqet Peçit), pasi Gani Bej Kryeziu ishte edhe kundër pushtetit serb, kundra të cilit kishte udhëhequr popullatën shqiptare gjithë jetën deri sa pinjollët e Enver Hoxhës i shkurtuan jetën. Ramiz Alia nuk e thotë, por popullatës shqiptare të Kosovës as që ja ka ndjerë për teorinë fashiste, por kur ata realizuan bashkimin formal të Kosovës me Shqipërinë për banorët shqiptarë të Kosovës lindi dielli i shpresave njerëzore. Dhe pikërisht këto shpresa shkelmuan partizanët e Enver Hoxhës me të shkelur tokën e Kosovës. I them këto për të treguar se shqiptarëve të Kosovës nuk u interesonte fashizmi, por çështja kombëtare për të cilin kishin luftuar gjithë jetën baballarët dhe gjyshërit e tyre, por që kriminelët e Enver Hoxhës, së bashku me komandantin e tyre, nuk e ndjenin në rrembat e gjakut të tyre të zi vëllavrasjen historike.

– Divizioni i V vazhdoi detyrën e tij luftarake deri në fund. Ai mori pjesë në çlirimin e Kosovës, të Sanxhakut, dhe të Bosnjës Jugore. Nga beteja në betejë, partizanët tanë kaluan në Prishtinë e Mitrovicë, në Novipazar e Sjenicë, në Prijepolje, në Novivarosh e më thellë, deri në Vishegrad, në dyert e Sarajevës. Ndërsa Divizioni i VI, i cili u nis nga Shkodra në fillim të dhjetorit të vitit 1944, kaloi në ndjekje të gjermanëve nëpër Mal të Zi, për të dalë pastaj në Rudo, në Bosnjën jugore. / . Në luftimet që u zhvilluan përtej kufijve, nga dy divizionet tona ranë dëshmorë mbi 600 partizanë. Ata me gjakun e tyre, shprehën antifashizmin e vendosur të popullit shqiptar. / . Divizionet tona vazhduan luftën deri në mbarimin e saj, në Maj të vitit 1945. Duke filluar nga ajo kohë, nisi kthimi i divizioneve tona në Shqipëri. Mund të thuhet se atëhere mbaroi edhe Lufta NÇL e popullit shqiptar, e cila përfundoi me fitoren e popullit mbi fashistët pushtues italo-gjermanë (f. 118). (por këtu duhet pasur parasysh pretendimi i Ramiz Alisë për fillimin e kohës së kthimit të divizioneve shqiptare në Shqipëri, ku sipas tij kjo kohë ka filluar në maj 1945, GH)

Përsëri autori fsheh dy gjëra vendimtare të veprimtarisë së ushtrisë shqiptare në Kosovë: a) rolin qe luajtën forcat ushtarake shqiptare në mobilizimin e popullit të Kosovës, por që u shfrytëzua nga serbo-malazezët për të realizuar “Masakrën e Tivarit” (sipas Enver Hoxhës  numri i djemve dhe vajzave kosovare që mbushën radhët e brigadave partizane shqiptare dhe kosovare ishte 53 000 dhe këta j’u larguan Kosovës në “ndjekje” të gjermanëve, “Titistët”, f. 193). b) mënyrën, kohën dhe rrugëkalimet e tërheqjes së forcave shqiptare nga territori shtetëror i Jugosllavisë pasi në këtë pikë fshihen shumë ngjarje dhe krime kundra shqiptarëve të Kosovës (përsëri sipas Enver Hoxhës, divizionet shqiptare u përdorën nga titistët për të ndjekur bandat e reaksionit drejt Jugut, drejt Greqisë, dhe pasi arritën në zonën e Korçës e të Prespës jugosllavët deklaruan se nuk kishin më nevojë për to duke kërkuar largimin e tyre, “Titistët”, f. 195). Të njëjtën gjë thotë edhe një libër mbi historinë e luftës antifashiste nacional-çlirimtare të popullit shqiptar (vëll. 4, f. 914) sipas të cilit: “Pasi mbërritën në kufijtë më jugorë të Maqedonisë, forcave tona iu tha se “s’ishte më nevoja” për qëndrim në Jugosllavi! Kalimi u bë në zonën e Korçës e të Prespës larg syve të popullit të Kosovës”.

Por çfarë pretendojnë një pjesë e pjesmarrësve në këtë aventurë antishqiptare? Unë i dhashë rëndësi të madhe rrugës së kthimit të bandave komuniste në territorin shtetëror të Shqipërisë pasi i gjithë proçesi i propoganduar përpara botimit të librit të Enver Hoxhës “Titistët” paraqitej krejt ndryshe dhe në kundërshtim me pretendimet e Ramiz Alisë. Në këtë pikë qëndron e fshehta reale e thelbit të “Masakrës së Tivarit”, sipas nënkuptimeve të ngjarjes së fshehtë, dhe ajo që ka ndodhur në Shqipëri në fillim të dimrit 1945-46.

Kështu  në librin mbi historikun e Brigadës së V-të S, botuar më 1968 nuk flitet asgjë për Masakrën e Tivarit edhe pse kjo brigadë pas 7 marsit 1945, të gjithë forcat e saj, filluan lëvizjen drejt Mitrovicës dhe për rreth 3 muaj kaluan nëpër Ferizaj dhe u dislokuan në Kërçovë (“Rruga luftarake e Brigadës V Sulmuese”, ku përfshihen kujtime e anëtarëve të komisionit të ngarkuar për përpilimin e historisë së rrugës luftarake të Brigadës së 5-të sulmuese (Shefqet Peçi, Kadri Hazbiu, Halim Ramohito, Lufter Hoxha, Bejto Isufi), f. 241-244). Ndërsa për problemin e kthimit në Shqipëri këta autorë pretendojnë se ngjarja ka ndodhur në dhjetor të 1945 duke ndjekur rrugën Strugë-Qafë Thanë-Librazhd, brigada erdhi ngë Kërçova në Elbasan dhe u vendos në kazermat e Krastës (f. 247).

Ndërsa për rrugën e kthimit të brigadës së VI jepet rruga nga Shën Naumi, nëpër Tushemisht drejt Pogradecit (Ibrahim D. Hoxha, Kështu luftuam ne, f. 77, Tiranë 1995). Kurse në historikun e brigadës së gjashtë rruga e kthimit jepet diçka më ndryshe pasi pranohet se pas Shën Naumit brigada kaloi kufirin jugosllavo-shqiptar dhe u drejtua për në Korçë, pa u futur fare në Pogradec (“Grusht çelik brigad’ e gjashtë, f. 431). Por të dy këto librat e fundit pranojnë se brigada e gjashtë paska ardhur në Tiranë më 10 korrik 1945 ku paska ndënjur disa ditë dhe pastaj qënka rikthyer në Ohër (Ibrahim D. Hoxha…f. 75, “Grusht çelik…f. 428-429) duke na treguar se qëndrimi në Maqedoni i forcave partizane shqiptare ose është i paqënë, ose  duhet të fshehë veprime të paditura.

E njëjta situatë paraqitet edhe në historikun e Brigadës së Shtatë Sulmuese me autor Hysni Dajën, të botuar pas 1992-shit ku merret vesh që përgjatë periudhës 6 mars -11 qershor 1945 forcat e kësaj brigade qëndruan në Kosovë (f. 178 – 187). Pas kësaj periudhe brigada e shtatë vendoset në territorin maqedonas dhe më 6 dhjetor 1945 niset për Shqipëri ku duke kaluar Drinin brënda ditës del në Streblevë dhe të nesërmen zbret në veri të Librazhdit dhe mbërrin në Elbasan (f. 189-190).

Këtë informacion e gjetëm edhe në Maqedoni ku dy shtetas me kombësi shqiptare, Destan Capa dhe Lutfi Capa (djem xhaxhallarësh) pretendonin se kanë luftuar në rradhët e brigadave të III-të (i pari) dhe të V-të (i dyti) dhe janë futur në territorin shqiptar nga Maqedonia në sektorin e Gjuricës (midis Shupenzës dhe Maqellarës) prej nga kaluan në Klenjë dhe Streblevë duke ju shmangur Matit (informacioni u dha nga nipi i tyre Garip Capa, më 23 qershor 2011 në Dibër të Madhe, pasi pretenduesit e informacionit nuk jetonin më).

Po kështu ndodh edhe me Brigadën e 22-të komisari i së cilës jep këtë informacion: “Lëvizja e forcave të brigadës u bë me rregull e disiplinë. Ato kaluan fshatin Ordelen dhe pas shumë orë rrugë arritën në Strugë….Kufirin shtetëror brigada para një viti e kishte kaluar në Hanin e Hotit, kurse tani në kthim, ajo vinte nga Qafa e Thanës. Pas një marshimi të gjatë, brigada mbërriti në Elbasan më 7 dhjetor 1945” (Nimet Ymeri, “Nga Peza në Vishegrad (Një histori e shkurtër e Brigadës së 22-të), f. 151, 152).

Në një broshurë mbi  veprimtarinë e Divizionit të 5-të Sulmues (botuar më 1984) shkruhet se më 9 dhjetor 1945 efektivat e Divizionit të 5-të Sulmues të UNÇSH-së, pasi kryen me nder detyrat e ngarkuara nga PKSH-ja dhe Shoku Enver Hoxha për çlirimin e Kosovës dhe popujve të Jugosllavisë, u kthyen në Shqipëri dhe u vendosën në Elbasan dhe më vonë në Gjirokastër (f. 18).

Por ka edhe një pretendim tjetër sipas të cilit “Armata e pestë jugosllave urdhnon divizionin e 6-të shqiptarë qi me datën 9 Kallnuer 1946 të kthente në Shqipni dhe mbasi i dorëzohen ushtarët kosovarë të mobilizuem dhe kafshët Armatës pestë. Divizioni niset me brigadën e pest për në Elbasan dhe brigada e gjasht në Korçë dhe e shtat në Pogradec” (Nikoll Melyshi, “Ngjarje historike” të ndime, të pame e të jetueme, f. 340).

Kontradiksioni midis pretendimit të Enver Hoxhës e Ramiz Alisë dhe të pjesmarrësve në tradhëtinë kosovare për problemit e mënyrës së kthimit në Shqipëri të bandave komuniste në vitin 1945 përbëjnë dyshimin më të madh për ekzistencën e një krimi antishqiptar dhe antinjerëzor në territorin shqiptar ku përgjegjësia është vetëm e palës komuniste shqiptare.

E sa për mbarimin e luftës, me kthimin e formacioneve ushtarake shqiptare nga Kosova, përfundoi dhe faza e parë e tradhëtisë së madhe kundra popullit shqiptar për të cilin kishin luftuar gjithë jetën komunistët e Enver Hoxhës deri më 1992-shin.

Por një udhëtim i posaçëm drejt Maqedonisë në verën e vitit 2011 e përmbysi të gjithë botën e pretenduar historike dhe kjo ështe arësyeja përse kujtesa e Enver Hoxhës nuk përputhej me kujtesën e pjesmarrësve partizanë në kasaphanën e Kosovës: Brigadat komuniste shqiptare nuk kishin qënë asnjëherë në Maqedoninë Jugore (në Kërçovë, Strugë e Ohër) dhe gjithëshka kishte qenë vetëm një gënjeshtër. Enver Hoxha kishte përdorur lojën e vjetër të mbulimit të gënjeshtrës së vet me gënjeshtrat e të tjerëve (analogjikisht ishte e barabartë me mashtrimin e përdorur me fotografinë ku ai flet nga ballkoni i Bashkisë së Shkodrës në mars 1937 duke e publikuar si të 15 shtatorit 1936 me anë të së cilës fshehu një aspekt të jetës së vet politike). Dhe e gjitha kjo për të mbuluar rrugën e kthimit nga Kosova drejt Shqipërisë, rrjedhimisht edhe veprimtarinë kriminale të bandave komuniste gjatë kësaj rruge brënda territorit shtetëror shqiptar.

Teoria e rrugëkthimit të brigadave partizane shqiptare përgjatë Maqedonisë Jugore është shpikur vetëm për një qëllim:Të anashkalohej bashkëveprimi i tyre me kollonën e shqiptarëve të Kosovës dhe kasaphana e kryer mbi ta. Por mbetët për të zbuluar se kush kishte qenë ajo bandë “trimash” që kishte shoqëruar kollonën e 12.000 shqiptarëve të Kosovës në fundin e 1945-sës.

5 – Une Ramiz Alia deshmoj per historine (intervista), botuar ne Prishtinë më 1992 dhe Tirane me 1993

Të thuash më 1992 ngjarjet, sipas kujtimeve, për vitet e largëta 1944 e këtej dhe më 2010 të shkruash për jetën tënde, duke përsëritur të kaluarën, tregon se po kryen një sakrilegj për të fshehur disa të vërteta dhe për t’i paraqitur sipas interesave propogandistike pasi je bashkëfajtor. Këto vlera kanë librat e Ramiz Alisë të botuara pas 1991-shit dhe kjo duket më së mirë pikërisht në këtë libër ku jo rrallë bie në sy tjetërsimi i ngjarjeve të shprehura në librin me kujtime botuar në 2010. Unë mora në konsideratë përmbajtjen e atyre pjesëve që lidheshin me Kosovën dhe marrëdhënieve të Shqipërisë me Jugosllavinë për të ndriçuar sado pak “Masakrën e Tivarit” pasi gazetarët kosovarë e kishin anashkaluar me një qëllim të paragjykuar. Kjo nuk ka nevojë të kundërshtohet dhe ata janë përgjegjës përpara popullit të tyre për këtë manovër, pasi zbardhja e kësaj tragjedia duhet të përbënte të gjithë qëllimin e intervistët së aplikuar. Në nëntë faqe përshkruhet tërësia e atyre ngjarjeve me këtë përmbajtje:

• Do të thotë që edhe anglezët janë dakort me idenë për federatë ballkanike? (pyetje e gazetarit)

– Po edhe anglezët….Por problemi shqiptar është injoruar duke menduar se Shqipëria do të futet në federatën ballkanike. E dyta po t’i zëmë besë Milovan GJILASIT, STALINI i ka thënë TITOS që ju mund ta gëlltisni Shqipërinë! Koncepti që Shqipëria të bëhet një republikë e shtatë jugosllave, do me thënë jo të bashkohet Kosova me Shqipërinë, por anasjelltas, Shqipëria me Kosovën, më duket që ka qenë një projekt i përpunuar nga ata….

• Nga kush?

– Nga STALINI dhe TITO. E them këtë edhe për një arësye tjetër. pas çlirimit të Shqipërisë, në marrëdhëniet midis Shqipërisë, Jugosllavisë dhe Bashkimit Sovietik, jugosllavët jo rastësisht proklamonin se rruga për në Moskë shkon nëpër Beograd. E dyta, efektivisht, bashkëpunimi ekonomik midis Shqipërisë dhe Bashkimit Sovietik, zhvillohej më shumë nëpërmjet Jugosllavisë. Pra Bashkimi Sovietik i plotësonte disa nevoja të Shqipërisë nëpërmjet Jugosllavisë. Do të thotë ekzistonte ai mendimi i “gëlltitjes”. Megjithëatë, duhet të keni parasysh që projekti për federatën ballkanike rezultoi, si thuhet, një “fëmijë i dështuar”. Kur filluan konfliktet midis Jugosllavisë dhe Bashkimit  Sovietik….. (f. 30)

• A ka qenë në marrëveshje me jugosllavët ardhja e dy divizioneve shqiptare në Kosovë dhe Sanxhak. Madje, te ne është krijuar bindja se kjo është bërë me atë logjikë se ja, ju çlironi vetë Kosovën dhe trojet e tjera shqiptare, pasi që ato do t’i takojnë Shqipërisë pas përfundimit të luftës…..

– Jo, jo…Ne kemi hyrë në marrëveshje me jugosllavët, por vetëm përsa i përket prezencës sonë në ato troje. Çështja ishte që të dy palët, pra jona dhe ajo jugosllave ishim kundër fashizmit dhe derisa të mos ketë kapitulluar Gjermania, kjo do të duhej luftuar pa marrë parasysh kufijtë….Prandaj, dy divizionet tona, ai i pesti dhe i gjashti vajtën për të ndjekur gjermanët…..Lidhur me pyetjen tuaj, në Kosovë ka luftuar Brigada e Pestë, diku në muajin tetor të vitit 1944. (f. 34-35)

• Kush ka qenë komandant i kësaj brigade?

– Shefqet Peçi. Ky ka qenë në Gjakovë dhe në Prizren. Më duket që Shefqeti ka luftuar me forcat e Gani Bej KRYEZIUT. Ne jemi takuar me Brigadën e pestë në Sanxhak, por Shefqeti atëhere ishte kthyer në Shqipëri. (f. 35)

——

– Po. Pas marrjes së urdhërit nga shtabi jugosllav, ne kontaktuam me shtabin tonë të përgjithshëm, të cilit i kërkuam që ne nuk duhet të vejmë në Kosovë, se jugosllavët duan të na përdorin neve në luftë kundër shqiptarëve. Ne kishin edhe një arësye tjetër objektive. Divizionet tona në atë kohë vuanin nga tifoja. Ne kërkuam që nëse duhet lëvizuar, atëhere kjo duhet bërë vetëm për kovaleshencë të divizioneve e assesi jo për të luftuar. Atëhere shtabi ynë i përgjithshëm u muar vesh me shtabin e jugosllavëve që forcat tona të tërhiqeshin nga Veshigradi, të shkojnë në Kosovë, por vetëm me qëllim që të shëroheshin të sëmurët. Ne u përqëndruam në Mitrovicë dhe Vuçitërnë. Më poshtë nuk kemi zbritur. Siç thashë, divizioni ynë nuk ka marrë pjesë në luftime. Por, neve na kanë ardhur shumë kosovarë, e mbaj mënd si sot, me flamur shqiptarë, duke na thënë: “Në dorën tuaj”…

• Çka bënit me ta ju pastaj?

– Neve i merrnim dhe i futnim në rradhët tona. Me që folëm për të, ndoshta ju intereson fakti që unë kam qenë në Prishtinë po atë ditë kur është vrarë Miladin POPOVIQI….(f. 35-36)

——-

– Unë e kam të vështirë të prononcohem për Miladinin. Nuk e kam njohur. E dyta, s’kam asnjë arësye ose s’kam asnjë të dhënë dhe argument, që t’i marr në mbrojtje idetë ose mendimet e Miladinit. Une vetëm konstatoj atë që kam parë atë ditë në Prishtinë. Për sa i përket faktit që Miladini ka pranuar vendosjen e administratës ushtarake, për mua kjo nuk thotë gjë. Sepse Miladini ka qenë në krye të partisë në Kosovë dhe ai është dashur t’i nënshtrohet disiplinës partiake nga lart. Ata zaten edhe nga Shqipëria e tërhoqën pa e pyetur fare, të tilla ishin rrethanat atëhere. (f. 37)

• Të flasim nga prespektiva e sotme: A ka mundur të bëjë më tepër PKSH-ja dhe shteti i atëhershëm shqiptar për Kosovën në këtë periudhë si po e quani ju, të “muajit të mjaltit”(’45-’48), në raportet midis Shqipërisë dhe Jugosllavisë?

– Unë dyshoj në ka mundur të bëhet më tepër. Në kuptimin që edhe atëhere, si dhe sot, ishin dy rrugë: rruga paqësore dhe rruga e luftës. Rruga e luftës atëhere ishte e pamundur. Ka disa që thonë: po ja, divizionet tona ishin në Kosovë, pse nuk mbetën aty që me armë të merrnin Kosovën! Pse nuk mbetën? Nuk mbetëm, sepse aty s’i linte kush! Kush do t’i mbështeste atëhere, kush do të na përkrahte, po t’ia nisnim një lufte për Kosovën? Ishte, pra, po e njëjta situatë që është edhe sot. Unë e ti bisedojmë sot se si do të bëhet halli i Kosovës? Edhe sot shtrohen po ato dy variante: të zgjidhet çështja në mënyrë paqësore, duke përdorur të gjitha mundësitë, format e rezistencës paqësore, ose të zgjidhet me luftë. Kjo e dyta bie menjëherë. Kur bie sot, kështu ishte edhe atëhere. (f. 39).

A nuk gabon në këtë pikë Ramiz Alia? Ngjarjet e Kosovës pas 1998 u zhvilluan pikërisht në kundërshtim me këto ide dhe Kosova Martire u çlirua nga diktati serb pas afro 100 vjetësh pikërisht nga bombardimet e Natos-s. Përsëri në këtë pikë autori mundohet ta tjetërsojë shkakun dhe pasojën për të mos thënë të vërtetën në lidhje me marrëdhëniet e Shqipërisë me Jugosllavinë e asaj kohe.

6 – Ramiz Alia, Enveri ynë, botuar në Tiranë më 1988

Ne e muarëm në konsideratë këtë libër të Ramizit vetëm për një argument të thjeshtë. Më sipër autori pretendonte se kosovarët që vinin tek divizionet shqiptare i mernin dhe i fusnin në rradhët tona, kurse në këtë libër mbi Enverin thotë ndryshe. Sipas tij:

– Brënda një kohe të shkurtër, duke punuar bashkë me organizatat e kuadrot e vendit, mijëra të rinj kosovarë dolën partizanë për të vazhduar luftën kundër hitlerianëve e çetnikëve. Në brigadat e divizionit tonë erdhën e u inkuadruan mbi 2 000 djem kosovarë. Mijëra të tjerë u inkuadruan në njësitë kosovare e në ato të divizioneve të tjera të Ushtrisë Nacionalçlirimtare të Jugosllavisë (f. 85).

7 – Petrit Palushi, Masakër komuniste në Buzemadhe, botuar në Tiranë më 1996

Ky libër është një rrëfim që për dokument ka gjurmën e gjakut..(parathënia nga Lazër Stani: Autopsia e një krimi përbindësh)

“Është historia e llahtarshme e një krimi mbi pafajësinë e 21 vetëve. Është gjithashtu rrëfimi mbi krimin e shpallur ç’prej shtatorit të vitit 1944, por që u mbrojt dhe u fut në humnerat e heshtjes prej rregjimit komunist….Një krim që edhe pse u krye në mesin e shekullit të XX-të, sikur vjen prej legjendave të hershme dhe në përfytyrimin e njeriut rishfaqen vetvetishëm të gjitha:

Vëndi i masakrimit: Kroi i Bardhë

Dita, muaji, viti: 26 shtator 1944

Koha: Paradite, ora 11.30

Urdhëruesi i vdekjeve: Shefqet Peci

Numuri i të masakruarve të pafajshëm: 21

Numuri i fëmijëve të mbetur jetimë: 59” (f. 4, 5)

8 –  Dr. Lutfi Çejku, Luma nëpër sfidat e historisë, botuar në Prizren më 1997

– Pjesa e dytë ka për titull: “Brigada e V mobilizon ushtarë me dhunë dhe kërkon nga populli i Lumës dorëzimin e armëve” (f. 94)

– “Delegatët, Kadri Ali Peposhi dhe Rexhep Sali Xheta, herët në mëngjes (21.09.1944) janë nisur për të shkuar në shtab të Brigadës së V, që gjëndej në Kolesjan. Aty në shtab sikurse u pritën mirë. Kanë zhvilluar bisedat dhe pasi i kanë përfunduar, delegatët kanë dalur për të shkuar në Lusën. Por Sh. Peçi, ua ka vënë pas një grup partizanësh, të cilët i zunë në Qafë të Kolesjanit. Aty i lidhën duarsh e i pushkatuan dhe mizorisht i masakruan. Ky pra, është faktori i fundit dhe mjaft i rëndësishëm për shpërthimin e luftës vëllavrasëse në Lumë” (f. 106).

– Pjesa e tretë ka për titull: “Lufta vëllavrarëse triditëshe frontale në Lumë me theks të veçantë ne fshatrat Lusën e Buzëmadhe” (f. 107).

– Në faqen 124-125 përshkruhet masakra e Buzëmadhes dhe pushkatimi i 21 patriotëve të asaj kohe.

– Në faqen 128 përshkruhet masakra e Novosejit ku u pushkatuan 4 fshatarë të pafajshëm.

– “Në këtë luftë vëllavrasëse në Lumë, partizanët e Brigadës së V të udhëhequr nga Sh. Peçi, vetëm gjatë një jave jo të plotë, vranë, pushkatuan e masakruan 39 fshatarë të pafajshëm. Luftëtarë nacionalistë e patriotë nga këto fshatra” (f. 130).

Rëndësia e sfondit historik të “Masakrës së Tivarit” qëndron në përcaktimin e veprimeve kriminale të komunistëve të Enver Hoxhës përpara se bandat partizane të pushtonin Kosovën. Kur ata masakruan popullin shqiptar në tokën e shqiptarëve, përse të mos e pranojmë se ata masakruan edhe shqiptarët në shtetin e serbomalazezve? Kur bandat e komunizmit masakruan shqiptarët me banim në Shqipëri, përse nuk duhet pranuar se ata masakruan edhe shqiptarët që banonin në shtetin e serbomalazezve në Shqipëri? Janë tre ekuacione me tre të panjohura, por duke njohur dy të panjohurat e para nuk është e vështirë të njihet edhe e panjohura e tretë që fshihet pas propogandës mbi “Masakrën e Tivarit”. Është e kuptueshme që autorët e ndryshëm nuk e kanë ditur se çfarë mendojnë ata kundrejt njeri – tjetrit, por përbashkimi i tyre të çon në një përfundim: Duhet të ekzistojë një masakër e shqiptarëve të Kosovës në tokën shqiptare “ku Drini për ditë të tëra e ka pasur ujin e kuq”. Kjo e fundit ekziston si një informacion për të zbuluar varrezën e dytë dhe të tretë masive të grupit prej 12 000 djem nënash kosovare të masakruar nga banditët e Enver Hoxhës midis Qafës së Malit dhe Murriqanit. Meqënëse Drini është hasur nga kollona me shqiptarët e Kosovës gjatë rrugës Kukes – Shkodër, atëhere lumi është bërë i kuq në segmentin nga Ura e Gomsiqes deri në Vaun e Dejës pasi përpara 1965 Drini nuk bashkohej me Bunën në përmasat e sotme (atehere me Bunën bashkohej Kiri dhe një degë e Drinit të cilin banorët e Shkodrës e quanin Drizanë, por që në hartat e vjetra (hartat ruse 1:50 000 të mbështetura në hartat austriake të fillimshekullit XX-të) emërtohej Drini i Madh, dhe ura lidhëse nuk quhej ura e Bahçallëkut, por ura e Kirit; Josef Szekeli: Koleksioni fotografik – 1863) dhe rruga e kollonës me shqiptarët e Kosovës kalonte atje ku sot ndodhet skaji më jugor i liqenit të Vaut të Dejës.

9 – Luan Dode, Kosova në qëndrimet e Enver Hoxhës (diskutim me akademikun Rexhep Qosja), Botimet Medaur, 2006.

Në fakt ky libër mbështetet në libra të tjerë dhe rëndësia e tij qëndron në mënyrën se si e ka parë sfondin historik të “Masakrës së Tivarit” dhe çfarë ka dashur të nënvizojë në thelb të problemit autori, ose, e thënë më ndryshe, çfarë ka dashur të imponojë tek lexuesi autori me nënkuptimet që dalin kur e lexon këtë libër. Tentativa  për të realizuar këtë imponim përbën dhe reaksionin tim kundra këtij libri dhe arësyen përse e mora në konsideratë. Sipas autorit:

“Gjëndje të rëndë gjetën formacionet e UNÇSh-së edhe pas disa muajsh, në maj të 1945-s, kur po ktheheshin nëpërmjet atyre trevave për në Shqipëri (nënvizimi i imi, GH). Edhe gjatë pranisë së tyre vazhdoi dhuna dhe terrori megjithëse, siç konstatonin, “nuk kishte çeta ta armatosura” dhe, sipas informatave të asaj kohe, “reaksioni nuk kishte qëllime ofensive, armatimi dhe morali i tij ishin të dobët”” (faqe 85). Në fakt autorit i ka mbetur pa shpjeguar mënyra e kthimit të formacioneve të UNÇSh-së nga Jugosllavia pasi veprimtaria e tyre përgjatë periudhës maj-dhjetor 1945 ka tjetër përmbajtje nga ajo tetor 1944 – prill 1945, dhë këtu qëndron pikërisht ajo që nuk ka evidentuar autori për periudhën që flet.

“Në fund të vitit 1945, kur dhuna e terrori vazhdonin, forcat e UNÇSh-së u larguan nga territori shtetëror i Jugosllavisë në zonën e Korçës e të Prespës¹⁰ (faqe 88). Shënimi ¹⁰ thotë: Shatri, M, f. 237-8 dhe fjala bëhet për librin e  Dr. Muhamet Shatrit: Kosova në luftën e dytë botërore 1941-1945, të cilin do ta shohim veçmas, por që tani na shërben për të argumentuar se të dy autorët në këtë pikë janë mbështetur në deklaratat e Enver Hoxhës dhe aspak në realitetin historik pasi formacionet shqiptare nuk janë larguar nga territori shtetëror jugosllav në pikat e Prespës dhe të Korçës, por nga pika krejt të tjera dhe këtu qëndron e fshehta e antishqiptarizmit të tyre. A nuk do të thotë kjo se këto dy libra janë shkruar për tjetër qëllim nga ai i pretenduar? A nuk do të thotë se me këta autorë vazhdon shtrëmbërimi i historisë? Mos vallë është kuptuar se punimet mbi formacionet luftarake të PKSh do të çonin në zbulimin e asaj që shqiptarët bëlbëzonin për 65 vjet duke mos guxuar ta thonin të vërtetën e jetuar?

“Kjo frymë duket që në kërkesën që Titoja i ka bërë Enver Hoxhës (në qershor 1944), ku shkruan troç se “ardhja e brigadave shqiptare…kishte… me e kthye këtë terren nga bazë e reaksionit, në bazë liridashëse”. Pohon edhe se shumica e popullit të Kosovës nuk kishte besim te PKJ-ja dhe te shtabi jugosllav¹⁶ (shënimi ¹⁶ thotë: Plasari, “Politika”, Studime Historike 1-4, Tiranë 1992, f. 88, ku i referohet AQSH, Letra e Titos mban datën 26 qershor 1944, GH). Kërkesa e Titos u përsërit në korrik e në gusht 1944 nga Shtabi Kryesor i Kosovës” (faqe 90).

“Më 12 shtator komandanti i përgjithshëm, Enver Hoxha, urdhëronte komandën e Korparmatës I të niste menjëherë dy brigada në Kosovë. Detyrat kryesore të tyre do të ishte goditja e gjermanëve dhe e formacioneve kuislinge, ngritja e këshillave nacionalçlirimtare dhe mobilizimi i kosovarëve në rreshtat e ushtrisë pa diferencë²⁰ (shënimi ²⁰ thotë: Plasari “Politika”, Studime Historike 1-4, Tiranë 1992, f. 89 ku i referohet AQSH.Radiogram drejtuar Shtabit të Korparmatës I, 12 shtator 1944, GH)…Në udhëzimet datuar 18 shtator, që Shtabi i Korparmatës I i dërgonte Shtabit të Përbashkët të Brigadave të UNÇSh-së që niseshin për në ato treva (Brigada III dhe ajo V), thuhej se kalimi i forcave në Kosovë kishte për qëllim që, në bashkëpunim me repartet e UNÇJ-së, të merrnin pjesë në luftimet “për shpartallimin e forcave të pushtuesit e të reaksionit të çdo ngjyre”, të shkatërroheshin “planet e armikut e të reaksionit” dhe “të demaskoheshin parullat e pushtuesit e të veglave të tij”²² (shënimi ²² thotë: Nasi, Ripushtimi, f. 58 i cili i referohet: AQU, F. Korparmata I, v. 1944, kut 1, dos. 36, fl. 5. Letër dërguar në emër të Shtabit të Korparmatës nga D. Ndreu dhe H. Kapo me dt. 18 shtator 1944, GH). / Pas tri ditësh, Hysni Kapo, me cilësinë e komisarit politik të Korparmatës I dhe të anëtarit të KQ të PKSh-së, u dërgonte një udhëzim komisarëve të atyre brigadave, ku theksonte si “detyrë politike” kryesore: “të popullarizonin miqësinë e popullit shqiptar me popujt e Jugosllavisë; të theksohet mirë lufta Mihajlloviç, Deva e Mitrovica, që janë shkaktarë…të përçarjeve midis popujve të Jugosllavisë dhe të atij të Kosovës…..”²³ (shënimi ²³ thotë: Plasari, “Politika”, Studime Historike 1-4, Tiranë 1992, f. 89 ku i referohet AQSH. Udhëzim i H. Kapos dërguar komisarëve të Brigadës III dhe të Brigadës V, dt 20 mars 1944, GH)(faqe 91). Në fakt në këtë pjesë, të cituar, çfaqen emrat e individëve që kanë drejtuar kasaphanën antishqiptare në Kosovë dhe mënyrën se si e kanë mbuluar në popull deri në vitin 1992, të paktën. Dhe rëndësia e këtyre librave në këtë pikë qëndron.

“Nuk gjënden dokumenta të kohës, që të mund të dëshmojnë se brigadat e UNÇSh-së janë dërguar në Kosovë për të ndihmuar në çlirimin e popullit shqiptar të atyre trevave. / . Për të kundërtën dëshmojnë me dhjetra pohime të bëra gjatë viteve nga Enver Hoxha. Gjënden edhe deklarata gojore. Ish partizanja Marika Martini – Avdia²⁵ (shënimi ²⁵ thotë: M.Martini –Avdia, motra e Heroit Xhorxhi Martini, bashkëshorte e gjeneralit në pension Seidin Avdia, shiko shënimin që vjen, GH), pjesmarrëse në ato brigada, pyetjes se “si mund të quhej e suksesshme lufta e partizaneve të Shqipërisë kur nuk u arrit për t’u çliruar Kosova me vise”, i është përgjigjur: “Ne nuk patën ardhur për t’iu çliruar juve” ²⁶ (shënimi ²⁶ thotë: Osmani, Kadri, “Intervistë” dhënë Shefki Osekut, në Drita (Suedi), viti II, nr 18/1997, f. 20, GH). / Në urdhërat e porositë e Hoxhës dhe të Kapos nuk thuhet asnjë fjalë për të drejtat e shqiptarëve të Kosovës për vetëvendosje apo për statusin e saj pas lufte. Theksi vihet në vëllazërimin me popujt sllavë²⁷ (shënimi 27 thotë: Plasari, “Politika”, Studime Historike 1-4, Tiranë 1992, f. 89, GH) (faqe 92).

 “Nga 35 000 luftëtarë shqiptarë që u nxuarën jashtë Kosovës e trevave të tjera shqiptare, mbi 22 000 i nisën për në Frontin Veriperëndimor të Adriatikut. Marshimi i tyre  që bëhej sipas rrugëtimit Prizren – Kukës – Shkodër – Tivar zgjaste rreth gjashtë ditë, për të vazhduar më tej nëpërmjet detit për në Dobrovnik e Rjekë. / 16 423 të rinj e burra shqiptarë nga Kosova dhe 5 594 nga Maqedonia, të ashtëqujtur ushtarë që po “dërgoheshin në front”, udhëtuan gjatë marsit e prillit të 1945-s, në gjashtë eshalone (siç quheshin) të përërë prej 1 200 deri 4 700 vetash të paarmatosur, “për të qenë më të lirshëm nga mundimet e rrugës së gjatë”. / Gjatë udhëtimit ata u keqtrajtuan, u terrorizuan, u masakruan barbarisht dhe u eleminuan në masë prej “shoqërueave” të armatosur jugosllavë.  Rekrutët shqiptarë çuditeshin se si krimet mbi ta fillonin sidomos “pas kalimit të kufirit shqiptaro-shqiptar Prizren – Kukës””³ (shënimi ³ thotë: Hajdini Azem – Xani, Masakra e Tivarit (Memoare), Prishtinë 1998, jepen faqet, GH) (faqe 103).

“Një nga metodat për eleminime masive ishin aksidentet e sajuara. U këputën teleferikët e litarët e anijeve të improvizuara: në një kanion afër Pukës, te Ura e Zogut, te Ura e Gomsiqes, apo gjatë kalimeve mbi Drin. Nuk jepej asnjë ndihmë për ata që mund t’i shpëtonin mbytjes⁵ (shënimi ⁵ thotë: Hajdini Azem – Xani, Masakra e Tivarit (Memoare, Prishtinë 1998, f..GH). Një “aksident” për eshalonin e parë ishte helmimi me mish të tharë që ndodhi në Kokës pas kalimit të Drinit. Ata rekrutë të sëmurë që nuk lëvizën dot edhe pas dhunës së rojeve, u pushkatuan në vënd dhe kufomat u hodhën në Drin⁶ (shënimi ⁶ thotë: po aty, f…GH). Në një pushim të eshalonit të tretë, në Fushë Arrëz, rreth mesnatës shpërtheu një zjarr në barakat ku ishin vendosur shqiptarët; nuk dihet sa vetë u vranë në errësirë⁷ (shënimi ⁷ thotë: po aty, f…GH). / Nuk ka munguar thjeshtë masakra masive. Më 29 mars, gjatë pushimit të eshalonit të dytë në Fushë Arrëz, pas mesnate, u masakruan në gjumë 120-140 veta të cilët u hodhën në një hendek e i mbuluan me kashtë. Ofshama e atyre që nuk kishin dhënë shpirt u dëgjua natën tjetër gjatë kalimit të eshalonit të tretë⁸….Vetëm sipas dokumentesh serbe, në Fushë Arrëz janë vrarë 126 shqiptarë në gjëndje agonie¹¹” (shënimi ¹¹ thotë: po aty, f.85, ku i referohet: Hakif Bajrami, Tragjedia e Tivarit, Prishtinë, 1993, f. 149, i cili citon të dhëna arkivale serbe: A VII B sekret nr. 53 dt 8/IV/45, mbi rrugën e Eshaloneve,GH) (faqe 103 – 104)

“Ushtarakët serbo-malazezë u turrën me shkopinj e shufra hekuri. Pas panikut, shtinë me armë zjarri ku mbetën të vrarë mbi 200 shqiptarë dhe shumë të plagosur të tjerë (bëhet fjalë për fazën e lënies së Shkodrës nga ana e shalonit të tretë, GH). Për të fshirë gjurmat e masakrës, kufomat u ngarkuan mbi disa kamionë që erdhën me shpejtësi e u nisën në drejtim të Malit të Zi. Po ashtu në kamionë të tjerë u ngarkuan të plagosurit, për të cilët nuk u dha kurrë ndonjë informacion¹⁶ (shënimi ¹⁶ thotë: po aty, f…GH). Këtë eshalon e priste edhe një grackë tjetër gjatë kalimit të Bunës. Masakra, ku mbetën disa qindra shqiptarë të vrarë, të mbytur e të plagosur, u ndërpre kur tre oficierë shqiptarë me motoçikleta që po shkonin për në Shkodër…ndërhynë….Sipas një majori serb, kishin vdekur 234 ushtarë shqiptarë dhe shumë të tjerë ishin plagosur….Po ashtu kishte qenë faji i ushtrisë shqiptare (alibia e përdorur nga serbët për të justifikuar krimin, GH) kur, nga eshaloni i pestë humbën jetën 17 rekrutë nga mbytja e një varke në afërsi të Bushatit¹⁸ (shënimi ¹⁸ thotë: po aty, f…GH)” (faqe 105).

“Gjatë marshimit makabër nëpër Shqipërinë e Veriut, kriminelët serbo-malazezë likujduan më shumë se 2 100 shqiptarë²⁵ (shënimi ²⁵ thotë: Hajdini (Xani), f. 234-5, GH). / Në raportimet e komandës jugosllave dëshmohej se pushteti i Shqipërisë ishte treguar shumë i kujdesshëm ndaj reparteve përcjellëse jugosllave²⁶ (shënimi ²⁶ thotë: Shatri, M, f. 226, ku citon: Hakif Bajrami, Dokumenti NBO-a i Socijalistiçke Revolucije – Borba na Kosovu, “Vjetari”, XIII, Prishtinë 1987, f. 289, GH)” (faqe 107).

“Islam Kadeshi, ish shifrant në KQ të PKSh-së dëshmon: “Në pranverën e vitit 1945, erdhi një shifër nga komisari i Divizionit të Veriut, Ramiz Alia³² (shënimi ³² thotë: Skëndi, Stavro (Ed), Albania (East-Central Europe under communists), Sekond Printing, 1958, në f. 323 ku jep “Të dhëna biografike për figurat udhëheqëse te regjimit komunst”, për Ramiz Alinë shkruan: “1939-1940: Anëtar i Rinisë Shqiptare të Liktorit (Rinia Fashiste Shqiptare). 1942: Lidhet me Rininë Komuniste Shqiptare, duke qenë akoma në shkollë; në gusht arrestohet dhe lirohet pas nëntë ditësh burg. 1943: në prill bëhet anëtar i Partisë Komuniste Shqiptare”, GH), nga Mali i Zi, ku njoftonte:”Sot herët në mëngjes, një turmë e madhe, disa mijëra shqiptarë të Kosovës, pasi u grumbulluan në mes dy kodrave, në një luginë, u pushkatuan dhe u likujduan të gjithë”….Më vonë, në rrethe të ngushta u muar vesh për këtë masakër, por popullit nuk iu dha asnjë njoftim. Unë nuk përjashtoj që Ramiz Alia, me porosi të Enver Hoxhës, ka pasur edhe misionin e organizimit të kësaj masakre³³ (shënimi ³³ thotë: Musta Agim dhe Mexhit Kokalari, f. 52-3; Kadeshi, Islam, Intervistë në Zëri, 16 dhjetor 1995, siç citohet nga Hajdini (Xani) në f. 233, GH)…..Në tetor, ishin Ymer Berisha – kryetar i organizatës “Besa Kombëtare” – dhe shokët e vet që i dërguan përfaqësuesit anglez, Hadsonit, në Tiranë, nga Dardania ilire, një informacion analitik (me të dhënat e asaj kohe) mbi mbytjen e masakrimin e 2390 ushtarëve shqiptarë nga Armata jugosllave në Mal të Zi, në Tivar, në Dubrovnik dhe gjatë rrugës Prizren – Shkodër³⁶ (shënimi ³⁶ thotë:Hajdini (Xani), f. 230 ku citon: Bozovic, Branislav dhe Branko Kavic, Surova vremena na Kosovu i Metohiju 1941-1944, Beograd 1991, f. 527, GH) (faqe 108)”.

Në këtë pjesë të cituar ekziston tendenca për të krijuar një sfond historik të mbështetur në biografinë e Ramiz Alisë në funksion të “Masakrës së Tivarit” për të kaluar tek përgjegjësi kryesor i saj. Kjo përbën, njëkohësisht, dhe lojën e autorit të librit për të fshehur autorët e vërtetë dhe për të krijuar alibinë mbi fajësinë e personazheve që më së paku mund të kenë përgjegjësi morale dhe indirekte. Që të citosh emrat e Hysni Kapos, Dali Ndreut, si eprorë të Ramiz Alisë, dhe të ndalosh tek ky i fundit tregon se libri është shkruar për tjetër qëllim dhe zbulimi i këtij të fundit duhet të shërbejë si argument shtesë për tezën time. Autori ka fshehur faktin qe Ramiz Alia ka qenë komisar i divizionit të V-të vetëm gjashtë mujorin e parë të vitit 1945, pasi në korrik të 1945 komisar i këtij divizioni rezulton të jetë Gafur Çuçi (Nimet Ymeri, “Nga Peza ne Vishegrad” (një histori e shkurtër e Brigadës së 22-të), f. 140). Nga kjo lojë propogandistike unë arrij në përfundimin qe akuza e ngritur mbi Ramiz Alinë, si shkaktarin e “Masakrës së Tivarit”, nuk është gjë tjetër veçse fshehje e datës së saktë të masakrës së ndodhur në Shqipëri dhe tjetërsimi i saj.

“Me mijëra kosovarë të pafajshëm janë pushkatuar në masë, ilegalisht, pa gjyq nga organet e UDB-s gjatë luftës dhe pas luftës. Në këto masakra të pashëmbëllta të popullsisë së Kosovës ka marrë pjesë edhe agjenti i Qeverisë jugosllave në gjirin e Qeverisë shqiptare, tradhëtari Koçi Xoxe, në fillim të vitit 1945, kur, me cilësinë si Ministër i Brëndëshëm i Shqipërisë, ai autorizoi oficierët e UDB-s të pushkatoheshin ilegalisht dhe pa gjyq, në tokën shqiptare, më tepër se 1 000 kosovarë të pafajshëm” (Nota e Qeverisë shqiptare drejtuar asaj jugosllave në fund të vitit 1949, e cila proteston për hedhjen poshtë nga pala jugosllave në mënyrë të njëanshme të Traktatit të Miqësisë e Ndihmës Reciproke, të lidhur midis dy vëndeve më 1946, GH)⁴³ (shënimi ⁴³ thotë: ZP, 23 Nëndor 1949, “Notë datë 22 Nëndor 1949 me anë të së cilës Qeveria e RPSh-së hedh poshtë në mënyrë kategorike Notën e Qeverisë Jugosllave mbi denoncimin unilateral të Traktatit të Miqësisë dhe të Ndihmës Reciproke midis dy Vëndeve”, GH) (faqe 110). Në fakt i gjithë ky pasazh, jashtë përmbajtjes formale të tij, hap një dritare të re të veprimeve të fshehta të PKSh-re të lidhura pikërisht me pretendimin tim jo vetëm ngaqë Koçi Xoxe nuk ka qenë agjent e Titos (më kollaj mund të pranohet se ka qenë agjent i rusëve), por duke ditur qënien e Enver Hoxhës njeri të anglezëve e kam më të lehtë të pranoj se ka qenë një lojë shumëfishe ku diktatori shqiptar e shplan veten nga krimi dhe vjedhja, por i jep në dorë anglezëve një argument për t’ja këputur kokën kur të donin ata. Marrëdhëniet e PKSh me Jugosllavinë me këtë sy duhen parë dhe aspak sipas kontradiktave të propoganduara.

“Milovan Gjilasi, në atë kohë një nga katër figurat kryesore të PKJ-së, do ta quante me cinizëm Rezistencën shqiptare si një “Dëshpërim i pashpresë”, sepse, siç vazhdon ai pa e fshehur, “Shqipëria ishte po ashtu në duart e komunistëve dhe repartet shqiptare luftuan në anën tonë”⁵⁶ (shënimi ⁵⁶ thotë: Gjilas, Wartime, f. 430, GH) (faqe 112 – 113)

Autori e ka marrë të mirëqënë, në drejtim të saktësisë, të gjithë informacionin mbi “Masakrën e Tivarit” dhe rrjedhimisht nuk ka qenë i aftë të japë përfundime të plota mbi masakrën e politikës komuniste serbo-shqiptare mbi popullatën shqiptare të Kosovës, ose nuk ka dashur ta zbulojë krimin komunist. Akoma me keq ka lënë pas dore të gjitha shifrat mbi mobilizimin e shqiptarëve të Kosovës duke lënë në heshtje se ku shkuan 13 000 luftëtarët shqiptarë të mobilizuar dhe të nxjerrë jashtë Kosovës (duke ju referuar pjesës së cituar në faqen 103). A mos vallë këtu fshihet ajo që unë kërkoj dhe që popullata shqiptare e Kosovës nuk e di akoma, por që populli shqiptar i Shqipërisë vetëm këtë mban mënd? Mos vallë këtu kemi dhe diferencën kohore midis krimit të kryer në Tivar (prill 1945) dhe atij të kryer në Shqipëri (dhjetor 1945)? Mos vallë kjo diferencë kujtese përbën të gjithë ngatërresën mbi krimin antishqiptar të kryer mbi luftëtarët shqiptarë të Kosovës në mënyrë antinjerëzore në tokën e të parëve të tyre?

Thelbi i të gjithë librit është ekzistenca e një presioni ndaj Ramiz Alisë për të fshehur të vërtetën, për ta tjetërsuar atë dhe për të mos treguar deri në vdekje se çfarë ka ndodhur në realitet me shqiptarët e Kosovës të futur në territorin politik shqiptar në fundin e vitit 1945. Në këtë rast heshtja është e barabartë me krimin, pasi Ramiz Alia duhet të dijë shumë për këtë ngjarje dhe jo për “Masakrën e Tivarit”.

10 – Dr. Muhamet Shatri, Kosova në luftën e dytë botërore (1941-1945), botimet Toena 1997.

Në kuadrin e analizës së terrorit dhe genocidit në Kosovë dhe në treva të tjera shqiptare, libri ka një kapitull më vete për masakrën e Tivarit (f. 223-240). Sipas autorit:

“Për rrugën që ndoqën të mobilizuarit shqiptarë dhe sidomos për masakrën e Tivarit dëshmojnë edhe raportet e Komandës së qarkut  të Shkodrës, ku veç të tjerash, theksohet: “përpara një jave, mëse 7000 kosovarë kaluan nëpër Mal të Zi, të ndarë në tri kolona marshimi. Grupi i dytë me më se 3000 veta sapo arriti në Tivar, u rrethua nga jugosllavët. Prej tij u larguan elementët sllavë, ndërsa mbi shqiptarët u hap zjarr dhe me këtë rast u vranë 500 veta”. Në vazhdim kjo komandë e informonte ShP të UNÇ të Shqipërisë se  “trajtimi që u bëhej kosovarëve të mobilizuar kishte karakter shumë serioz dhe ai kishte një ndikim të përgjithshëm negativ në të gjitha krahinat e veriut, ku qëndrimi ndaj tyre kishte bërë shumë bujë dhe përshtypje shumë të keqe dëmprurëse”⁹ (shënimi ⁹ thotë:Lefter Nasi, Tragjedia e Tivarit, “Mbrojtja”, 4, Tiranë, 1992, f. 37)….Për numurin e të masakruarve në Tivar, me 1 prill 1945 janë dhënë shifra të ndryshme. Lidhur me këtë, në raportin e Shtabit të Divizionit të 46-të të Serbisë, dërguar Shtabit Operativ të Kosovës thuhej: “550 veta janë nxjerrë nga rradhët, prej të cilëve 150 të plagosur e të tjerë të vdekur”. Edhe burimet shqiptare pohojnë se me këtë rast u vranë 500 shqiptarë. Ndërkaq, sipas përjetuesve të ngjarjes numuri i të masakruarve ishte shumë më i madh. Një burim tjetër që hedh dritë për këtë masakër është raporti i Y. Berishës i datës 22 tetor 1945 për përfaqësuesin e misionit anglez në Tiranë, Hadson. Ai pohon se në Tivar ishin masakruar “për një sitë dhe një natë” gjithsej 1670 veta¹¹” (shënimi ¹¹ thotë: DR. Muhamet Pirraku, Ripushtimi i Kosovës…f. 132) (faqe 226-227).

“Dërgimi i të mobilizuarve shqiptarë bfa Kosova dhe trevat e tjera shqiptare për në Frontin e Adriatikut vazhdoi edhe pas masakrës së Tivarit. Kolona e tretë, me 2700 veta, u nis nga Prizreni më 27 mars 1945 dhe u shoqërua nga dy batalione të Brigadës XXVII (kjo e dhënë është me të vërtetë interesante, pasi duke u përmëndur Brigada e 27, e cila nuk ka luajtur asnjë rol në Kosovë, rezulton se është ajo që i ka marrë në dorëzim shqiptarët e Kosovës dhe i ka shoqëruar nëpër territorin e Shqipërisë, ose do të jetë ndonjë lapsus i autorit pasi mund të jetë brigada e 27 jugosllave, GH). Gjatë rrugës 47 të sëmurë u lanë në Kukës, 25 në Fushë Arrëz dhe 2 në Pukë. Më 31 mars skalioni me 2639 veta arriti në Shkodër. Më 1 prill 1945, ditën kur u krye masakra e Tivarit, pjestarët e kolonës u bastisën, kurse të nesërmen u provokua inskenimi i incidentit ku u vranë disa shqiptarë. Lidhur me këtë në një raport thuhet: “Gjatë kalimit të Bunës grupi prej 200 vetash u revoltua dhe u vërsul mbi ushtarët tanë”. Skalioni, 23 pjestarë të të cilit u likjujduan rrugës, arriti në Tivar në mbremjen e 2 prillit dhe iu dorëzuan Divizionit të 9-të dalmatin. Vetëm gjatë muajit mars të vitit 1945, nga Kosova u dërguan 7476 të rinj për të plotësuar radhët e Armatës së 4-t jugosllave¹⁵ (shënimi ¹⁵ thotë: AIHU, k. 1341, dt. 8.VI.1945, GH). Ndërkohë, në Frontin e Adriatikut u dërguan edhe dy grupe shqiptarësh të mobilizuar në trevat etnike në Maqedoninë Perëndimore. Kolona e parë u nis nga Prizreni më 20 mars, kurse e dyta më 24 mars të vitit 1945. Të dyja së bashku kishin një efektiv prej 4594 veta dhe rrugës për të Tivar u shoqëruan nga Brigada e XXVI¹⁶” (shënimi ¹⁶ thotë: Ivan Antonovski, Formiranje i razvoj….,f. 96, GH) (faqe 227-228).

“Më 13 prill, Shtabi Operativ i Kosovës urdhëroi rifillimin e dërgimit të kontingjenteve të reja të të mobilizuarve nga Kosova, të cilët do të përdoreshin përsëri për të plotësuar radhët e reparteve të Armatës së 4-t jugosllave. Në të njëjtën kohë, Shtabi Operativ i Kosovës ngarkoi komandat e qarqeve ushtarake në Mitrovicë, Pejë, Prishtinë, Ferizaj dhe Prizren për të siguruar kontigjentet e kërkuara, ndërsa për ruajtjen e të mobilizuarve deri në vëndin e dorëzimit ngarkoi forcat e Divizionit të 46-të. Kolona e parë e përbërë nga 1520 veta u nis nga Prizreni për në Tivar më 19 prill. Ajo u shoqërua nga repartet e batalionit të 1-rë të Brigadës XXVI dhe të kompanisë së zbulimit të Divizionit të 46-të serb. Në Shkodër dy vetë vdiqën nga tifoja, në këtë rast së bashku me shqiptarët e pësoi edhe një roje serbe nga repartet përcjellëse¹⁹ (shënimi ¹⁹ thotë: Lefter Nasi, Ripushtimi i Kosovës….,f. 174, GH). . /. Grupi i dytë me një efektiv prej 2626 vetash u nis me 20 prill, nën mbikqyrjen e forcave të Brigadës XXV dhe të kompanisë së zbulimit të Divizionit të 46-të serb. Duka kaluar lumin Bunë u mbytën 17 shqiptarë dhe 1 ushtar serb nga repartet përcjellëse. Këtu vdiqën edhe 2 nga tifoja, ndërsa 4 dezertuan. Me 24 prill, u nis kolona e tretë, me 1216 shqiptarë të mobilizuar, e përcjellë nga repartet e Brigadës XXVI. Kolona arriti në Shkodër me 27 prill, kurse të nesërmen iu dorëzua Armatës së 4-t jugosllave. Kështu gjatë prillit nga Kosova u dërguan në drejtim të Tivarit 5362 veta, 33 prej të cilëve mbetën rrugës, dezertuan dhe u vranë nga repartet përcjellëse²⁰ (Shënimi ²⁰ thotë:AIUK, k.1411, 2-1/6, GH). . /.Gjithsejt nga Kosova, në mars dhe në prill të vitit 1945, për plotësimin e Armatës së 4-t jugosllave, u dërguan 12838 të mobilizuar shqiptarë, kurse 4594 të tjerë u dërguan nga Maqedonia. Para këtyre, në fillim të vitit 1945, 14990 shqiptarë u dërguan në veri në Frontin e Sremit në pëprbërje të Brigadave VI, VII dhe VIII kosovare dhe 5000 nga Brigada VII (IV) me shqiptarë nga Maqedonia. Kështu gjatë janarit, shkurtit, marsit dhe prillit të vitit 1945 mbi 37424 të mobilizuar shqiptarë nga Kosova dhe viset etnike, u dërguan për plotësimin e reparteve jugosllave në veri dhe veriperëndim të jugosllavisë” (faqe 228-229)

c – Studiues të pavarur

Pas 1991-shit shumë individë në Shqipëri filluan të studiojne të kaluarën kriminale të komunizmit enverist duke zbuluar shumë anë të veprimtarisë antishqiptare të kryer nëpër krahina të Shqipërisë. Por çuditërisht për krimin e kryer mbi kollonën e shqiptarëve të Kosovës nuk po kujtohej njeri dhe me sa kam kuptuar arësyeja duhet të qëndrojë në pranimin e “Masakrës së Tivarit” si maja e piramidës të krimit serbomalazes pas të cilit fshihej pikërisht ajo që unë pretendoj të zbuloj. Të paktën në informacionin që vjen nga interneti gjërat ishin diçka më ndryshe duke e shtuar edhe më tepër misterin që fshihej pas krimit komunist të para 66 viteve.

1 – punimet e Sheradin Berishes mbi krijimin e formacioneve partizane ne Kosove ne vitet 1943-1944; Vendosja e administrimit ushtarak dhe ripushtimi i Kosoves; Mobilizimi i dhunshem i shqiptareve ne mars 1945; Masakra e Tivarit.

-Dihet mirëfilli se pas kapitullimit të Italisë fashiste(shtator 1943) Shtabi Suprem i UNÇJ-së shtoi aktivitetin e vet ushtarak, në Kosovë dhe në viset tjera shqiptare dhe deri në nëntor 1944 (por edhe më herët) në këto hapsira, u formuan njësite të shumta të “UNÇJ-së”, duke filluar nga çetat, aradhat, batalionet e deri në brigada. Këto formacione partizane edhe pse u formuan në trrollin shqiptar nuk u formuan për të mirën e shqiptarëve.

-Masakra e Tivarit

Deportimi i shqiptarëve të mobilizuar, nga kazermat e Prizrenit u bë në tri eshalone:

1. Eshaloni i parë që përbëhej nga 3. 700 veta, u nis më 24. 03. 1945 dhe pas 5-6 ditësh arriti në Tivar, ku iu dorëzua reparteve të Divizionit të IX-të jugosllav. Gjatë rrugëtimit, derisa u dorëzuan në vendin e caktuar, të mobilizuarit u keqtrajtuan në mënyrë shtazarake nga kriminelët serbo-malazezë. Të mobilizuarit shqiptar nga Tivari do të nisen për në Istri, ku fillimisht disa ditë do të ndalojnë për të pushuar në ujdhesën Çiovë afër Trogirit. Dhe ato ditë gjatë kalimit me një anije të vjetër, nga ujdhesa për në Trogirë, u mbytën rreth 65 veta, prej të cilëve 29 qenë vetëm nga Kaçaniku.
2. Eshaloni i dytë i përbërë nga 4. 700 veta, u nis dy ditë më vonë (më 26 mars) nën përcjelljen e forcave të Brigadës XXVII dhe më 30 mars në Shkodër iu dorëzua Brigadës X malazeze 6. Gjatë marshimit katër ditor në rrugën Prizren-Zhur-Kukës-Puk-Shkodër , përkundër lodhjeve e rraskapitjeve të mëdha nga rruga e gjatë, të mobilizuarit u maltretuan e u rrahën dhe në shumë vende shumë prej tyre u vranë. . . si, gjatë kohës së pushimit, gjatë kalimit të lumejve apo gjatë tentimit të ndonjërit prej tyre për ta shuar etjen, në burimet e ujit. . .

Pas këtyre peripetive nga Shkodra nën përcjelljen e malazezëve – në mesditën e 1 prillit 1945 arritën në Tivar. Atë ditë të kobshëm rrugëve të qytetit shihej një mobilizim i ushtarëve serbo-malazez, të cilët vështronin me përbuzje kolonën e gjatë të shqiptarëve. Kjo kolonë është ndaluar në qendër të qytetit (me urdhër) kinse për të pushuar dhe ndërkohë ndodhë një eksces në mes rojes dhe katër shqiptarëve, të cilët u penguan që të pinë ujë në një krua aty afër. Nga ky konflikt ushtarët e urdhëruar derdhin një breshëri plumbash në trupat e shqiptarëve, me ç’rast vriten disa prej tyre. Situata e tensionuar me qëllim (për ta filluar komplotin e përgaditur) e shtyri masën e shqiptarëve që të shtrihen për toke, ndërkohë që ajo hapsirë ishte vënë në shënjestër të pushkëve dhe mitralozëve që ishin vendosur në çdo qoshe të rrugëve, dritare dhe terracë të shtëpive e në shkëmbijtë e kodrave përreth…. Sipas burimeve arkivore rezulton se në Tivar më 1 prill 1945 u vranë e u masakruan rreth 1700 shqiptarë, ndonëse nga kujtimet e dëshmitarëve që përjetuan këtë masakër del se ky numër mund të jetë shumë më i madh.

3. Eshaloni i tretë, me 2700 veta, nga Prizreni u nis më 27 mars 1945 nën përcjelljen e Brigadës XXVII. Gjatë rrugëtimit të gjatë e të mundimshëm, për mungesa të ushqimit e të higjienës dhjetra shqiptarë u sëmunë nga tifoja dhe për pasojë disa prej tyre vdiçën. Më 1 prill gjatë kalimit të lumit Buna, u përgadit një incident me ç’rast u vranë disa prej tyre. Ndërkaq në mbrëmjen e 2 prillit ky grup arriti në Tivar dhe iu dorëzua Divizionit të IX-të dalmatin. Nga Tivari me anije u transportuan në Dubrovnik, ku u vendosën në disa objekte me destinime të ndryshme, mirëpo një grup prej 800 vetash që ishin vendosur në një depo baroti, në një mëngjes u gjetën të ngulfatur nga një lloj helmi dhe shumica prej tyre gjetën vdekjen 11.

Edhe gjatë muajit prill 1945 janë nisur tri eshalone per në këtë front.

1. Eshaloni i parë-me 1. 506 veta, nga Prizreni për në Tivar u nis më 19 prill, i shoqëruar nga repartet e batalionit të I-rë të Brigadës XXVI dhe Kompanisë së zbulimit të Divizionit të 46-t serb.
2. Eshaloni i dytë-me 2. 601 veta u nis më 20 prill nën mbikqyrjen e Brigadës XXV dhe të kompanisë së zbulimit të Divizionit 46 serb.
3. Ndërkaq, më 24 prill u nis eshaloni i tretë-me 1. 216 veta, i përcjellur nga Brigada XXVI 12. Nga këto shifra rezulton se gjatë prillit, janë mobilizuar 5. 323 shqiptarë, ndërsa pushteti serb, evidenton vetëm 4. 300 veta.

Të gjitha këto eshalone u dorëzuan në repartet e Armatës së IV-të jugosllave dhe me anije u dërguan në shumë vija të frontit në Slloveni e Kroaci, prej nga qindra shqiptarë nuk do të kthyen kurrë në shtëpitë e tyre.

Gjatë muajve mars-prill 1945, përmes rrugës Prizren-Kukës-Shkodër-Tivar (për në Frontin e Adriatikut) janë deportuar 16. 423 shqiptarë nga Kosova, kurse rreth 4. 600 të tjerë u dërguan nga viset shqiptare të Maqedonisë. Ndërkaq, në janar 1945 për në Frontin verior (të Sremit) janë mobilizuar rreth 18. 500 shqiptarë në përbërje të Brigadave të”kosmetit” dhe 5000 të tjerë nga Maqedonia. Nga këto shifra rezulton se gjatë muajve janar-prill 1945, janë mobilizuar dhunshëm rreth 44. 523 shqiptarë nga Kosova dhe viset tjera etnike, për frontet e ashtuquajtura të “Sremit” e të”Adriatikut”.

Gjatë kësaj periudhe (1943-1944) janë vrarë e masakruar në mënyra të ndryshme 47.300 shqiptarë.Kështu në:,

1.Gjilanë janë vrarë 7854 veta,

2.Prishtine 3.675 veta,

3.Drenicë 4.820 veta,

4.Mitrovicë,1.970 veta,

5.Pejë 3.540,

6.Ferizaj 1.260,

7.Podujevë 1.670,

8.Prizren 1.200,

9.Gjakove 800,

10.Rahovec 750,

11.Suharekë 420,

12.Dragash 500,

13.Preshevë 690,

14.Shkup 1.450 (vetëm në Bllacë të Shkupit u masakruan mbi 130 burra gra fëmijë e pleq!!!),

15.Kumanovë 780,

16.Tetovë 4100,

17.Gostivar 715,

18.Kërcovë 490,

19.Sangjak(Jeni Pazar) 1.410,

20.Tutin 900,ne

21.Bihor 3820,

22.Plavë e Guci 710,

23.Ulqin 515 dhe

24.Tivarë e Dalmaci 2.600 shqiptarë.

Derisa Brigadat e UNÇSH-se marshuan drejt Sanxhakut,me urdhëresën e Shtabit Operativ te Kosmetit (2.12.1944) të miratuar edhe nga Shtabi Kryesor i UNÇ të Serbisë, të gjitha brigadat e UNÇJ-së në Kosovë morën detyra konkrete për çarmatosjen… e popullatës shqiptare,në emër të gjoja ”spastrimi të terenit nga bandat kriminale shqiptare”. Kjo urdhëresë vinte si përgjigje në konfirmimet e Shtabit të Divizionit 46 të Serbisë, ku thuhet: se “shqiptarët e Drenicës e gjetiu… masovikisht po u bashkohen Brigadave të Shqipërisë dhe jo atyre të UNÇJ-së”. Ndërkohë,për t´i realizuar me lehtë synimet e saj,udhëheqja jugosllave, fillon urgjentisht organizimin e brigadave të “Kosmetit” për t´i mobilizuar për në Frontin e Sremit. Ndonëse qendra e rezistencës shqiptare në gjysmën e dytë të dhjetorit 1944 u përqëndrua në Drenicën heroike, Shtabi Operativ i „Kosmetit“ urdhëroi komandën e vendit në Skenderaj të iniconte formimin e një brigade të autorizuar për mobilizimin ushtarak me”vullnet” të mashkujve të aftë për luftë (për në front të Sremit) dhe me pas t´i bashkohet Brigades VII të „Kosmetit“, që komandohej nga Shaban Haxhia i Bytyqit.

Shtabi i Brigadës së Drenicës largimin nga Kosova në njërën anë do ta kushtëzojë me ndërprerjen e vrasjeve dhe të plaçkitjeve mbi popullsinë civile nga ana e ushtarëve jugosllavë,ndërkohë që në anën tjetër vuri lidhje me personalitetet dhe me grupet e arratisura në Dukagjin, në Shalë të Bajgorës dhe në Kosovën Lindore, me qëllim të konsolidimit të radhëve për një ballafaqim të mundshëm me pushtuesit jugoslavë. Nga mesi i janarit 1945 përfaqesuesit e Shtabit Operativ të Kosmetit: Fadil Hoxha dhe Kërsta Filipoviq ”Grofi”, i garantuan Shaban Polluzhës se do të plotësohen të gjitha kërkesat e shtruara dhe e urdhëruan ta lëshonte Drenicën dhe t´i bashkohet Brigadës VII të Kosovës, që ishte nisur për Sremë të Serbisë. Largimi i Brigadës së Shaban Palluzhës nga Drenica deri në Podujevë zgjati katër dite. Duke kaluar nëpër Artakoll, fshatra të Vushtrrisë, të Permalinës dhe të Llapit, njësive të Brigadës iu bashkuan rreth 3.500 veta, të cilët ndiheshin të rrezikuar nga ushtria jugosllave. Brigada e VII e “Kosmetit” (të cilës ishte planifikuar t´i bashkohet Brigada e Drenicës) sipas urdhërit 151/45 (pa datë) të lëshuar nga Shtabi Operativ i “Kosmetit”, ishte planifikuar që e ndarë në tri grupe (eshallone), të marshojnë 9.500 veta për në Frontin e Sremit (në dokumentat ushtarake evidentohen vetëm 7.500 të mobilizuar!!).

1.Eshaloni i parë me 3.300veta, do të niset më 21.01.1945, në krye me Qamil Brovinën;

2.Eshaloni i dytë me 3.100 veta, do të niset më 22.01.1945, në krye me Shaban Haxhin;

3.Eshaloni i tretë me 3.100veta, do të niset më 25.01.1945, në krye me Miqa Mijushkoviqin.

Këto eshallone do të udhëtojnë këmbë prej Podujevës deri në Kurshumli.

Edhe brigadat VI dhe VIII të “Kosmetit” me 9.000 shqiptarë, do të ndahen në dy eshalone sikurse më poshtë:

1.Eshaloni i parë me 4.300 veta do të niset më 20.01.1945 në krye me major Popoviqin dhe kapiten Vllado Simiqin.

2.Eshaloni i dytë me 4.700 veta do të niset më 21.01.1945 në krye me Glisho Sharanoviqin dhe Sllobodan Filipoviqin (në dokumentet ushtarake evidentohen vetëm 3.100 veta Sh.B !!). Këto eshalone, pasi do të udhëtojnë këmbë në rrugën: Gjilan-Bujanovc, nga Ristovci do të vazhdojnë rrugën me tren për në Srem.

Për këtë rrugëtim të brigadave kosovare, Shtabi i Divizionit 46 serb më 17.01.1945 do të lëshojë një dokument (urdhër) sekret, në të cilin do t´i njoftonte brigadat e veta 25, 26 dhe 27 të dislokuara në Kosovë, për udhetimin e njësive shqiptare të Brigadës VII, në rrugën Podujevë-Kurshumli… dhe u theksonte se në ato njësi konsiderohet se ka shumë dezertorë dhe kriminelë të njemendët, ndaj u urdhëruan që t´u vihej roje përgjatë rrugës (në të dy anët e Grykes së Llapit) në mënyrë që të pengojnë dezertimin e tyre.

2 – Prof. Dr. Muhamet Pirraku: Deshmite e komandanteve sllave

Çfarë kishin deklaruar drejtuesit e ushtrisë jugosllave që morën pjesë në masakër dhe si është abuzuar me numrin e viktimave dhe shpikjen e “heronjve”………………….

Urdhëresën për mobilizimin e “njerëzve”(ljudstvo) dhe dërgimin e tyre për plotësimin e njësive të Armatës IV të AJ së ( komandant Petar Drapshin) e dha Shtabi Operativ i UNÇ së dhe i AP së së Kosmetit (komandant Sava Drleviq) mbi bazë të urdhëresës së Shtabit Suprem të Armatës Jugosllave (Komandant J. B. Tito).

Për realizimin e këtij plani antishqiptar në Kosovë, deri më 20 Mars 1945, ishin stacionuar forcat e Divizioni i AJ-së 41, 46, 52, të “Grupit të brigadave” (malazezo-kosovare) dhe të Komandës Ushtarake Krahinore të Kosmetit.

Komandanti S. Drleviq u sugjeronte dhe u urdhëronte njësive që do të ngarkoheshin për t’i “transportuar njerëzit e mobilizuar”: “Gjatë transportit të njerëzve komandantët e eshalonëve të kenë kujdes që njerëzve t’ua pamundësojnë dezertimin, kurse gjatë pushimit të bëhet bllokimi i kuarteteve të banimit.

Komandantët dhe komisarët politikë të eshalonëve do të jenë personalisht përgjegjës, nëse nga pakujdesia ua mundësojnë ikjen!”

Sipas të dhënave më të sigurta nga Prizreni në këtë Eshalon u nisën, më 26 mars, “rreth 2400”, më saktë: “2382 përkatësisht 2380 shqiptarë” kurse në Shkodër arriti më 30 mars në orën 8, kurse rreth orës 11 “Eshaloni me 2370 shqiptarë i është dorëzuar Brigadës X Malazeze”.

…një pasqyrim më të plotë Masakrës së Tivarit ia bëri Zëvendëskomandanti i Divizionit të Armatës IV”- dalmatinase, majori Gjuro Çetnik, i ngarkuar me detyrën e komandantit të Shtabit të Kolonës së Armatës IV për shoqërimin nga Tivari deri në Armatën IV, në Dalmaci të “njerëzve të mobilizuar…”. Ai midis të tjerash, saktësoi:

“Rezultat i tërë kësaj është: 550 të nxjerrë nga radhët, prej të cilëve 150 të plagosur, të tjerët të vdekur dhe pak diçka që u fshehën nëpër shtëpi ose ikën. Llogaritet në rreth 430 të vrarë.

Në tërë këtë morën pjesë komandanti (Gasha Markoviq) dhe komisari i Brigadës X dhe gati të gjitha institucionet ushtarake e civile të cilat gjenden në Tivarin e Ri. Shumë prej tyre morën pjesë aktive në atë plojë pushkësh mbi njerëzit..!”

Në vijim komandanti Gj.Çetnik, i saktësoi edhe këto fakte: “Që e tërë kjo të mos bëhej edhe më drastike, ishte fakti se në momentin kur po bëhej ploja arriti një “xhip” automobil me amerikanë deri në afërsi të vendit të plojës.

Për fat, disa udhëheqës tanë u gjendën aty, i kthyen dhe i drejtuan në drejtim të Ulqinit, pa i lënë që të hetonin diçka!? U panë edhe disa civilë, të cilët e fotografuan tërë plojën, por ata më vonë humbën në këtë tollovi.

Para se të shkonim më tutje kërkohet një sqarim material për konstatimin e Majorit Gjuro Çetnik: “Në tërë këtë morën pjesë komandanti dhe komisari i Brigadës X (malaziase) dhe gati të gjitha institucionet ushtarake e civile të cilat gjenden në Tivarin e Ri. Shumë prej tyre morën pjesë aktive në atë plojë pushkësh mbi njerëzit!”.

Pjesëmarrja gjakpirëse ushtarake, e pushtetit dhe e civile malazias të Tivarit të Ri u bë në shenjë hakmarrje e gjakmarrje për humbjet katastrofale të Brigadës së Bokelit në Drenicë në janar dhe shkurt të vitit 1945, si dhe të motivuar nga propaganda serbe për hakmarrjen ndaj shqiptarëve – “…për vrasjen e Miladin Popoviqit…” më 13 Mars 1945.

Pasi e dimë se Masakra e Tivarit është pasqyruar, shkencërisht, ani mirë, detyrimisht duhet të shtrojmë së paku dy pyetje kruciale: E para, a ka logjikë materiale, morale dhe politike që të akuzohet për planifikues dhe zbatues të Masakrës së Tivarit një “komisar i divizioneve (shqiptare) që shkuan në Kosovë”, i cili në kohën e krimit ishte në Bosnjë, në luftë për krah forcave jugosllave aleate për çlirimin e Jugosllavisë?!?!; Presidenti Berisha është kategorik se “ka fakte”, se “ka dëshmitarë” se ka “dokumente”!? (ky autor e meriton një përgjigje për këtë pretendim: Po! Ka fakte dhe dokumenta që vërtetojnë se “Masakra e Tivarit” është një bllof që ka shërbyer për të mbuluar një krim të përbindshëm të bandave partizane të Enver Hoxhës në territorin shtetëror të Shqipërisë kundra djemve shqiptarë të Kosovës dhe nuk ka asnjë lidhje me Ramiz Alinë, i cili më së shumti duhet akuzuar për fshehje të ngjarjes, që, në këtë rast, është baras me vetë krimin. Dhe më duket se deri tani kemi plot argumenta që e mbajnë në këmbë fort dyshimin tonë dhe përligjin pretendimin e President Berishës. Realisht “Masakra e Tivarit” për këtë pretendim nuk ka asnjë lidhje, por ajo është shfrytëzuar për të mbuluar këtë krim antishqiptar. Dhe studimi i këtij autori me të vërtetë kërkon të zbardhë diçka nga “Masakra e Tivarit”, por ajo mbi gjithëshka kërkon të mbulojë masakrën mbi trupat kosovarë në territorin shqiptarë; këtë gjë ky studiues nuk e merr dot me mënd, sepse kërkon të mbështeten në letra dhe jo në ngjarje reale, GH).

Habitem prej nga ato “fakte”(!?), ata “dëshmitarë” në Shqipëri(!?), ato dokumente në Arkivat e Shqipërisë(?!), kur dihet se LANÇSH-ja nuk e ka pjesën e përgjegjësisë as në planifikim, as në zbatim.

Dhe pse të mos pyesim: Ku ishin historianët akademikë të shumtë të Tiranës që nuk i publikuan ato, të gjitha, tash e njëzet vjet që kur “krimineli” Ramiz Alia ia dorëzoi pushtetin pa luftë “demokratit” Sali Berisha. Por, këtu më duhet ta thërras në ndihmë një urti që nuk më ndahet: “Kur debatoni për ndonjë gjë mundohuni të fitoj e vërteta, e jo vetvetja!”.

Në burimet historiografike të zëna ngoje përmasat e Masakrës së Tivarit janë treguar më shumë për efekte propagandistike, për efekte politike kundër pushtuesit jugosllav të tokave shqiptare. Në këtë funksion edhe i kam përdor, pa hequr dorë nga përpjekja për të dëshmuar me kokëfortësi, së në Masakrën e Tivarit të 1 Prillit 1945, serbo- malazezet i masakruan 1560-1700 rekrutë, kryesisht shqiptarë.

3 – Xhafer Leci: Masakra e Tivarit dhe tradhetia e Enver Hoxhes

Për masakrën e Tivarit janë shkruar libra dhe kohëve të fundit janë shkruar shkrime nga shumë individ, por më duket ende nuk është folur mjaft për mos angazhimin tonë moral dhe njerëzor. Unë po përpiqem të ofroj diçka që mendoj se të tjerët ende nuk e kanë thënë.

Komunistet shqiptarë në Shqipëri dhe Kosovë heshtën për shumë masakra që i benë serbo-malazezet gjatë L2B. Asnjë masakër nuk ka guxuar të kalojë pa u dënuar, e sidomos ajo e Tivarit, e pa parë ndonjëherë në historinë njerëzore.

Për këtë masakër Enver Hoxha ka qenë dashtë ta padisë Jugosllavinë në gjyqet ndërkombëtare, mendoj se edhe pse është vonë ende një denoncimi i tillë është i mundur.

Gjenocidi i mijëra shqiptarëve të mobilizuar dhe të dërguar në armatën e Katërt të Ushtrisë Jugosllave e cila e ka pas për detyrë ta marrë Rijekën, Istrinë, Triesten dhe Korushken, të cilat edhe i ka marrë. Tivari ka qenë tabu-temë në atë kohë.

Fadil Hoxha me kompani heshtën nga frika, por pse heshti Enver Hoxha me kompaninë e vetë komuniste, këtë nuk mund ta kuptojë logjika e shëndosh, as sot dhe as kurrë.

Historiani prof.dr. Zekeria Cana në librat e tij „Ditari i Robërisë“ 1998-1999 shkruan se në masakrën e Tivarit nuk u pushkatua asnjë gjakovar, sepse ata i shpëtoj Xhavit Nimani, i cili i nxori nga rreshti që ishin duke shkuar për pushkatim.

Vetë kjo të bënë me dije se komunistët shqiptarë të Shqipërisë dhe Kosovës e dinin se po ndodhë kjo masakër. Ata nuk reaguan duke menduar se me këtë akt makabër po vriten vetëm forcat e djathta “reaksionare”, me qëllim që pastaj komunistët jugosllav dhe ata të Shqipërisë të marrin frymë më lehtë, etj.

Po të bisedonim me kroatët dhe t’u thoshim atyre se ne shqiptarët jemi të parët në demonstratat e vitit 1981 që ia dridhen Jugosllavisë themelet, ata do të na thoshin; kujtoni demonstratat tona të vitit 1971 në Zagreb, Split dhe qytete tjera kroate, dhe luftën të cilën e kemi bërë ne me serbët pa ndërpre që nga viti 1928-1945 e deri më sot..?

4 – Leterkembimi i Alise, si i dorezoi kosovaret tek UDB-ja; Misioni i divizioneve shqiptare per te mobilizuar kosovaret; radiograme te Enver Hoxhes dhe deshmi te Shefqet Pecit, Arif Haskos pergatitur nga Kreshnik Mersinllari.

Ish-Presidenti i fundit komunist, Ramiz Alia ka hedhur poshtë akuzat për implikimin e tij në masakrën e Tivarit, të ndodhur në mars të vitit 1945, kur UDB-ja jugosllave, sipas udhëzimeve të qeverisë së saj në Beograd, ekzekutoi mbi 5 mijë kosovarë të pafajshëm.

Koha kur ka ndodhur masakra i përket fundit të Luftës së Dytë Botërore, kur ushtria partizane shqiptare kishte shkuar në ndihmë të popujve të ish-Jugosllavisë për t’u çliruar nga ushtria gjermane.

“Tivari është në Mal të Zi dhe kur ka ndodhur ngjarja ne kemi qenë në Bosnjë. Është një ngjarje e rëndë për kosovarët dhe le të përgjigjen vetë ata ose më mirë serbët që e organizuan”, kjo ka qenë alibia e ish-diktatorit Ramiz Alia rreth dijenisë së tij për Masakrën e Tivarit, ku u ndërmor gjenocidi më famëkeq kundër shqiptarëve të Kosovës.

Ramiz Alia është treguar i kujdesshëm në eliminimin e dokumenteve komprometuese përgjatë 50 viteve diktaturë nga ai dhe regjimi komunist i kohës. Terri i informacioneve për periudhën mars-prill në arkivat qendrore të shtetit nuk ndihmon shumë në zbardhjen e kësaj ngjarjeje.

Por gjatë një interviste dhënë për gazetarët me Blerim Shalën dhe Llukman Hallili, më pas të botuar në librin e tij “Unë, Ramiz Alia Dëshmoj për Historinë” botuar në vitin 1993, Ramiz Alia konfirmon faktin se në datën 13 mars 1945 ka qenë në Prishtinë.

Në Arkivin e Shtetit shqiptar një tjetër dokument që implikon Ramiz Alinë në gjenocidin kundër shqiptarëve të Kosovës. Ekziston një letërkëmbim ku në datën 7, prill një javë pas Masakrës së Tivarit, ai i bën të ditur Shtabit Operativ për Kosovë e Metohi listën emërore të dorëzuar dhe të vullnetarëve kosovarë të ardhur në radhët e këtij divizioni, ku fatin e tyre e priste ekzekutimi fizik si ai i një jave më parë në Tivar.

Nga koka e letrës cilësohet qartë se Ramiz Alia nuk ndodhej në Bosnje me misionin e tij të caktuar ashtu sikundër është alibia e tij pas 65 vitesh nga Masakra e Tivarit. Si për çudi nga ato që pretendon Alia në dy data, 3 javë para masakrës dhe 1 javë pas saj, ai ndodhet në Kosovë e jo në Bosnjë.

Misioni i divizioneve shqiptare për të mobilizuar kosovarët

Por, a ka patur lidhje mes komunistëve serbë dhe atyre shqiptarë për Masakrën e Tivarit? Kësaj pyetjeje është munduar t’i përgjigjet edhe shkrimtari dhe publicisti Apostol Duka në librin “Dëshmi dhe udhëkryqe të historisë”, ku është edhe Masakra e Tivarit.

Në librin e tij jepen dëshmitë e Shefqet Peçit për ato ditë të marsit 1945, ku sipas rrëfimit të tij, duket qartë se kosovarët i kishin mobilizuar me zor, me gënjeshtra dhe po i keqtrajtonin.

“Gjatë rrugës së kthimit në Shqipëri u ndodha në Prizren. Ishte fundi i marsit të vitit 1945. Më thonë se, me porosi ‘nga lart’, duhej të shkoja e t’iu flisja disa rekrutëve kosovarë, të mobilizuar në ushtrinë jugosllave. T’iu flisja për bashkim-vëllazërimin, t’iu thoja se më në fund edhe çështja e Kosovës do të zgjidhej në mënyrë ‘internacionaliste’ e kështu me radhë. Mua, përherë se si më janë dukur këto porositë ‘nga lart’, kur nuk të thonë se kush i ka dhënë, kur unë i merrja urdhrat vetëm nga komanda dhe udhëheqja ime. Nuk shkoj, thashë, ata s’e kuptojnë labçen time, le të flasë më mirë Esat Ndreu, që është nga Dibra. Dhe vajti e foli Esati. Se kisha hiç hallin tek labçja, që kosovarët e kuptonin që ç’ke me të, po kisha dëgjuar se kosovarët e kishin mobilizuar me zor, me gënjeshtra dhe po i keqtrajtonin, ndaj nuk doja të bëja lojën e të tjerëve. Dhe dolli ashtu siç e menoja, ata u pushkatuan të gjithë në Tivar pas disa ditësh.”

Ky është rrëfimi i Shefqet Peçit, i cili edhe pse ishte bashkëpunëtor në këtë mision nuk ka nguruar të hedhë dritë mbi disa të vërteta të gatimit të Masakrës së Tivarit.

Divizionet V dhe VI rekrutonin shqiptarë dhe ia dërgonin UNÇJ

Në vjeshtën e vitit 1944, Shtabi Suprem i UNÇJ-së i drejtuar nga Josip Broz Tito, në emër të internacionalizmit, do të bëjë marrëveshje me ushtrinë e kuqe ruse, më pastaj me forcat bullgare dhe më 2 shtator 1944 edhe me SHP të UNÇ të Shqipërisë, për të zhvilluar operacione të përbashkëta ushtarake kundër forcave gjermane në Jugosllavi.

Por nga faktet e nxjerra deri tani, qëllimi real nuk ka qenë ndjekja e forcave gjermane. Kjo vërtetohet fare lehtë nëpërmjet letrës që Miladin Popoviçi i dërgonte komandës së përgjithshme jugosllave.

“Edhe pse Kosovë-Metohia janë pa pushtues, ne nuk sundojmë në gjithë terrenin. Pengesa janë bandat e armatosura që përhapin shovinizëm. Tash kemi detyrë të patjetërsueshme spastrimin e Kosovës dhe të Metohisë nga këto banda. Bandat duhen likuiduar energjikisht dhe pa mëshirë”.

Për t’ia arritur qëllimit të sundimit në Kosovë, Ushtrisë Nacional Çlirimtare Jugosllave do t’i duhej ndihma e Divizionit V dhe VI të UNÇSH, mision që sipas dokumenteve të zbuluara nga ne, në Arkivin Qendror të Shtetit, Ramiz Alia dhe drejtues të tjerë të Divizioneve V dhe VI e kanë kryer më së miri përgjatë qëndrimit të tyre në Kosovë, si para edhe pas Masakrës së Tivarit.

Në tre letërkëmbimet e gjetura në Arkivat e Shtetit, duket qartë ky veprim. Një nga këto letra është dërguar nga ish-Presidenti i fundit i regjimit komunist, Ramiz Alia, në të cilën dërgohen emrat e të rekrutuarve kosovarë (banditëve, sipas Miladin Popoviç, të cituar më lart).

Në letrën e datës 21 maj 1945 pas Masakrës së Tivarit, Sekretari Politik i Divizionit V, Gafur Cuci e informon për ecurinë e misionit Komandën e Përgjithshme se ata po i dorëzojnë kosovarët e dezertuar nga radhët e ushtrisë jugosllave drejt shtabit operativ të Kosmetit. Ai kërkon një mendim për këtë lëvizje.

Dezertimi i të mobilizuarve kosovarë nga radhët e ushtrisë jugosllave tregon edhe shqetësimin e tyre për një fund të hidhur si ai i shqiptarëve të ekzekutuar në Masakrën e Tivarit natën e 31 marsit.

Pyetje e gazetarit: Ku keni qenë atë ditë kur u vra Miladin Popoviçi?

Ramiz Alia: Po, po… Unë bashkë me Gjin Markun komandantin e divizionit të gjashtë atë ditë udhëtuam nga Mitrovica për në Prishtinë. Kishim takim me shtabin e Kosmetit, si thuhej atëherë. Ky shtab ishte pas administrimit ushtarak. Më duket se Fadil Hoxha ishte zëvendëskomandant. Ishim në një kafene kur morëm vesh se atë mëngjes kishin vrarë Miladinin. Nuk dua të hyj në detaje të çështjes, por për mendimin tim nga mënyra se si na e shpjeguan Dushan Mugasha dhe Fadili ngjarjen, vrasjen e Miladinit…

Pyetje e gazetarit: Ju shkuat në vend të ngjarjes, apo…?

Ramiz Alia: Po, po ne shkuam në vendin ku kishte ndodhur ngjarja. Ne pamë dhomën e punës së Miladinit ku rrinte, plumbat të cilët i kishin rënë, madje njëri kishte thyer dorezën e telefonit. Plumbat ishin koncentruar në një trekëndësh shumë të vogël, gjë që tregonte se vrasësi kishte qëlluar me një qetësi shumë të madhe në një kohë kur në të njëjtën ndërtesë në katin e poshtëm gjendeshin dymbëdhjetë partizanë si roje.

Marrë nga: “Unë, Ramiz Alia dëshmoj për historinë”

Mitrovicë 7.4.1945

Shtabit Operativ për Kosovë e Metohi

Bashkangjitur po iu dërgojmë listën emërore të dorëzuarve dhe të vullnetarëve kosovarë të ardhur në radhët e këtij divizioni.

Komisari Politik (Ramiz Alia), Komandanti (Rahman Parllaku)

Në këtë letër Ramiz Alia duket qartë se ndodhet akoma në Kosovë dhe jo në misionin e tij për të ndjekur forcat nazi-fashiste në Bosnjë, ashtu sikur ai ka ngritur në alibinë e tij për t’u shpëtuar akuzave se është bashkautor në Masakrën e Tivarit. Këto fakte rrëzojnë alibinë e Ramiz Alisë për mospraninë e tij në Kosovë gjatë gatimit të gjenocidit më të madh të shqiptarëve deri në atë kohë, e cila u krye nga forcat e Ushtrisë Nacional Çlirimtare të Jugosllavisë me mbështetjen e forcave partizane shqiptare, gjenocid i cili nuk përfundoi vetëm me ekzekutimin e pamëshirshëm të shqiptarëve në mesnatën e 31 marsit 1945 në Tivar.

Ushtria NÇLSH-Shtabi i BRIG III Divizioni i V

Shtabit të Divizionit të V Mitrovicë 10.4.1945

Bashkangjitur po iu paraqesim edhe një listë tjetër të vullnetarëve dhe të dorëzuemve pranë Shtabit të Batalionit të I-rë e të II-të të kësaj brigade për t’ia u shtu listave që kemi dërguar më parë.

Komandanti (Saliko Sulo)

Divizioni i V datë 21.5.194

Komandës së Përgjithshme

Partizanët e Kosmetit që janë në brigadën e ushtrisë jugosllave kanë dezertuar nga ata deri më sot janë kapur e dorëzuar nëpër repartet tona në këto ditë po ia dorëzojmë shtabit operativ të Kosmetit. Ky është mejtimi ynë, ju çmejtoni? Na lajmëroni me lidhjen e parë.

(Gafur Cuci)

Si u dorëzuan nga Enver Hoxha tek brigadat serbe mijëra shqiptarë të Kosovës

Shtabi Operativ i “Kosmetit” i urdhëruar nga Shërbimi Sekret i Ushtrisë Nacional Çlirimtare të Jugosllavisë, me qëllim të shpërbërjes së bërthamës së qëndresës shqiptare në Kosovë, gjatë muajve mars-prill, por edhe më tej të vitit 1945, mobilizon me dhunë shqiptarët për t’i dërguar në frontin e dytë të ashtuquajtur të “Adriatikut” në veriperëndim të Jugosllavisë.

Skenaristët e Masakrës së Tivarit, për dërgimin e mobilizuesve shqiptarë në pjesët veriperëndimore të Jugosllavisë, kishin zgjedhur rrugën Prizren – Kukës – Shkodër – Tivar – Dubrovnik – Rijekë.

Për këtë front mobilizuan shqiptarët nga Vushtrria, Besiana (ish-Podujeva), Prishtina, Kaçaniku, Ferizaji, Gjilani, Lipjani, Shtimja, Theranda, Burimi, Peja, Gjakova, Rahoveci, Sharri, Prizreni. Intervali i mobilizimit do të prekte edhe territorin e Shqipërisë dhe për këtë forcat e UNÇJ duhet të bashkpunonin me UNÇ shqiptare, të cilat do të lejonin kordonin e gjatë të “kosovarëve fatkeqë” nën drejtimin e udhëheqësve jugosllavë, pa u cenuar në territorin shqiptar.

Deri në këtë moment historia tregon se udhëheqësit shqiptarë me në krye Enver Hoxhën, nuk do të ishin drejtpërdrejtë bashkautorë në masakrën e shfarosjes së burrave të rezistencës kosovare. Por marrëveshja e bërë midis UNÇJ me ushtrinë e kuqe ruse, me forcat bullgare dhe me Shtabin e Përgjithshëm të UNÇ të Shqipërisë në 2 shtator të vitit 1944 do të faktojnë të kundërtën.

Çfarë synonte marrëveshja?

Në vjeshtën e vitit 1944, Shtabi Suprem i UNÇJ-së i drejtuar nga Josip Broz Tito, në emër të internacionalizmit, do të bëjë marrëveshje me ushtrinë e kuqe ruse, pastaj me forcat bullgare dhe më 2 shtator 1944 edhe me SHP të UNÇ të Shqipërisë, për të zhvilluar operacione të përbashkëta ushtarake kundër forcave gjermane në Jugosllavi.

Kjo marrëveshje, e cila kishte synimin parësor luftën kundër fashizmit, devijoi në një plan tjetër ku do të eliminoheshin të gjithë kosovarët, të cilët do t’i bënin rezistencë forcave jugosllave.

Luftimet më të ashpra në Kosovë brigadat sllavokomuniste, do t’i zhvillojnë gjoja “kundër Forcave të Mbrojtjes Kombëtare të Shqipërisë Etnike dhe bandave shqiptare që po mbretërojnë në Kosovë”.

Për të argumentuar këtë qëndrim, letra e Miladin Popoviçit, të cilën në emër të KK të PKJ-së ua dërgoi të gjithë komisarëve politikë në Kosovë, e shpjegon më së miri qëllimin e marrëveshjes së 2 shtatorit 1944. Në letër ndër të tjera, M.Popoviç shkruan:

“Edhe pse Kosovë-Metohia janë pa pushtues, ne nuk sundojmë në gjithë terrenin. Pengesa janë bandat e armatosura që përhapin shovinizëm. Tash kemi detyrë të patjetërsueshme spastrimin e Kosovës dhe të Metohisë nga këto banda. Bandat duhen likuiduar energjikisht dhe pa mëshirë. Tokat e atyre që nuk dorëzohen deri në afatin e caktuar do të konsiderohen të shtetit e këtë (konfiskim – vërejtja ime Sh.B) do ta bëjnë shtabet (e UNÇJ-së-vërejtja ime Sh.B). Në fshatrat që është bërë rezistencë duhen gjetur organizatorët dhe duhet dorëzuar gjyqit ushtarak, që do t’i gjykojë menjëherë e fshatarët t’i çarmatosë…”.

Sipas marrëveshjes, UNÇJ-UNÇSH, në fillim të tetorit 1944 në Kosovë do të futen Brigadat III dhe V të Korparmatës I të UNÇ të Shqipërisë. Marrëveshja UNÇ jugosllave-UNÇ shqiptare: Brigada e III dhe e V nga Shqipëria për spastrimin e Kosovës nga çetat që bëjnë rezistencë.

Këtu do të dilte fare hapur emri i më të përfolurit për pjesëmarrje në genocidin kundër shqiptarëve, Ramiz Alisë.

Për shumë vite me radhë Ramiz Alia e ka mohuar prezencën e tij në mobilizimin dhe ekzekutimin e mijëra shqiptarëve, të cilët u bënë pengesë e ushtrisë jugosllave në pushtimin e Kosovës. Kjo për shkak të regjimit 50-vjeçar të diktaturës më të egër në historinë komuniste botërore. Duke u mbrojtur nga komoditeti që jepte regjimi komunist në fshehjen e shumë krimeve makabre të bëra nga udhëheqësit politikë gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe eleminimin e dokumenteve, Ramiz Alia nuk është prononcuar asnjëherë për çka ndodhi netët e fundit të marsit 1945.

Komisari politik Ramiz Alia, i dyshuari kryesor në vrasjen e mijëra shqiptarëve në librin e tij të botuar së fundmi është munduar të shtrembërojë të vërtetën, por gjithsesi në mes rreshtash ku Alia tregon për momentet e caktimit të tij në krye të Divizionit V nga komisari i Shtabit të Përgjithshëm, Enver Hoxha, shumë njerëz do të zbulojnë misionin e fshehtë që do të kishte Divizioni V dhe VI në mobilizimin dhe ekzekutimin e kryengritësve kosovarë.

Ndër të tjera, në librin e tij “Jeta ime”, Alia shkruan se urdhri i erdhi nga Enver Hoxha, ku i kërkoi që të kryente më së miri këtë detyrë pasi ky mision kishte një rëndësi të veçantë politike. Çfarë ka dashur të nënkuptonte Enver Hoxha me “rëndësinë e veçantë politike”? A mos vallë ky mision ishte një ndër nderet e diktatorit Hoxha në shërbimin ndaj Jugosllavisë?

Këto përgjigje duhet t’i japë Ramiz Alia, i cili refuzon gjithmonë të hedhë dritë në prapaskenat e miqësisë së udhëheqësve shqiptarë dhe atyre jugosllavë.

Një pjesë e bisedës midis Enver Hoxhës dhe Ramiz Alisë e shkruar nga ky i fundit në librin “Jeta ime”

Enver Hoxha: Ti je caktuar si Komisar Politik i Divizionit V, që bashkë me divizionin VI do të vazhdojnë ndjekjen e ushtrisë fashiste në territorin jugosllav.

Ramiz Alia: Puna si Komisar Politik më trembte për mungesë përvoje dhe për moshën e re që kisha në atë kohë.

Enver Hoxha: Partia ka besim tek ti se do ta kryesh më së miri këtë detyrë. Mbështetu tek shokët dhe bashkë me to, që komandat dhe shtabet të kryejnë me nder misionin e madh që u është besuar. Vendimi për dërgimin e dy divizioneve tona për të ndjekur ushtrinë gjermane edhe në Jugosllavi ka rëndësi të veçantë politike. Kështu ne ndihmojmë popujt vëllezër të Jugosllavisë për çlirimin e tyre nga fashizmi.

Pse u zgjodh Ramiz Alia?

Shumë pikëpyetje janë ngritur se përse Ramiz Alia do të ishte njeriu adapt për kryerjen e këtij misioni. Pa asnjë hamendësim, por bazuar në të vërteta historike, Ramiz Alia nuk është shqiptar në gjak. Nga pema gjenealogjike atërore konstatohet se Ramiz Alia ka atësi serbo-boshnjake. E ëma erdhi në Shkodër në fillim dekadën e dytë të shekullit të kaluar. Gjithashtu, Ramiz Alia kurrë në jetë nuk përmend origjinën e vet, të familjes, farefisit në kujtimet e shumta.

Pra, as ardhja dhe as hapat sistematike të Ramiz Alisë në jetë nuk janë një okazion human, por një program i cipuar i shërbimeve jugosllave të asaj kohe. Si pinjoll besnik i gatuar që në embrion me antishqiptari, agjenti serb Alia i infiltruar përmes lëvizjes komuniste, antinazifashiste u bë promotor i deshqiptarizmit të Kosovës dhe ndihmëtar i instalimit të kolonëve serbo-boshnjak.

Ramiz Alia mohon të ketë dijeni se ç’ka ndodhur natën e 31 marsit 1945, duke mohuar kështu edhe se ishte në dijeni që kosovarët e mobilizuar nga çetat partizane shqiptare iu dorëzoheshin atyre jugosllave, ku i priste fundi i hidhur i eliminimit fizik. Duke kërkuar në arkivën qendrore të Shqipërisë rreth ngjarjeve të vitit 1945 vihet re eliminimi i dokumenteve zyrtare që kompromentonin udhëheqësit shqiptarë të kohës përgjatë regjimit komunist.

Në arkivën qendrore të Shqipërisë është një terr informacioni përsa i përket periudhës shkurt-qershor të vitit 1945 për letërkëmbimet midis Shtabit të Përgjithshëm dhe dy divizioneve V dhe VI të forcave UNÇSH të dërguara në Kosovë.

Nga kërkimi i gjatë në këto arkiva, Gazeta “Rilindja Demokratike” ka bërë të mundur gjetjen e disa dokumenteve ku tregojnë urdhrat që vinin nga Shqipëria për në Kosovë dhe anasjelltas.

Menjëherë pas marrjes së detyrës si Komisar Politik i Divizionit V, i cili u çua me misionin “politik” të Enver Hoxhës, Ramiz Alia filloi të kërkonte mendime nga Shtabi i Përgjithshëm për mënyrën e kryerjes në përpikmëri të detyrave të ngarkuara në kryerjen e misionit si dhe të jepte informacione për ngjarjet e ditës gjatë qëndrimit të tij në Kosovë.

Në letrën drejtuar Shtabit të Përgjithshëm në datën 3 mars 1945, Alia informon udhëheqësin e UNÇSH, Enver Hoxhën se në datën 7 të po këtij muaji, ai dhe forcat e divizionit të tij do të niseshin drejt Novi Pazar-it dhe Mitrovicës. Por ai nuk shkruan se sa do të zgjasë misioni i tij në Mitrovicë.

Kjo mbetet e vetmja letër që ekziston në arkivat e shtetit për muajin mars të vitit 1945 nga të tjerat që janë eliminuar nga regjimi komunist për të zhdukur çdo provë që konpromenton lidhjen e Masakrës së Tivarit me udhëheqësit e Partisë Komuniste shqiptare.

Letra dërguar Shtabit të Përgjithshëm nga Ramiz Alia dhe Rahman Parllaku (Komandant i Divizionit V) 3 mars 1945

Komandës së Përgjithshme

Sipas urdhërit të Komandës së Përgjithshme jugosllave përcjellë me anë të korpusit të II jugosllav, forcat e divizionit tonë po lëvizin në drejtim Novi Pazar, Mitrovicë. Lëvizja do të fillojë në datën 7.3.1945 në mëngjes. Për lëvizjen e forcave tona u morëm vesh me mjekët dhe ramë dakord me qenë se nuk lëvizjen Tonë??, jemi marë vesh edhe me Divizionin VI, i cili do të vendoset në Vuçiternë e rrethe.

Nga divizioni i V Rahman e Ramis.

Për historianin Beqir Meta “kjo është një masakër që u krye dhe u projektua nga forcat jugosllave dhe përgjegjësia e krimit sigurisht mbetet tek komunistët jugosllavë, ushtria dhe organet e sigurimit të Jugosllavisë”.

Por sipas tij, “fatkeqësia është se qeveria shqiptare e asaj kohe ishte në dijeni të ngjarjes, pasi ata kaluan në territorin shqiptar dhe nuk bëri asnjë gjë për të penguar këtë masakër të tmerrshme”.

I pyetur nëse autoritetet shqiptare të kohës kanë bashkëpunuar në këtë ngjarje, Meta thotë se, informacionet historike dokumentojnë se regjimi komunist ka qenë në dijeni, dhe sipas tij, “dijenia përbën bashkëpunim, kur kalon brenda territorit tënd politik”.

“Ata kaluan në territorin politik të Shqipërisë, sigurisht me lejen dhe miratimin e qeverisë shqiptare dhe shkuan deri te ekzekutimi, për të cilën sërish qeveria e kohës ishte në dijeni të plotë. Ky është akti i bashkëpunimit si rezultat i nënshtrimit politik ndaj udhëheqjes komuniste jugosllave”, tha Meta.

Shteti shqiptar i kohës, sipas Metës, “jo vetëm që nuk është interesuar për zbardhjen e ngjarjes, por e ka mbuluar me këmbëngulje, sepse i binte një përgjegjësi e madhe”.

Ndërkohë, Meta informoi se ka edhe shumë fakte dhe dokumenta të tjera, ku provohet se forcat shqiptare në Jugosllavi janë angazhuar në një lloj lufte civile me shqiptarët përtej kufijve.

Sipas tij, “forcat partizane të Ushtrisë Nacional Çlirimtare, në etiketën e luftës kundër reaksionit, janë angazhuar, duke ‘pastruar’ terrenin që forcat serbe të bënin riokupimin dhe ripushtimin e Kosovës, në 1945”.

“Ka dokumenta në arkivat shqiptare dhe do të ketë në të ardhmen studime shumë serioze edhe botime për këtë çështje. Ne tani mund të themi se ka ekzistuar ky fenomen, por se çfarë konkretisht, në çfarë datash dhe vende kanë ndodhur ngjarjet, këto do të dalin dhe do të vërtetohen me dokumenta”, tha Meta.

Ai informoi se, në kuadrin e botimit “Historia e shqiptarëve gjatë shekullit XX-të” do të zbardhet edhe kjo çështje, duke gjetur një zgjidhje shkencore. “Ne nuk duam që këtë çështje, që është tashmë çështje shkencore, ta kthejmë në një debat politik. Kjo është e rëndësishme, sepse institucionet tona janë institucione kërkimore”, tha historiani Meta.

I pyetur nëse këto dokumente do të vendosen në dispozicion të komisionit hetimor për zbardhjen e Masakrës së Tivarit, Meta tha se deri tani nuk ka asnjë lloj kërkese nga komisioni hetimor parlamentar.

“Nëse do të ketë një kërkesë të tillë, ne do të japim informacionin e duhur dhe të kualifikuar shkencor, sigurisht në bazë të rregullave shtetërore dhe duke ruajtur natyrën dhe fizionominë kërkimore të Institutit, pa prekur lirinë akademike dhe parimet themelore në organizimin e këtyre institucioneve”, tha Meta. Drejtori i Institutit të Historisë zbardh për ATSH-në një tjetër ngjarje makabre, ku sipas tij, “qeveria shqiptare ka qenë krejtësisht bashkëpunëtore dhe autore e krimit”.

“Unë kam zbuluar një dokument tjetër në arkivin e Ministrisë së Jashtme, që nuk ka të bëjë me Masakrën e Tivarit. Në prill të vitit 1945, autoritetet shqiptare kanë mbledhur rreth 1 mijë kosovarë në Shqipërinë e Mesme, kryesisht në Tiranë, Durrës, Lushnje, Kavajë dhe i kanë dorëzuar ata te organet e UDB-së në Tiranë, në prill të 1945”, tha Beqir Meta.

Ai kujton se, ministër i Brendshëm në atë kohë ka qenë Haxhi Lleshi. Sipas Metës, “UDB-ja i ka marrë këta persona me pretendimin se do t’i çonte në Jugosllavi për t’u paraqitur para gjykatave jugosllave dhe i ka ekzekutuar në grupe brenda territorit shqiptar”.

Meta thekson se, “kjo ngjarje nuk ka të bëjë me Masakrën e Tivarit, por është një krim i rëndë që implikon drejtpërdrejtë udhëheqjen komuniste shqiptare të asaj kohe për ekzekutimin e 1 mijë viktimav (mos vallë këtu fshihet pikërisht një aspekt i pretendimit tonë, por që është fshehur me djallëzi dhe tani del në dritë për të zvogëluar përmasën e krimit antishqiptar të komunizmit enverist? GH)”.

5 – Intervista me disa politikanë dhe refleksionet mbi pretendimet e tyre:

Ana tjetër e medaljes: Masakra e Tivarit dhe… flet Hysni Milloshi, kryetar i PK

RAMIZ ALIA, TRADHTAR I REVOLUCIONIT, JO VRASËS I TIVARIT

Flet Kryetari i Partisë Komuniste, shoku Hysni Milloshi

Nga, Albert ZHOLI

( dërguar redaksisë së Radio Projektit 21, Danimarkë )

Ka mëse një muaj që në shtypin shqiptar, për cdo ditë shkruhet për Masakrën e Tivarit.

Për këtë masakër midis të tjerëve akuzohet dhe ish udhëheqësi i fundit komunist dhe Presidenti i parë pluralist Ramiz Alia. Për këtë masakër ka mendime të kundërta. Një mendim krejt ndryshe përcjell dhe Kryetari I Partisë Komuniste sh Hysni Milloshi. Në këtë intervistë ai jep mendimin e tij për Ramiz Alinë, Sali Berishën, Pandeli Majkon, Enver Hoxhën, Haxhi Lleshin, Titon, Vukmanoviç Tempon etj..në lidhje me këtë masakër…

*Zoti Hysni, Parlamenti shqiptar ka krijuar një komision hetimor për Masakrën e Tivarit? Cili është mendimi juaj?

(Shoku, qesh). Po, më 15 Korrik parlamenti ynë – më saktë gjysma e tij – tregoi, ashtu si edhe herë të tjera ka treguar, se mbetet konseguent në masakrimin e të vërtetave historike të Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe, ashtu siç u shpreh deputeti Gramoz Ruçi, “për inat të vjehrrës komuniste shkon të flejë me mullixhijtë serbë”. Po mbushen plot 20 vjet që kur Sali Berisha dhe shpura e tij, me dashje apo pa dashje, të rreshtuar nën flamurin e antikomunizmit, i kanë shërbyer flamurit serb. Presidenti Tadiç dhe parlamenti serb gjykoj se po tregohen tepër mosmirënjohës ndaj shërbimeve të dikatorit shqiptar, duke vonuar ngritjen e monumentit të tij në Beograd, ose të paktën shpalljen si fillim akademik nderi të Akademisë serbe. Vlerat e diktatorit Berisha në shërbim të Serbisë nuk janë më të pakta se ato të akademikut serb Çubriloviç.

*Ju zbrazni qysh në fillim kritika mbi kryeministrin Berisha, po ndërkohë edhe socialisti Majko, ish kryeministër, duke folur për këtë çështje, atakon Enver Hoxhën dhe komunistët shqiptarë në një intervistë për “Gazeta Shqiptare”. E kini lexuar atë intervistë?

E kam lexuar intervistën megallomane të Pandeli Majkos, i cili na paraqitet një nxënës shumë i keq i diktatorit Berisha. Mendoj se nuk mund të pritet ndonjë paraqitje tjetër më dinjitoze prej “orakullit” Majko. Ai është ushqyer me misër e kashtë artificiale në stallën e Fatos Nanos dhe, në lojën e kumarit që bënte zoti Nano, Pandi na u gdhi një ditë prej ditësh kryeministër i Shqipërisë. I ngujuar në delirin e madhështisë prej ish kryeministri, ky tashmë e sheh Botën nga lart, kërkon të na imponohet si profet e udhëheqës kombëtar. Ky Enver Hoxhën dhe Josif Broz Titon, dy udhëheqës kundërshtarë, por me peshë në histori, i sheh e i konsideron me mendjelehtësi proverbiale si të ishin, bie fjala, Erion Braçe dhe Erion Veliaj. Pandi, akoma në fazën e foshnjës, që e vënë në gjumë me përralla, na shfaqet në këtë intervistë si njeriu që paska zbuluar diplomacinë e fshehtë midis Enver Hoxhës dhe Josif Broz Titos, e cila paska “qenë rindërtuar mbi një bazë kontraktuale”. Një akuzë e re kjo ndaj Enver Hoxhës. Pandi ndoshta e ka lexuar bisedën midis Enver Hoxhës dhe ambasadorit Lik Seiti duke ngrënë akullore dhe s’ka kuptuar asgjë prej saj. Absolutisht asgjë. Këta janë udhëheqësit socialistë: foshnja të sëmurë me autizëm. Prandaj edhe në fushata elektorale diktatori Berisha s’ka nevojë të lodhet shumë me ta. Këta udhëheqës delirantë e autikë Berisha i mund me shurrë.

*Zoti Majko i ka konsideruar bashkëpërgjegjës komunistët shqiptarë e ata jugosllavë për Masakrën e Tivarit. Cili është mendimi juaj?

Po, po, prokurori dhe gjykatësi politik Majko i cilëson si bashkëpërgjegjës si komunistët shqiptarë e si ata serbë, gjë që do të thotë se të njëjtën përgjegjësi që mbante Shtabi Jugosllav i Titos mbante edhe Shtabi Shqiptar i Enver Hoxhës, sepse, sipas Majkos, “komunistët shqiptarë dhe ata jugosllavë ishin aleatë të Luftës së Dytë Botërore”. Sipas filozofisë Majko, meqënëse ne gjatë kësaj lufte ishim aleatë edhe me anglezët, Enver Hoxha dhe Çërçilli mbajnë të njëjtën përgjegjësi për masakrën e Athinës që organizoi ky i dyti në kryeqytetin helen. Ja deri ku mund të arrijë marrëzia! As shakaxhiu Majko, as diktatori Berisha nuk janë e as nuk do të jenë ndonjëherë në gjendje të gjykojnë Enver Hoxhën dhe komunistët e luftës. Enver Hoxha e kishte kokën plot me Diell Kombëtar dhe zemrën me stuhi revolucionare, ndërsa armiqtë e tij – politikanët e ditëve tona – me myk antikombëtar kokën dhe helm antikombëtar zemrën. Me oreksin për të nxirë të vërtetën, në një farë mënyre, ata i shërbejnë padashur asaj. Ka një thënie të shkrimtarit amerikan Etleri Uilliam Çening: Asgjë nuk i ndihmon fitores së të vërtetës se sa kundërshtimi i saj.

*Në bisedën me ambasadorin Lik Seiti mësohet se Enver Hoxha nuk e mbështeste idenë e Kosovës Republikë.

Po, është e vërtetë. Enver Hoxha kishte qëllime të tjera për Kosovën në atë kohë, që nuk i kupton zoti Majko, ose i kupton, po ia do puna të bëjë lojën e bretkocës që ëndërron të bëhet shqiponjë. Enveri s’ka qenë për dy Republika Shqiptare e dy shtete shqiptarë, siç nuk kanë qenë as Bajram Curri e gjenerata e tij. Ka qenë për bashkimin e saj me Shqipërinë. Kjo është e vërtetë, që, sipas Ciceronit, e mbron veten fare lehtë. Që Enveri ish për dy republika shqiptare nuk u mësua për herë të parë nga leximi i bisedës me Lik Seitin. Kjo është thënë edhe më parë nga vetë bashkëshortja e tij. Enveri është pajtuar me kërkesën “Kosova Republikë” në rrethana të tjera, të vitit 1981. Gjithësesi kjo është temë më vete dhe nuk mendoj se ka lidhje me Masakrën e Tivarit, për të cilën kërkohet të hidhet dritë duke mbjellur natë. Dy injorantë historikë si Berisha e Majko, apo një komision i urdhëruar nga diktatori, s’kanë për qëllim të ndriçojnë Masakrën e Tivarit, por të nxijnë heroizmin partizan dhe Partinë Komuniste që drejtonte luftën.

*Kush mund të hidhte dritë sipas jush?

Mbi Masakrën e Tivarit mund të hidhte dritë të plotë Fadil Hoxha, udhëheqësi numër Nji i Kosovës në atë kohë, por edhe më vonë. Por diktatori Berisha, një ngatërrestar e demagog pa kufi, e ngre këtë çështje kur edhe Fadil Hoxha ka vdekur. Është jashtë çdo dyshimi se diktatorin Berisha nuk e zë fort halli për të masakruarit në Tivar, po, si hakmarrës i paduruar që është dhe mjeshtër shashkash për të larguar vëmendjen nga problemet e ditës, kryesisht nga komisioni hetimor për zgjedhjet e 28 Qershorit, korrupsioni galopant i qeverisë së tij, si dhe borxhet kolosale ku e ka futur financën, bën një kapërcim spektakolar e hidhet krejt papritur tek Masakra e Tivarit, me synimin të vrasë shumë zogj me një gur. Kështu ky fyen edhe popullin kosovar dhe shtetin e tij.

*Përse e fyen popullin dhe shtetin e Kosovës?

Sepse i takon popullit të Kosovës të interesohet i pari për bijtë e vet. Kanë kaluar 65 vjet dhe ende po flitet me hamendje për numrin e të masakruarve. Dikush thotë se shifra varion kështu e dikush varion ashtu. Kanë qenë njerëz, kanë patur nëna e baballarë, vëllezër e motra në Kosovë. Shifra duhej të ishte e saktë, me emër, atësi, mbiemër, vendlindje, asnjë më pak e asnjë më shumë. Në shënimet e mia për këtë ngjarje është shifra diçka mbi 500 vetë, ndërsa flitet se kanë qenë 4 – 5 mijë vetë. Historiani Pëllumb Xhufi përmend shifrën 4 mijë pa iu referuar asnjë dokumenti. 65 vjet kanë qenë mjaft për të verifikuar shifrën ekzakte të atyre djemve të pajafshëm që ranë viktimë e planeve serbe në prag të fitores mbi fashizmin. Kosova ka sot një parlament. Diktatori Berisha e anashkalon atë si të jetë ndonjë parlament derdimenësh dhe injorantësh, që s’janë në gjendje të hulumtojnë në histori për të rënët e tyre, kur në të vërtetë parlamenti kosovar ka figura dinjitoze patriotësh të arsyeshëm, që për fat të keq nuk i gjen në parlamentin shqiptar. Kosova e ka një Euleks mbi kurriz, s’ka nge të mbajë edhe Berishën me bëmat e tij absurde. Nëse dëshiron të mbulohet me turp, le t’ua bëjë parlamenti i Kosovës gjyqin dy divizoneve tona që luftuan me heroizëm legjendar në tokën e saj e më gjerë, duke i falë gjakun e 600 herojve e heroinave. Kosovarët, po të kenë fakte, le të flasin edhe për Ramiz Alinë, t’ia bëjnë gjyqin në mungesë, ndërsa diktatorit Berisha s’i mbetet gjyq për t’i bërë, se ia bëri njëherë, e kishte në bankën e të akuzuarve Ramizin, ku mund ta pyeste edhe për masakrën e Tivarit.

*Kryeministri e ngarkon me përgjegjësi direkte Ramiz Alinë në Masakrën e Tivarit. Sa është, sipas jush, përgjegjësia e Ramiz Alisë?

Ramiz Alia ka përgjegjësi të tjera para historisë. Ramiz Alia është tradhtar i Revolucionit, jo vrasës në Masakrën e Tivarit. Pra s’ka përgjegjësi. As Ramizi e as shtabi partizan i divizionit të tij. Ushtria jugosllave ndodhej nën komandën dhe urdhërat e Titos e jo të Ramiz Alisë. Komisari Ramiz Alia, ashtu si rreth 10 mijë partizanë të tjerë që luftuan për qëllime kombëtare në Kosovë, e ka kryer me nder e lavdi detyrën e tij. Nëse diktatori Berisha e parlamenti i tij kanë zbuluar ndonjë dokument se 19 vjeçari Ramiz Alia komandonte më 1945 ushtrinë partizane jugosllave, atëherë Ramizi meriton të arrestohet, në të kundërtën, meriton të arrestohet diktatori Berisha për shpifje dhe abuzim kriminal me postin e kryeministrit kundër ushtrisë partizane të Enver Hoxhës, aleate me Ushtrinë e Kuqe të Stalinit, Ruzveltit dhe Çërçillit, që, si asnjë ushtri tjetër në Europë, e çliroi Atdheun me forcat e veta.

*Po nuk duhet harruar se Ramiz Alia ishte komisar i divizionit kur ndodhte Masakra e Tivarit.

Ramiz Alia ishte komisar i një divizioni shqiptar internacionalist, jo komisar i Jugosllavisë. Edhe Asim Vokshi ishte një farë komisari internacionalist në Luftën e Spanjës. Mos u dashka shpallur përgjegjës për vrasjet që bënte “Kolona e Pestë” dhe krimet e tjera të gjeneralit Franko? Ramiz Alia ishte komisar divizioni, por s’kishte të drejtë urdhëri për vrasje e për therje. Të drejtën për dhënien e urdhërave e kishte komandanti. Dhe komandant ka qenë Rrahman Parllaku. Përse diktatori Berisha nuk akuzon komandantin, po akuzon komisarin? Ramiz Alia si komisar nuk mbante as përgjegjësi partiake, sepse me punët e partisë merreshin zëvendëskomisarët. Nga ana tjetër, përse drejtohen shigjetat e Jupiterit vetëm mbi Ramiz Alinë, kur në Kosovë vepronin dy divizione shqiptare? Dhe ja katër personalitetet kryesorë që drejtonin dy divizionet tona: Gjin Marku, Njazi Islami, Rrahman Parllaku, Ramiz Alia. Në këtë katërshe më i riu si në moshë si në detyra të larta ishte Ramiz Alia. Tre të tjerët, sidomos gjeneral Gjin Marku, kishin kryer detyra të larta edhe më parë. Dhe ata, sipas logjikës, duhet të hetoheshin e gjykoheshin të parët po të kish arsye për të hetuar. Por ja që ndodh e kundërta. Shigjetohet Ramizi që të denigrohet ushtria partizane dhe Enveri si Komandant Suprem i saj. Enver Hoxha i madh nuk i çoi komandantët e komisarët të vrisnin kosovarët, po t’i ngrinin masivisht në luftë kundër gjermanëve, sepse reaksioni serb do të dëshironte që kosovarët të mos luftonin, apo të implikoheshin me gjermanët, që pastaj ta kishte shumë më të lehtë çfarosjen e tyre e spastrimin etnik. Enver Hoxha, që kishte aftësitë të shihte përtej hriozontit, kishte në vëmendje çështjen madhore të vetëvendosjes së popullit kosovar, e cila as që mund të diskutohej nëqoftëse kosovarët nuk do të luftonin kundër fashizmit sipas parimeve të Kartës së Atlantikut. Në emër të këtij qëllimi PKSH dhe Enver Hoxha nuk mbollën retorikë në erë, po e mbollën tokën kosovare shqiptare me gjakun dhe jetën e 600 dëshmorëve partizanë, që i përzierë me gjakun e shqiptarëve të Kosovës, t’u jepte të drejtën legjitime shqiptarëve të kërkonin respektimin e parimit të vetëvendosjes deri në shkëputje e të realizohej ideali i Bashkimit të Atdheut, ai ideal për të cilin qe mbledhur edhe Konferenca e Bujanit. Rrahman Parllaku, komandant divizioni ku Ramizi ishte komisar, është gjallë, po edhe deklarata e tij është e filmuar kur ka folur se çfarë i thanë Dali Ndreu e Hysni Kapo në emër të PKSH e Enver Hoxhës në fshatin Linzë për qëllimet e divizioneve tona në Kosovë. Enver Hoxha i madh nuk çoi kushërijtë e tij të komandonin dy divizionet tona në Jugosllavi, po zgjodhi kuadro me afërsi më të forta shpirtërore me krahinën e Kosovës. Në katërshen kryesore që përmenda, tre janë veriorë dhe vetëm njëri nga jugu. Komandatët ishin të dy veriorë. Rrahman Parllaku, si lumian, ishte pothuajse kosovar, sepse krahina e Lumës shtrihet edhe në Kukës, edhe në Kosovë. Siç thashë, sipas akuzave të diktatorit Berisha, duhet të besojmë që Ramiz Alia më 1945 ishte Komandanti Suprem i Jugosllavisë dhe Josip Broz Tito një adjutant i tij. E vërteta e Masakrës së Tivarit është krejt ndryshe nga ajo që paraqitet sot për qëllime politike.

*Cila është e vërteta në këndvështrimin tuaj?

E vërteta lakuriq është kjo: Në Mars të vitit 1945 kaluan nëpër Shkodër mbi 500 kosovarë me destinacion Malin e Zi, ku, sipas urdhërit do të luftonin kundër forcave gjermane. Siç shprehet edhe historiani Pëllumb Xhufi, ata nuk kaluan ilegalisht në Shqipëri. Me ta ka marrë takim Shefqet Peçi, komandant divizioni në Shkodër, i cili u ka folur për luftën kundër pushtuesve gjermanë dhe miqësinë shqiptaro – jugosllave. Pastaj kosovarët janë nisur në drejtim të Oblikës e janë hedhur në Mal të Zi. Kur janë shtruar atje të hanin bukë, komanda serbo – malazeze që shoqëronte kolonën, pasi ka zënë pozicionet e duhura, ka hapur zjarr mbi ta. Rreth dhjetë kosovarë të mbijetuar mundën të kalojnë kufirin dhe t’u dorëzoheshin forcave tona tek Ura e Bunës në Shkodër. Pranë tyre ka shkuar me urgjencë Shefqet Peçi dhe i ka marrë në pyetje. Ata kanë treguar ngjarjen e hidhur. Kush e ka njohur Shefqet Peçin e di se si i ndizeshin rrufetë në gjak në momente të tilla. Të nesërmen Shefqet Peçi ka marrë takim në Shkodër me një sekretar të KQ të Malit të Zi, i cili ishte transferuar si sekretar politik në Kosovë në vend të Miladin Popoviçit, që u vra prej Titos e Rankoviçit. Pyetjes plot revoltë për masakrën, malazezi i është përgjigjur se kosovarët u gjendën të rrethuar nga forcat e Mihailloviçit. Shefqet Peçi, bazuar në realitetin e treguar nga kosovarët e mbijetuar, e ka kundërshtuar egërsisht versionin e malazezit, është larguar prej tij pa i dhënë dorën dhe ka vënë menjëherë në dijeni Shtabin e Përgjithshëm të ushtrisë shqiptare. Më 15 Prill 1945 Shefqet Peçi është thirrur direkt nga Enver Hoxha, ku është pyetur për këtë çështje. Biseda është bërë kokë më kokë. Shefqet Peçi edhe në këtë bisedë e ka hedhur poshtë versionin e Mihailloviçit.

*Sipas jush versioni se kosovarët u vranë nga forcat e Mihailloviçit s’ka kurrëfarë baze të vërtetë?

Aspak. 500 kosovarët u vranë pabesisht nga serbo – malazezët sipas strategjisë së tyre të çfarosjes. Duhet kujtuar se kosovarët ishin të shoqëruar nga oficerë serbë dhe malazezë. Atëherë si mund të besohet që plumbat e Mihailloviçit binin si me magji mbi kosovarët e jo edhe mbi serbët? Duhet kujtuar se pas 45 vjetësh vetë serbët e mohuan versionin e parë të vrasjes së kosovarëve nga Mihailloviçi dhe deklaruan në vitin 1989 se këta kosovarë kishin organizuar një kryengrtitje kundër shtetit jugosllav. I revoltuar nga kjo propagandë e poshtër serbe, Shefqet Peçi, që e kish jetuar ngjarjen, më 4 Nëntor 1989 i drejtohet shtetit shqiptar me një deklaratë për të vërtetën e Masakrës së Tivarit. Duhet kujtuar se Shefqet Peçi, edhe në muajt Tetor – Nëntor 1944, kur luftonte në Gjakovë e Prizren, njoftonte me shkrim komandantin e komisarin e koorpormatës së Parë nga e cila varej, përkatësiht Dali Ndreun dhe Hysni Kapon, se në “ushtrinë jugosllave mungon një vijë politike për vëllazërimin e popujve”, se serbët e malazezët sillen keq me kosovarët muhamedanë, që arrestohen e burgosen pa asnjë shkak dhe se “po të mos merren masa të prera në mënyrë bolshevike, punët do të shkojnë keq e më keq”. Duhet kujtuar se ky Shefqet Peçi, që thosh të vërtetën për keqtrajtimin e kosovarëve në përgjithësi dhe Masakrën e Tivarit në veçanti, arrestohet më 1995 me urdhër të Sali Berishës dhe vdes në grevë urie. Ju mund të thoni se Shefqet Peçi u arrestua për problemin e Buzëmadhes së Kukësit. Po Haxhi Lleshi, që arrestohet në të njëjtën kohë, për çfarë u prangos? Për të nuk u shtrua problemi i ndonjë Buzëmadheje gjatë luftës. Dihet se gjatë luftës, për shkak të konflikteve që Haxhi Lleshi kishte me Vukmanoviç Tempon, shtabi jugosllav me Titon në krye kërkonte eleminimin e tij. Atë që nuk e bënë dot serbët me Titon më 1944 – 45 e bëri Sali Berisha më 1995. Kësisoj Tirana nxinte e Beogradi qeshte. Edhe tani parlamenti e Berishës nuk bën gjë tjetër veçse nxin Tiranën e lyen më bojë të bardhë Beogradin. Duke shpallur të implikuar në Masakrën e Tivarit shqiptarin Ramiz Alia parlamenti shqiptar u lan duart e përgjakura serbëve. Ky është një krim i madh. Ramiz Alia, në emër të shoqërisë që ka patur me Heroin e Madh Manush Alimani, në emër të 600 herojve e heroinave që ranë heroikisht nga radhët e divizioneve shqiptare në Jugosllavi, duke qenë se jetën e ka jetuar dhe s’ka çfarë humbet më, ka rastin të rizgjojë rininë partizane e ta hedhë në gjyq parlamentin shqiptar, për t’i treguar Botës e brezave që vinë përse Hauzdingët e sotëm shqiptarë kanë mobilizuar tërë forcat dhe energjitë e tyre të Ferrit për të dhunuar e ngulur bajonetën në zemër lavdisë së Ushtrisë Partizane Shqiptare siç bënte gjermani Hauzding në një qeli të Shkodrës kur pas 27 ditë torturash i çante zemrën me bajonetë Manush Alimanit. Kjo është masakër që duhet denoncuar energjikisht, edhe nga populli, sa nuk është tepër vonë. Kur hesht populli, tirani i vret të shkuarën dhe të ardhmen, me ëndrrën që t’i përdorë njerëzit si përdornin baronët e plantacioneve skllevërit zezakë.

*Parlamenti ka ngritur një komision hetimor. Hetimi është diçka e drejtë.

E drejta e hetimit kundër një shqiptari në këtë rast vë në dyshim padrejëtsinë makabre serbe, prandaj ky do të hyjë në histori si një komision kriminal. Nga ana tjetër, komisioni i ngritur nuk mund të konsiderohet komision parlamentar përderisa anëtarët e tij i përkasin vetëm një partie, e cila s’ka marrë shumicën e votave të 28 Qershorit 2009. Një parti e vetme në pluralizëm, që ka ardhur në pushtet falë një koalicioni me mercenarë shumëpartiakë, nuk e ka të drejtën të marrë vendime e të bëjë hetime në emër të popullit. Sot Kosova ka parlamentin e vet. Nëqoftëse ky parlament me Jakup Krasniqin në krye do të ngrinte një komision hetimor për Masakrën e Tivarit e gjatë hetimit ky të zbulonte se përgjegjësia s’ka qenë plotësisht e serbëve, po edhe e partizanëve shqiptarë, atëherë parlamenti shqiptar duhej të preukopohej e të hetonte në ka apo s’ka të drejtë pala kosovare. Komisioni i ngritur, që padrejtësisht quhet parlamentar, nuk pasqyron të drejtën hetimore, po të padrejtën diktatoriale. Shtrohet pyetja: a do të ngrihej ky komision nëqoftëse Ramiz Alia nuk do të mbështeste grevën 19 ditore të socialistëve, që, për hir të realitetit, ishte e drejtë e madhështore, ku të dyqind grevistët u mbështetën nga qindra mijëra shqiptarë, por që mjerisht e hëngri për darkë “Krokodili” i Strasburgut? Jo, nuk do të ngrihej. Në inat e sipër, produkt i një shpirti hakmarrës dhe i një demoni diktatorial, Saliu nxehet, papritur i vjen në kujtesë se ka ndodhur një masakër në Tivar dhe akuzon me gjuhën e xhelatëve serbë të Rankoviçit Ramiz Alinë. Atë Ramiz Ali që e kishte ngritur në qiell me gjuhën e Enver Hoxhës në një miting më 12 Dhjetor 1990: “Mirënjohja jonë e madhe, padyshim shkon së pari tek presidenti, shoku Ramiz Alia, i cili me një mençuri të madhe, po me atë guxim që udhëhoqi njësitë e mëdha të ushtrisë sonë në betejat çlirimtare, udhëhoqi vendin tonë në betejat e reja për demokratizimin e Shqipërisë”. Me këto fjalë gjëmonte komunisti Berisha më 12 Dhjetor 1990. Duhet kujtuar, se kur e ka fjalën për njësi të mëdha partizane, ai kishte parasysh Kosovën, sepse brenda territorit shtetëror Ramiz Alia nuk pati udhëhequr njësi të mëdha. Për herë të parë në krye të njësive të mëdha ai u vu me urdhër të Enver Hoxhës në Dhjetor të vitit 1944. Komandanti suprem e emëron komisar politik të Divizionit të Pestë Sulmues që do të vepronte në Jugosllavi tok me Divizionin e Gjashtë. Në këtë periudhë, po sipas Sali Berishës, komisari Ramiz Alia nuk paska udhëhequr me lavdi formacione të mëdha partizane në Kosovë, por paska përgjakur duart me Masakrën e Tivarit!!!

*Ju këmbëngulni se Ramiz Alia s’ka asnjë përgjegjësi për masakrën e Tivarit, në të njëjtën kohë ju e cilësoni Ramiz Alinë tradhtar të Revolucionit. A nuk po bëni afërsisht të njëjtën gjë që bën Berisha lidhur me Ramiz Alinë?

Unë dhe Sali Berisha nuk po bëjmë të njëjtën gjë. Së pari, kur Sali Berisha e shpallte Ramiz Alinë Hero të revolucionit demokratik, unë, si shumë të tjerë, e shpallja Ramiz Alinë tradhtar të Revolucionit popullor. Vlerësimet tona lidhur me këtë figurë historike ishin krejt të kundërta. Për Sali Berishën Ramizi ishte Hero, sepse vendosi pluralizmin politik, që do ta çonte vendin nga diktatura e proletariatit në diktaturën e Sali Berishës. Për mua ishte tradhtar pikërisht se bëri një gjë të tillë. Kur turmat e popullit kërkonin dorëheqjen e tij si president, kur ushtria kërkonte gjithashtu dorëheqjen e tij si komandant i përgjithshëm, Ramiz Alia himnizohej nga Sali Berisha, Sabri Godo dhe kundërrevolucionarë të tjerë, sepse e dinin se pa kalin e Ramiz Alisë nuk e hidhnin dot lumin. Pa rolin vendimtar të Ramiz Alisë Shqipëria nuk do të mund të kalonte kurrë në duart mizore të Berishës, të Fatos Nanos apo të Edi Ramës. Nëse e ashtuquajtura “demokraci” e vendosur më 1990 ishte një fitore e madhe, siç edhe quhet, atëherë arkitekti i saj, Ramiz Alia, meriton një monument në të gjithë qytetet e Shqipërisë dhe në qendër. Mirëpo të gjitha forcat e ashtuquajtura demokratike, që unë i quaj, ashtu siç janë, kundërrevolucionare, e prenë në besë Ramizin, e lanë babanë e pluralizmit politik mes katër udhëve, bile Saliu, që e himnizoi më shumë, e futi në burg. Dhe ashtu si Bonaparti që e vuri vetë mbi krye kurorën e perandorit, Saliu ia hoqi me dhunë Ramiz Alisë kurorën e prijësit të betejave të demokratizimit të Shqipërisë, që vetë ia kish dhënë, dhe e vuri mbi kokën e tij. Tani Saliu po i heq Ramiz Alisë edhe kurorën e udhëheqësit të formacioneve të mëdha partizane që vetë ia reklamoi më 12 Dhjetor 1990 dhe kërkon ta vendosë mbi kokën e tij, prandaj dhe ka marrë rolin e prokurorit dhe gjykatësit politik të luftës partizane. Unë, në emër të së vërtetës, jam i detyruar të mbroj solemnisht të vërtetën, duke deklaruar se Ramiz Alia s’ka kurrëfarë përgjegjësie për Masakrën e Tivarit.

*Po Enver Hoxha dhe Fadil Hoxha a mbajnë përgjegjësi për Masakrën e Tivarit?

E përsëris: Jugosllavët dolën në atë kohë me versionin se masakra u krye nga forcat e Mihailloviçit (por autori nuk e di se ketë pretendim të jugosllavëve pala shqiptare e ka përkrahur dhe propoganduar, shih gazetën Bashkimi, 1946, GH). Megjithatë Enver Hoxha e ka dënuar. Së dyti, Enver Hoxha nuk bënte pjesë në Shtabin jugosllav që të mbante përgjegjësi. Së treti, momentalisht mund të mblidheshin të dhëna rreth të vërtetës, por jo të hapeshin gjyqe të mëdha kur drejtimi kryesor i luftës ishte mbi fashizmin. Së katërti, si Enver Hoxha, si Fadil Hoxha, edhe pas fitores së 9 Majit, edhe pse padyshim e kanë përjetuar me dhimbje e dyshime të mëdha masakrën e Tivarit, s’kishin ç’të bënin, sepse nga njëra anë jugosllavët ia faturuan masakrën Mihailloviçit, nga ana tjetër mobilizuan tërë potencialin e dinakërisë e të pabesisë për t’i eleminuar të dy si udhëheqës. Sipas dëshmive të Milovan Gjilasit, pothuajse njeriu numër dy në Jugosllavi, Enver Hoxha ishte e vetmja pengesë për realizimin e qëllimeve strategjike jugosllave. Enveri thuajse kish mbetur vetëm në udhëheqjen e tij. Ai rrethohej nga shokë të pabesë. Koçi Xoxe ishte një titist sadist dhe marshalli Tito vepronte që ky të zëvendësonte Enverin. Nako Spiru gjithashtu fillimisht e kishte shitur Enverin tek Tito. Buharinisti i njohur Sejfulla Malëshova synonte nga ana e tij rrëzimin e Enverit për të dalë të paktën pas një viti vetë në krye të Partisë dhe i thoshte Petro Markos: “Mos fol një vit, prit edhe një vit”. Europa nga ana e saj komplotonte nëpërmjet grekut Caldaris dhe jugosllavit Moshe Pijade në Paris të copëtohej Shqipëria. Anglo – amerikanët për interesat e tyre vepronin më vete për rrëzimin e regjimit të Enver Hoxhës me dhunë. Bandat ishin maleve. Në OKB nuk pranoheshim. Uria e bukës na kërcënonte. Stalini, që fillimisht njihte vetëm Titon, prandaj udha e Shqipërisë për në Moskë kalonte nga Beogradi, kish nisur të dyshonte, dhe nga njëra anë provokonte në Moskë Milovan Gjilasin: “Përse nuk e gllabëroni Shqipërinë”, që ky të mund të përgjigjej: “Atë duam të bëjmë, shoku Stalin”, nga ana tjetër këshillonte Enver Hoxhën të mos i pranonte divizionet e Titos në Shqipëri dhe informonte Gjergj Dimitrovin se jugosllavët kishin synimin e gabuar ta bënin pjesë të tyre Shqipërinë. Në këtë amulli politike të llahtarëshme, kur hallet e një populli të vogël e fukara si ky i yni ngriheshin gjer në Mars e Jupiter, nuk mund të ish prioritet numër një e vërteta rreth një masakre, sado e dhimbshme, kur e gjithë Shqipëria kërcënohej nga një masakër e përbindëshme për ta zhdukur nga harta e Europës. Të mos ish Enveri me rezistencën e tij hyjnore, me zgjuarsinë dhe largpamësinë profetike përtej horizontit, po dhe me mjeshtërinë e dinakërisë në duel me kundërshtarët dinakë, do kishim marrë fund. Duhet pranuar se Enver Hoxha ishte një lojtar i madh. Në minutat më kritike të amullisë e të ndeshjes, në kthesën e fundit, kur kundërshtari përgatitej të pushtonte qiellin me krahë për fitoren, Enveri e detyronte të bënte autogol dhe dilte vetë i fituar. Enver Hoxha dhe Tito bashkëpunuan gjatë luftës nisur nga qëllime krejt të kundërta. Tito ta bënte Shqipërinë republikë të shtatë, Enveri të bashkonte Kosovën dhe tokat e tjera shqiptare në Jugosllavi me Atdheun. Bashkimi nuk u arrit në rrethanat e tradhtisë titiste që dihen. Enver Hoxha dhe Titua mbetën kundërshtarë të përjetshëm, jo vetëm për divergjenca ideologjike në prizmin marksist – leninist, po mbi të gjitha për çështjen kombëtare. Deklarata e një zagari socialist serb si Pandeli Majko se paska ekzistuar një diplomaci e fshehtë mes Enverit dhe Titos, “megjithëse në librat e historisë dhe në librat e kujtimeve ata janë përpjekur të na thonë se kanë qenë kundështarë dhe armiq”, duhet konsideruar deklarata e një kalamani flokëthinjur dhe nuk meriton gjë tjetër veç fjalëve: Mbete kalama o Pandi! Sa për Fadil Hoxhën mund të them se gjatë luftës ka qenë një komunist i vendosur, trim i madh, që e ka dashur bashkimin e Kosovës me Shqipërinë. Ai s’ka përgjegjësi direkte për masakrën e Tivarit, jo vetëm se nuk bënte pjesë në shtatmadhorinë jugosllave, po sepse serbët edhe Fadil Hoxhës i kishin përgatitur gijotinën. Ai mundi të mbijetojë falë autoritetit që kishte në popull dhe, me sa duket, pas një kohe pati edhe mbështetjen e Titos. Ka të ngjarë që Tito dhe Fadil Hoxha të kenë respektuar njëri – tjetrin. Gjithësesi Fadil Hoxha s’ka qenë kurrë antishqiptar. Fadili, ashtu siç e thotë Enver Hoxha në bisedën me Lik Seitin, ishte një nacionalist shqiptar. Po fjalën e fundit mund ta thonë vetëm kosovarët objektivë.

*Si do ta komentonit përfundimisht komisionin hetimor parlamentar, në shërbim të historisë mbarë kombëtare apo në shërbim të një partie të vetme si PD?

Aspak në shërbim të historisë mbarë kombëtare. As të Partisë Demokratike, e cila me këtë komision vetëm humbet, duke na kujtuar se ka mbetur ajo që ka qenë: Kobure e ndryshkur në duart e një diktatori. Komisioni në fjalë u shërben serbëve. Komisioni hetimor për masakrën e Tivarit tregoi edhe një herë që diktatori shqiptar Sali Berisha ka hyrë në gjak me popullin dhe historinë e kombit të vet. Ai është verior dhe e di çdomethënë të hysh në gjak me një shtëpi, por me sa duket nuk e kupton se çdo të thotë të hysh në gjak me një popull të tërë duke u tallur me luftën dhe gjakun e tij të derdhur për liri e pavarësi. Ky komision nuk i sjell ndonjë shërbim të vërtetë historisë, se tashmë ajo dihet, po, siç thashë, i sjell një shërbim politikës aktuale serbe. Komisoni u krijua mu në prag të orëve kur Gjykata Ndërkombëtare pritej të jepte vlerësimin e vet mbi Pavarësinë e Kosovës. Pikërisht në këto momente parlamenti shqiptar i kumton Botës se nuk kanë vrarë vetëm serbët, por edhe shqiptarët. Po të kish me të vërtetë shpirt kombëtar, ky parlament do të ish dashur të krijojnte ndonjë komision për të hetuar përse kur në Kosovë më 2 Korrik 1990 nënshkruhej deklarata e Kaçanikut, në Shqipëri ndodhnin ngjarjet e ambasadave? Ose, përse PD e PS nuk e mbështetën qysh në krismat e para Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, po pritën sa të flsite Amerika? Ose, pse kor plasi kjo lufët PD-ja bënte thirrje që kjo ushtri të çlironte Shqipërinë nga socialistët e Nanos e jo Kosovën nga xhelatët e Millosheviçit? Ose, pse kur plasi lufta në Kosovë, kosovarët e shkretë blinin armë me lek, kur ato ndodheshin në malet e Shqipërisë, e cila kishte armë për të furnizuar shtatë shtete, jo më një Kosovë të vogël? Aq më tepër kur një pjesë e këtij armatimi kolosal, për hir të realitetit, ishte planifikuar për Kosovën? Ose, pse kur serbët e Milosheviçit organizuan në Kosovë masakrat miliona herë më të llahtarëshme se ajo e Tivarit, Serbia furnizohej me naftë nga Shqipëria? Ose, a ka ekzistuar një plan makabër për të futur ne sherr krahinat e Shqipërisë dhe kush janë autorët që nxisnin këtë urrejtje? Ose, pse e nga cilët individë u planizua masakra e madhe mbi popullin e Jugut më 1997 dhe a ishte rastësi që forcat ushatarke që u komanduan kundër Jugut komandoheshin nga gjeneralë veriorë? Ose, pse nuk u hetua kurrë një deklaratë e ish Ministrit të Mbrojtjes në këtë kohë se dosjet e zeza të shkatërrimit të ushtrisë më 1997 nuk do të hapen kurrë? Kush i mban edhe sot e kësaj dite të mbyllura këto dosje? Ose, pse nuk krijohet një komision hetimor për vrasjen dhe fshehjen e trupit të masakruar të kosovarit Remzi Hoxha prej SHIK-ut shqiptar në kohën kur qeverinë e kish Partia Demokratike dhe SHIK-u ndodhej nën komandën supreme të diktatorit Berisha që ishte President i vendit? Ose, pse është arrestuar në Shqipëri komandanti legjendar Adem Jashari kur diktatori Berisha ishte president? Ose, pse nuk organaizohet komision hetimor për enigmat rreth serbit Fazlliç, që është shtrirë si Oktapod në Shqipëri, aq sa arriti të marrë pjesë deri në mbledhjet e këshillit të sigurisë kombëtare? Ose, pse s’ka komision hetimor për 350 kilometra katrore det që ju falën Greqisë me marrëveshje nga qeveria e diktatorit Berisha, që u hodh poshtë nga Gjykata Kushtetuese? Ose, përse qeveritë shqiptare, të djathta e të majta, që nga viti 1992 e këtej i kanë lyer duart me gjak dhe a duhet të përgjigjen për krime kundër njerëzimit, duke marrë parasysh se vetem në 15 vjet janë vrarë e vetëvrarë, mbytyr në det apo humbur, si dhe vdekur në aksidente rreth 50 mijë shqiptarë? Ose, pse vazhdon çdo ditë, masakra e përgjakur, pse vriten çdo ditë 2- 3 të rinj, pse ka krim në familje, pse mbytet toka jonë çdo ditë në gjak e në lot, deri kur do të vazhdojë kjo tragjedi? Si e pse ka ndodhur në Shqipëri jo vetëm masakrimi i njerëzve, po dhe i pyjeve e vreshtave, ekonomisë kombëtare e të tjera e të tjera? Ose, kush e ka fajin që, siç është deklaruar në shtyp, në çdo katër familje ka një psikopat? Kush po e stimulon këtë masakër psikologjike? Kush po i kthen psikopatë shqiptarët?

*Kush po i kthen sipas jush?

Të hetojë një komision parlamentar pa deputetë psikopatë njëherë, pastaj të përgjigjem unë. Tomas Xheferson, president i Amerikës 210 vjet më parë, pati thënë se përdorimi i një pjese të popullit për të mbajtur nën fre pjesën tjetër, është një mënyrë veprimi e vjetër e despotëve. S’kemi jetuar 20 vjet pluralziëm, po 20 vjet despotizëm, ku politika, pa asnjë themel moral, ka përdorur një pjesë të popullit kundër tjetrës në interes të një grupi despotësh, dje proletarë e sot miliarderë. Në këtë klimë despotizmi më shumë se gjysma e popullit e ka parë despotizmin blu si të keqen më të madhe dhe despotizmin rozë si të keqen më të vogël. Po kjo e “keqja më e vogël” tani është rritur, është bërë 19 vjeçe, që ka rënë në dashuri me Djallin e djathtë dhe nga ky shtrat bashkëshortor lindin e rriten vetëm djaj të djathtë. Në këtë klimë të virusuar me murtajë, njëriu i gjorë, që ka humbur besim e shpresë, bie në depresion e psikopati.

*Është deklaruar se komisioni hetimor i sapokrijuar do të marrë në pyetje Ramiz Alinë. A ka të drejtë ta marrë dhe si parashikoni të mbrohet Ramiz Alia?

Ramiz Alinë ka të drejtën ta marrë në intervistë Rudina Xhunga nëse Ramizi pranon, por jo komisioni aktual parlamentar, i cili edhe pse përbëhet prej deputetësh, nuk mund ta ketë të drejtën pasi ata janë të një partie të vetme. Pra është një komision thjeshtë partiak. Ramiz Alia është një mbështetës i themelimit të PD, por nuk di të jetë anëtar i PD, që të përgjigjet para saj siç përgjigjej kur ishte anëtar i Partisë së Punës. Edhe mua, që kam pakënaqësitë e mia ndaj tij si tradhtar i Revolucionit, mund të më teket nesër të krijoj ndonjë komision të PKSH për ta marrë në pyetje, po ai me të drejtë do të na thoshte: Kush jeni ju që më thërrisni në pyetje, unë s’jam anëtar i PKSH? Së fundi, unë nuk mund të parashikoj si do të mbrohet Ramiz Alia para një komisioni partiak, para të cilit, sipas mendimit tim nuk duhet të paraqitet fare, sepse nuk i plotëson kushtet e të qenit një komision hetimor parlamentar.

*Po sikur komisioni të plotësonte kushtet?

Komisionit që do t’i plotësonte kushtet për të qenë komision legjitim, sipas mendimit tim, Ramiz Alia duhet t’i vinte një kusht: komisioni të mblidhte në Pallatin e Kongreseve gjithë veteranët e luftës të kombit shqiptar dhe pasardhësit e tyre nga Shqipëria, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia. Të sigurohej gjithashtu në këtë tubim edhe prezenca e presiedentit serb Tadiç, i cili të përfaqësonte Titon dhe Rankoviçin, si dhe ajo e presidentit të Malit të Zi, ku ka ndodhur ngjarja. Si të realizohej ky kusht, Ramiz Alia mund të shkonte e t’u përgjigjej pyetjeve, duke patur sigurisht edhe kërkesën tjetër themelore legjitime që konkluzionet të mos i bënte komisioni, por veteranët e luftës mbledhur nga i gjithë kombi. Për çështje të Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare Ramiz Alinë mund të gjykojnë me të drejtën e tyre morale vetëm veteranët e asaj lufte dhe kurrësesi, bie fjala, diktatori Berisha, presidenti Topi, socialisti Ruçi, zogisti Spahia, socialdemokrati Gjinushi, bile as më i madhi i të mëdhejve në Shqipëri, Ballkan, Europë e më gjerë, domethënë August Pandeli Majko.

*A mendoni se komisioni në fjalë do të gjejë mbështetje nga historianët?

Kur më kanë pyetur njëherë se cili ishte ndryshimi midis Sali Berishës dhe Fatos Nanos, jam përgjigjur: Ndryshimi mes tyre është se Sali Berisha, kur ia do interesi, gomarin e gradon gjeneral dhe Fatos Nano, përkundrazi, gjeneralin e degradon në gomar. Saliu ia ka bërë hyzmetin vetes. Ka mbështetur ata që i shërbejnë dhe ka siguruar jo pak “historianë” mullaxhij që i bluajnë drithin në mullirin e antihistorisë. Me dhimbjen e thikës në zemër jam i detyruar të shprehem se kombi ynë ka vuajtur historikisht nga mercenarizmi. Kanë ecur stinësh paralel e janë ndeshur heroizmi legjendar me deheroizmin më të pështirë, besnikëria e lartë me tradhëtinë e lartë, Besa e kuqe me pabesisnë e zezë. Në Shqipërinë e pushtuar nga fashizmi nuk munguan ata shqiptarë për t’i dhënë kurorën e Skënderbeut pushtuesit Viktor Emanueli. As sot, në Shqipërinë e pastër nazifashiste, nuk do të mungojnë ata shqiptarë “historianë” për t’i dhënë kurorën e dëshiruar diktatorit Berisha. Pjatalarësit e “guzhinës Berisha”, njëherësh dhe autorë të “Historisë 12” për shkollat e mesme, janë gati. Janë gati të kalojnë në vetmohim moral si shqiptarë vetëm e vetëm për një pjatë pilaf me pak lëng miu sipër. Një shoku im i shkollës dhe i punës shkruante këto ditë në “Panorama” artikullin “E vërteta e Tivarit”, pa asnjë të vërtetë konkrete rreth ngjarjes së Tivarit dhe hidhej degë më degë që nga 8 Nëntori i vitit 1941 e këtej. Arrinte deri aty sa të thosh se kur shkuan brigadat tona në Jugosllavi, gjermanët ishin tërehqur dhe se “shqiptarët vrisnin shqiptarët”. O Tempos, o Mores! Brigada e Pestë Sulmuese, ose “brigada e famshme” siç e ka quajtur kosovari Fadil Hoxha, ka ndërmarrë vetëm mbi Gjakovë plot nëntë sulme të njëpasnjëshme, të përgjakura, sepse gjermanët e ndodhur në pozicione tepër të fortifikuara nuk tërhiqeshin. Në këto nëntë sulme mbi fortifikatat gjermane mbetën në luftimet deri trup me trup më gjermanët shumë të vrarë, midis të cilëve dhe Hyrije Çurre, motra e Heroinës legjendare Zonja Çurre vrarë gjithashtu pak muaj më parë. Shoku im i shkollës dhe i punës arrin deri aty sa të merret me thirrjen e Kominternit për luftë të përbashkët kundër fashizmit, ndërsa anashkalon jo pa qëllim të vërtetën e madhe të Kartës së Atlantikut hartuar para Kominternit nga Amerika e Ruzveltit dhe Anglia e Çërçillit, që u aprovua më pas edhe nga Bashkimi Sovjetik i Stalinit, kartë e cila kërkonte në mënyrë të prerë se çështjet nacionale do të zgjidheshin vetëm pas luftës. Shoku im i shkollës dhe i punës arrin deri aty sa të keqinterpretojë në mënyrën me antihistorike të mundëshme një frazë të shkëputur nga letra sekrete e Enver Hoxhës dërguar Stalinit më 1949, në të cilën kërkonte të hapej luftë kundër Jugosllavisë titiste, tokat shqiptare në Mal të Zi, Kosovë e Maqedoni t’i ktheheshin Shqipërisë. Të guxosh të interpretosh edhe këtë letër – manifest lufte së prapthi do të thotë të guxosh që edhe planetin tokë të mos e quash planeti tokë. Një historiane e madhe ruse, Nina Smirnova, mbrojtëse e çështjes kosovare, edhe pse s’kish ndonjë simpati për Stalinin as për Enverin, bazuar megjithatë në fakte reale historike të padiskutueshme, është shprehur: “Nuk e kuptoj se përse disa politikanë e studiues në Shqipëri e sulmojnë aq shumë Enver Hoxhën për qëndrimin e tij ndaj Kosovës. Këta qofshin profesorë a çfarëdoqofshin në Shqipëri, janë sharlatanë në shkencë dhe sahanlëpirës në praktikë. Enver Hoxha ka qenë komunist nacionalist, që për hir të Kosovës ishte gati t’i vinte flakën Jugosllavisë më gjerë. Letra e tij drejtuar Stalinit më 1949 është dëshmia më e qartë për qëndrimin e tij ndaj Kosovës. Por ka edhe materiale të tjera të pabotuara që e vërtetojnë më së miri këtë… Sot, te ne në Rusi, Enver Hoxha kritikohet kaq shumë pikërisht për nacionalizmin e tij e madje, këtu në Rusi, arrijnë deri atje sa ta cilësojnë atë si shkaktarin kryesor të prishjes së marrëdhënieve të Bashkimit Sovjetik me Jugosllavinë e kjo, kryesisht, për ambicjet e tij për Kosovën e tokat e tjera shqiptare në Jugosllavinë e asaj kohe”. Kështu, pra, të huajt realistë zbardhin monumentin e së vërtetës, ndërsa disa “historianë” servilë shqiptarë, në emër të pjatës me pilaf, rrëmbejnë kazmën për ta rrëzuar atë, duke treguar se Faik Konica nuk ka qenë i dehur kur shkruante me dhimbje se armiku më i madh i shqiptarëve janë vetë shqiptarët.

*Cili mendoni se do të jetë fundi i këtij komisioni?

Fundi i flluskës së sapunit, siç ka ndodhur edhe me 25 komisione të mëparëshme. Një gjë është e qartë: Lufta Nacionalçlirimtare dhe epoka socialiste në tërësi janë vënë nga inkuizicioni i ditëve tona në turrën e druve për t’u djegur. Për të mbuluar krimet e kapitalizmit, arsenali kolosal i propagandës reaksionare nuk pushon së gjëmuari për të ashtuquajturat “krime të komunizmit”, çdo ditë e çdo orë, që nis në orën gjashtë të mëngjesit me sirenat e gazetave, pastaj në vijim me zërat e çjerrë të Sali Berishës dhe Edi Ramës, pasuar prej ish kriminelësh e pinjollëve të tyre, me konferencat e mediumet televizive, me gjithfarë emisione lajmesh dhe inetervistash, deri në orët e vona në emisionin “De zha vy”, për të nisur prapë në orën gjashtë të ditës tjetër. Në rastin konkret, lidhur me Masakrën e Tivarit, synohet të vihen në të njëjtën peshore si komunistët e Enverit, si komunistët e Titos. Daullexhijtë e ditëve tona nuk pushojnë së lehuri së PKSH-në e krijuan jugosllavët, brigadat tona partizane i menazhuan jugosllavët. Sipas këtyre duhet të besojmë marrëzinë që edhe Shqipërinë e çliruan jugosllavët. Në tërë historinë e njerëzimit, as nga mbretërit e perandorët më të këqij, nuk është parë e dëgjuar të përbaltet lavdia e luftrave siç po ndodh në Shqipëri. Nazifashizmi i dikurshëm u mori herojve shqiptarë jetën, nazifashizmi i ditëve tona u rrëzon monumentet e u varros emrat. Por në rastin konkret, lidhur me Masakrën e Tivarit, Sali Berisha dhe reaksioni i kanë dhuruar padashur një armë Ramiz Alisë. Ramiz Alia ka dy mendje: të Zgalemit dhe të delfinit. Varet se me çfarë mendje do ta përdorë armën që i është dhënë për të kaluar në kundërakuzë e për të demaskuar fallsifikatorët e historisë. Le të shpresojmë se si një politikan profesionist i karierës, që ka lindur për koiçidencë në shtëpinë e Oso Kukës, ta përdorë armën me guximin e Oso Kukës, duke djegur politikisht, jo veten, po Knjazin diktator, Sali Berishën.

Në lidhje me këtë problem ka pasur dhe refleksione me këndvështrime të tjera, por që shërbejnë për të kuptuar se si tentohet të interpretohet “Masakra e Tivarit”. Ekziston një replikë me z. Nexhmije Hoxhën ku del në pah dhe ky problem. Sipas një gazetari anonim:

TIRANË- Debati për dëmshpërblimin ose jo të familjarëve të të ashtuquajturve kolaboracionistë, u rihap pak ditë më parë, kur Komisioni Parlamentar i Ligjeve miratoi 14 nene të rinj, duke përfshirë në listë edhe pasardhësit e nivelit të dytë.

Sipas projektligjit të ripunuar, të dënuarit nga regjimi komunist si bashkëpunëtorë të pushtuesve fashistë gjatë viteve të Luftës së Dytë Botërore, nuk do të trajtohen më si tradhtarë të vendit, do të nderohen dhe, madje, familjarët e tyre do të dëmshpërblehen për dënimin që morën nga regjimi komunist. Shumica e djathtë në komision, vendosi që të fusë edhe të ashtuquajturit kolaboracionistë të fashistëve para nëntorit 1944.

E majta në Kuvend e kundërshtoi draftin e ri, që ndryshonte nga ai i propozuar nga njëri prej anëtarëve demokratë të komisionit, duke akuzuar Ministrinë e Drejtësisë se ishte autorja e një nisme antiligjore dhe antikushtetuese, por shumica e djathtë e miratoi atë nen për nen.

Pika më e nxehtë e ndryshimeve ishte rregullimi i nenit 5, ku në listën e veprave penale politike të përfshihen edhe kolaboracionistët e fashizmit, ndryshim që është bërë shkak edhe për votën kundër të opozitës, e cila e quajti këtë një përdhosje të gjakut të të rënëve, ndërsa e djathta e akuzoi të majtën se vijon të mbetet besnike e persekutorëve të komunizmit.

Kjo gjë është kundërshtuar nga një prej të “mbijetuarve” të luftës, e veja e diktatorit Hoxha, Nexhmije Hoxha.

Ajo ka pohuar për “Shekulli”-n se asnjë nga njerëzit që ka tradhtuar atdheun, duke bashkëpunuar me pushtuesit, nuk mund të dekorohet apo shpërblehet për “meritat” e tij.

Kundër dëmshpërblimit të kolaboracionistëve është shprehur edhe republikani Sabri Godo. Si ish-partizan, ai ka kërkuar që rastet të shqyrtohen një nga një, duke ndarë kolaboracionistët nga njerëzit e thjeshtë, që janë dënuar pa gjyq.

Hoxha

“Ju e dini përgjigjen time për këtë pyetje, sepse e kam thënë shumë herë dhe nuk dua ta përsëris”,- thotë Nexhmije Hoxha, e veja e ish-udhëheqësit komunist të Shqipërisë, Enver Hoxha.

Pas ngulmimit të gazetës për të marrë një prononcim më të drejtpërdrejtë mbi ndryshimin e projektligjit, që u jep dëmshpërblim edhe ish-bashkëpunëtorëve të fashizmit, zonja Hoxha u shpreh se s’do të donte t’u shtonte asgjë qëndrimeve të mëparshme që ka mbajtur mbi këtë temë.

Në intervistën e fundit që ajo ka dhënë për median, Hoxha, mes të tjera kishte prekur edhe temën e nxehtë të ribërjes së historisë dhe të rivlerësimit të asaj pjese të popullsisë, që nuk u bashkua me lëvizjen partizane dhe që më pas u përndoq si bashkëpunëtore e fashizmit.

“Mund të rishkruhet një periudhë tjetër me një metodologji tjetër, duke e marrë çështjen në një këndvështrim tjetër dhe duke i dhënë një interpretim tjetër.

Ne, p.sh, nuk kishim si të vinim në dukje anët pozitive të Lef Nosit, i cili ka qenë folklorist, ndërkohë që ai ishte regjent në bashkëpunim me pushtuesin.

Këtë mund ta bëjë sistemi i ri, por jo që të arrihet deri aty sa Lef Nosi të dekorohet për meritat e tij dhe të pranohet që edhe mund të tradhtosh atdheun dhe të bashkëpunosh me një forcë të ithët, të egër, që dogji Shqipërinë, me gratë, me fëmijët. Kjo është e papranueshme”,- është shprehur zonja Hoxha.

marre nga, Shqiperia Info (gjithmonë sipas interneti,GH)

Reflesioni pati si autori Ramiz Lushën

1. Vejusha Nexhmije, përndryshe “Zonja e Zezë e Kombit”, nëperkon, edhe sot (13.03.2009) në një media kundër projekt-ligjit për ish-të përndjekurit politik, duke vjellur me frymën e Enveriadës lidhur me keqinterpretimin e kuqotrajtimin e etikimin e tyre si “Kolaboracionistë”, pavarësisht faktit se ligji i pritshëm këtë çështje e vështron objektivisht e zbaton praktikisht rast pas rasti, etj.

Mirëpo, kjo si kjo, bën mirë të flasë për vet Enverin si “Kuisling i Titos”.

Enveri, me spaleta gjeneral-leitnant i luftës partizane, një ushtar-leckë i Titos, i bylmyer e kaplyer nga sindroma sulltanore, kreu zgjedhjen e zgjidhjen tradhtare duke ia hipotekuar Jugosllavisë në mënyrë diplomatike e gjeo-politike Kosovën Dardane e treva të tjera etnike shqiptare,në Konferencën e Jaltës, (4-11 shkurt 1945), për të marrë e mbajtur privilegjet e dhjamura e të përgjakshme si “Sulltan i kuq i RPSH e RPSSH”.

2. Jo vetëm themelimin e PKSH, por edhe Luftën në vitet 1941-1945, e sinkronizoi, motivoi e montoi sipas direktivave të Titos për “…ngritjen e lëvizjes partizane në Kosovë e Metohi (KOSMET) për të zbutur ndjenjën antiserbe mes kosovarëve” Në këto 5 vite, i përdredhur ideologjikisht e vjelur politikisht nën ombrellën e oreksin e Titos, në cilësinë formale si Komandant i Përgjithshëm i UNCLSH, nuk ka asnjë vendim zyrtar publik e botërisht që i shpallë luftë “diktaturës së zezë” fashiste, përkundrazi ka me dhjetra vendime, akte e marrëveshje të aliazhuara me Titon e PKJ për instalimin e institucionalizimin në Shqipëri të “diktaturës së kuqe” të komunizmit jugosllav në vitet 1941-1948, që vazhduan me infiltrime e inspirime në mes tyre deri edhe në botën e përtejme.
3. Me udhër të Titos i çoi mbi 20 mijë forca partizane të inkuadruara në Divizionin V-S, VI-S e formacione të tjera në Kosovën Dardane, etj. duke nisur nga fundtetori 1944 duke e legalizuar ripushtimin jugosllav të kësaj treve etnike shqiptare.

Ndërkohë që: a) Kosova ishte e cliruar para Shqipërisë e Jugosllavisë, si Gjakova më 15 tetor 1944 e deri edhe Mitrovica më 21 nëntor 1944), b) Nga Kosova, sipas një burimi në MPJ Britanike, “trupat gjermane u tërhoqën nga 19 nëntori 1944”. c) “Përpjekjet e Ushtrisë NacionalClirimtare Jugosllave për të dërguar trupa në Kosovë ishin të dështuara” dhe, sipas dokumentave, “për shkak të dështimit të tyre të plotë në Kosovë dhe të ashpërsisë së shqiptarëve kundër serbëve shumica e partizanëve (jugosllavë) e shihnin me pesimizëm mundësinë e marrjes së Kosovës pa luftë”. d) Kosova i kishte formacionet e veta luftarake në luftë kundër forcave pushtuese serbo-malazeze-maqedonase për të mbrojtur tokën e identitetin e vet etnik, për të sanksionuar e ndërtuar ardhmërinë e vet sipas Kartës së Atlantikut të vitit 1941 e vendimeve të Konferencës së Bujanit të 2 janarit 1944…

4. Këtë luftë enveriano-titiste në Kosovë, propaganda helmuese komuniste, e keqcilësoi, jo vetëm si “nacional-clirimtare”, por edhe “internacionaliste” në “ndihmë të popujve vëllezër të Jugosllavisë” (!)

Ndërkohë që: a) Nuk ishte “nacionale”, por u kthye në një “luftë civile” në përmasa tragjike, për nga rastet e aktet, në të gjitha rajonet e Kosovës, si, p.sh. në zonën epike të Drenicës martire, në fshatrat rreth Cicavicës si në Dervar, Mihaliq, Shallc, Reznik, i pushkatuan 21 shqiptarë, mes tyre dy djemë 13 e 15 vjecarë e dy pleqë 80 vjecarë, etj., etj. b) Nuk ishte “clirimtare”, sepse e la Kosovën të okupuar ushtarakisht e në gjakderdhje dhe të aneksuar padrejtësisht e forcërisht Serbisë e RSFJ. c) Nuk ishte as “internacionaliste”, sepse luftohej në toka etnike shqiptare, në një trevë që pas luftës ishte shprehur me vendim legjislativ për bashkim me Shqipërinë, etj. d) Faktikisht nuk ishte as në ndihmë të “popujve vëllezër të Jugosllavisë”, sepse formacione ushtarake serbe, malazeze e maqedonase, i pushtuan përgjakshëm trevat shqiptare, si Kosovën legjendare (8 shkurt 1945-12 qershor 1999), sepse emisari besnik i Titos e bashkëpunëtori i ngushtë i Enverit, antishqiptari Vukmanovic Tempo, jo vetëm i quajti shqiptarët “gjarpërinj”, por u ngrit edhe kundër Marrëveshjes së Mukjes, e vrau dhe vllaun e vet për një takim me “cetnikët shqiptarë…”,etj. e) Kjo “dërgatë luftarake e Enverit” ishte nën kontrollin e plotë të Titos, në bashkëpunim efektiv me forcat shoviniste sllave, në bashkërendim operativ me OZN-an (UDB) Jugosllave dhe OZN-an në Kosovë të krijuar nga Rankovici (01.09.1944), cka e dëshmojnë vërtetësisht misionarët e huaj, emisarët jugosllavë e historianët shqiptarë. f) Në trevat shqiptare si në Kosovë, etj. u kryen rekrutime me forcë të shqiptarëve në këto formacione, si dhe u kryen nga forcat partizane shqiptare vrasje, pushkatime, plagosje e deri djegje shtëpish të shqiptarëve, etj. Përkundrazi, shqiptarët vendali i mirëpritën e ruajtën si vëllëzër të gjakut e tokës së vet, cka e tregon dhe fakti se patën vetëm rreth 700 të vrarë nga plumbat e sllavëve okupatorë, ku, shumica e tyre, nga sëmundjet e vështirësitë e motit, ndërsa, shqiptarët e Ish-Jugosllavisë, gjatë kësaj lufte (1941-1948 e vecanërisht 1944-1945) numërojnë rreth 50 mijë të vrarë nga sllavët, ku një pjesë e tyre edhe nga “lufta vëllavrasëse”… si në Drenicë, Tragjedinë e Tivarit, etj. etj.

5. Enveri kishte dhënë prova e kishte dëshmi se nuk ishte nacionalist, por as internacionalist, por vetëm një “kuisling i Titos”. a) Tutorët e tij jugosllavë, emisarët e Titos, si Popovic, Mugosha, Tempo, etj. kishin relatuar se Enveri nuk kishte as vizione e as iluzione për Kosovën, as për bashkimin me Shqipërinë të trevave shqiptare në Ish-Jugosllavi, prandaj e përzgjodhën me piketim e sforco në krye të PKSH. b) Enveri dha prova besnikërie ndaj Titos edhe me sulmin ndaj Marrëveshjes së Mukjes të 1 gushtit 1943, edhe me ekzekutimet e porositura e “luftën civile” të nisur në Shqipëri me e ndaj të gjithë atyre nacionalistëve që ishin për bashkimin kombëtar shqiptar. c) Enveri nuk ka asnjë dokument zyrtar, në emër të PKSH apo si Komandant i Përgjithshëm, (1941-1945) dërguar Titos apo PKJ ose Stalinit apo Kominternit, që t’iu kërkohet liria, pavarësia apo të drejta kushtetuese e demokratike për shqiptarët në Kosovë, Malin e Zi e Maqedoni, sic i kishin popujt e republikat e tjera në Jugosllavinë Federale të para apo pas LDB. d) Enveri jo vetëm e imitoi formën e praktikat e qeverisjes jugosllave sipas modelit të Konferencës së AVNOJ-it, në Jajcë në Bosnje-Hercegovinë, më 29 nëntor 1943, por edhe në frymëzim e zbatim të tyre, e organizoi në maj 1944 Kongresin e Përmetit, në ditëlindjen e Titos ( 25 maj 1892). e) Enveri, më tepër se vasal i Titos, ishte “kuisling” i tij, sepse me dërgimin e forcave partizane në trevat shqiptare si në Kosovë, etj. kontriboi efektivisht për ripushtimin jugosllav të Kosovës më 8 shkurt 1945 dhe nuk u largua prej andej gjersa u garantua plotësisht e terësisht se ato kishin mbetur në e nën Jugosllavinë Federale të Marshallit Tito.
6. Nisur nga të gjitha këto e të tjera theksojmë se Tito e keqpërdori Luftën Antifashiste Shqiptare e Enver Hoxhën për interesat e tij politike, diplomatike e shoviniste. Kjo duket në disa aspekte: a) Duke e ngritur figurën e vet në sytë e tryezat e Koalicionit Antifashist Botëror si lider i Lëvizjes Antifashiste në Ballkan, duke e përvetësuar, privuar e privatizuar si kontribut të vetin luftën në Shqipëri, etj. b) Nëpërmjet Enverit e emisarëve të tij në Shqipëri, u përpoqë të spostonte e sfumonte ndikimin e kontributet anglo-amerikane në Shqipëri. c) Tito, nëpërmjet kanaleve (in)formale dhe me të deleguarit e Curcillit e Stalinit në Shtabin e tij, iu kishte relatuar me kohë e hap pas hapi “Të Mëdhenjëve të Kohës” e këshilltarët diplomatikë të tyre, lidhur me qëndrimet garantuese e veprimet projugosllave të Enverit e PKSH për Cështjen Shqiptare në terësi e në vecanti në Jugosllavi, lidhur me Kosovën, etj.

Prandaj, Tito, me vizionin e tij diplomatik dhe duke mirëshfrytëzuar shërbesat e shërbimet antishqiptare të vasalit-kuisling të tij, Enver Hoxhës, ndërmori disa hapa kundër Cështjes Kombëtare Shqiptare. a) Kur “Katër të Mëdhenjtë” SHBA, Mbretëria e Bashkuar, Bashkimi Sovjetik e Kina, mbajtën Konferencën e Moskës, më 19-30 nëntor 1943, thirri menjëherë në Jajcë Konferencën e AVNOJ-it (29 nëntor 1943) dhe shpalli “fshurazi” Jugosllavinë Federale, duke e lënë Kosovën si pjesë të Serbisë dhe pa ftuar asnjë shqiptar në punimet e vendimet e saj. b) Kur mori vesh se do të mblidhej një Konferencë Ndërkombëtare nga fundi i vitit 1943 (Konferenca e Teheranit) nga “Tre të Mëdhenjtë”, SHBA, Mbretëria e Bashkuar e BRSS, Tito lëshoi direktivën për të cfuqizuar me cdo kusht e me cdo cmim Marrëveshjen e Mukjes e për të nisur terror ndaj nacionalizmit shqiptar, etj. c) Kur nisën takimet Curcill-Stalin, në tetor 1944, Tito urdhëroi që formacione partizane të Shqipërisë të hyjnë në Kosovë, Maqedoni e Malin e Zi. d) Kur Konferenca e Jaltës po vazhdonte punimet në ditën e pestë të saj, Tito, në bashkëndihmë me Enverin, kreu ripushtimin jugosllav të Kosovës.

7. Ndërkohë, Enver Hoxha, i ardhur në pushtet, në Shqipërinë e çliruar më 28 nëntor 1944, me ndihmen e sipas metodave të Titos, filloi të veprojë si një “Republikë e Shtatë e Jugosllavisë”, duke mos u marrë me interesat e kërkesat e shqiptarëve të Kosovës, etj. nën Jugosllavi. a) Enveri i mbajti forcat partizane në Kosovë e rrethina të tjera shqiptare deri në maj 1945, edhe pas ripushtimit ushtarak të Kosovës nga Tito më 8 shkurt 1945, duke iu krijuar premisa, kushte e dhënë kontribute për tragjedinë e pashembulltë në histori ndaj trevave shqiptare, ku, deri më 1948, sipas të dhënave, rreth 50 shqiptarë janë vrarë në Kosovë, Maqedoni, Malin e Zi, etj. si mijëra të masakruar në zonën e Drenicës, në Mitrovicë, Gjilan, etj. etj. b) Nga viti 1944 deri më 1945, nisur nga vendimet e Konferencës së Bujanit (31 dhjetor 1943-2 janar 1944) për bashkim të Kosovës me Shqipërinë, nisur nga Ripushtimi Jugosllav i Kosovës më 8.02.1945 apo vendimeve të Kuvendit të Prizrenit, (8-10 korrik 1945) për aneksimin e Kosovës Serbisë Federale në RF të Jugosllavisë, nuk e ngriti zërin e nuk ndërmori veprime diplomatike, të paktën, që Kosova të gëzonte statusin si republikë e Jugosllavisë si republikat e tjera të Jugosllavisë artificiale dhe në kuadër të zbatimit të vendimeve të AVNOJ-it, e të mos mbetej e ankesuar ushtarakisht e administravisht nga Republika e Serbisë?! Edhe kur shkoi për vizitë në Beograd, tek Tito, më 1946, nuk e shkeli me këmbë e as nuk e pa me sy Kosovën Dardane, as Plavën e Gucinë, as Tetovën e Strugën, por as nuk foli ndonjë fjalë të pritshme për to, për të ardhmen shqiptare të tyre? c) Edhe një fakt tjetër historik: Tirana, kryeqytet i Shqipërisë dhe Prizreni, kryqendra e Qarkut të Kosovës (1944-1947) u cliruan në të njëjten ditë: më 17 nëntor 1944. Atëherë, pse nuk e shpalli këtë ditë si datë të Clirimit të Shqipërisë, pasi shumë shtete të botës ditën e clirimit të kryeqytetit të tyre e kanë edhe “Ditë të Clirimit” si Polonia, Rumania, Bullgaria, Cekosllovakia?! Pse e zgjodhi 29 nëntorin 1944, njëlloj dhe në një ditë me Jugosllavinë, kur më 1944 e shpalli e festoi si Ditë të Clirimit 28 Nëntorin?! d) Në mars-prill të vitit 1945, ishte bashkorganizator në Tragjedinë e Tivarit, ku u masakruan 3.760 shqiptarë, të cilët kaluan besëprerë nëpër territorin e Republikës Popullore të Shqipërisë(!). e) Nisi një luftë të fshehtë dhe të hapur kundër Amerikës e Mbretërisë së Bashkuar, duke krijuar në bashkëpunim me Titon “Precedentin e Kanalit të Korfuzit”, fabrikimin e grupit armiqësor të Kënetës së Maliqit, të grupit të deputëtëve, etj.. deri në largimin e misioneve diplomatike të këtyre dy vendeve mike e aleate nga Shqipëria, keqtrajtimin në koordinim me Beogradin e Moskën të cështjes shqiptare si me minat ne Korfuz, etj. në OKB, etj. f) Tregtinë shkëmbyese të Tiranës me Beogradin lidhur me marrjen si “pengje” të nacionalistave shqiptarë që iknin nga përndjekjet inkuizicioniste të rregjimit komunist bolshevik të Enverit.

Pra, e thënë shkurt e saktësisisht, teksa vejusha Nexhmije nis e flet e përflet për rishkrimin e historisë, i duhet kujtuar nga politika e vepruar nga historia, për të dhënë të plotë portretin e Enverit si “Kuisling i Titos”, si tradhtar i Çështjes Kombëtare Shqiptare, që e la Shqipërinë pa Kosovën e Kosovën pa Shqipërinë, që e la Kombin Shqiptarë të coptuar brenda Jugosllavisë Federale, Bashkimit Sovjetik të vogël, në tre republika të saj, të Serbisë, Malit të Zi e Maqedonisë. Në këtë çështje përgjegjësia historike e Enver Hoxhës është e mbetet që nuk deshti të ndërmerrte hapa për parandalimin e kësaj tragjedie kombëtare, që u hodh në veprime politiko-ushtarake kundër interesave kombëtare shqiptare, që nuk e ngriti zërin as për të drejtat e Kosovës, etj. siç i kishin republikat e tjera të kësaj federate të shpikur, që bëri ato cka donte Tito e Titizmi me të vetmin qëllim për të mbetur vetë si një “Sulltan i kuq bolshevik” në RPSH e RPSSH, që e përdori si “Sulltanat” të tij e të Nexhmijes.

Nuk është e vështirë aspak nga i gjithë ky material të dallosh se për “Masakrën e Tivarit” mund të ketë faj moral edhe pala shqiptare, por ata nuk mund të konsiderohen fajtorë direkt. Por mua më lind me shpejtësi pyetja: Përse pala kosovare nuk ka marrë në konsideratë humbjet totale të shqiptarëve të Kosovës prej 53 000 vetësh, por e ka kufizuar kërkimin vetëm tek “Masakra e Tivarit” dhe pranimi i masakrimit total prej 44 500 të shqiptarëve të Kosovës që gjithsesi nuk rrjedhin vetëm nga numuri total i të mobilizuarve për luftë? A nuk ka këtu një tendencë për të fshehur diçka që më rezulton mbi 25 % të krimit antishqiptar?

Pamvarësisht prej kësaj pyetje nga i gjithë ky material rezulton se divizionet shqiptare u dërguan në Jugosllavi për të nënshtruar karakterin kryengritës të popullatës shqiptare të Kosovës dhe aspak për të ndjekur forcat naziste. Marrëveshja midis Titos dhe Enver Hoxhës e datës 02 shtator 1944 i kishte sherbyer këtij qëllimi dhe pala shqiptare ishte fajtorja e drejtëpërdrejtë e vuajtjeve gjysëmshekullore të bashkëkombasve të vet në Kosovë. Kështu që nuk ngelej gjë tjetër veçse për të gjetur faktin e gjallë të krimit antishqiptar të komunistëve të Enver Hoxhës kundra popullatës shqiptare të Kosovës për ta përmbyllur historinë e “Masakrës së Tivarit” sipas idesë sime.

e – Rezultati i udhëtimit Ferizaj – Morinë – Murriqan.

Duke mos qene deshmitare okular i asaj ngjarje, pasi mbeshtetesha vetem ne libra dhe thenie neper popull, qe gjithsesi nuk perbenin nje deshmi te drejteperdrejte, perjashtuar Azem Hajdinin, por mbi te cilin bie dyshimi i pasaktesise, por i shtyre nga ajo qe kisha zbuluar ne Qafe te Malit dhe fjalet qe qarkullonin neper ato zona, me lindi ideja: mos valle ajo qe kishte perjetuar Azem Hajdini nuk kishte lidhje me masakrat antishqiptare te realizuara ne territorin e Shqiperise shteterore nga ana e komunistëve të Enver Hoxhës? Ishte kjo aresyeja qe vendosa ta riperseris udhetimin Morine-Muriqan dhe te beja nje udhetim tjeter drejt Ferizajt dhe Kaçanikut per te takuar te afermit e atyre qe kishin shpetuar nga kasaphana me ane te arratise ne Fushe Arrez dhe, gjatë kalimit nëpër Kosovë, ndalova në Prishtinë, Prizren dhe fshatrat rrotull tyre duke marrë dëshmitë e mëposhtme:

Tregojnë shumë më vonë dy banorë të Ferizajt (2001)

Qerim Halil Halili i datëlindjes 1925 nga fshati Gaçkë i Ferizajt dhe Haki Brahim Halili i datëlindjes 1923 nga fshati Gaçkë i Ferizajt (djem xhaxhallarësh) kanë qenë në një kollonë të tillë dhe pretendojnë se janë arratisur në Fushë Arrëz pasi kanë qenë prezent kur janë pushkatuar rreth 4000 kosovarë në Qafë të Malit. Nisen drejt jugut të Shqipërisë dhe arrijnë në Halilaj të Fierit ku i pari, duke pasë plagosur këmbën, qëndron rreth 6 muaj ndërsa i dyti kthehet në Kosovë në një rrugë tjetër. Verifikimi në këtë fshat i nxjerr të sakta të gjitha pretendimet e dëshmitarëve Qerim dhe Haki Halili që tashmë nuk jetojnë më.

Tregon shumë më vonë një banor i fshatit Zhurë në Rrethin e Prizrenit (2011)

Bajram Seseri, i datëlindjes 1921, nga fshati Zhurë, pretendon se ka qenë në një prej kollonave me shqiptarët e Kosovës, që u futën në territorin shtetëror të Shqipërisë, sipas kësaj dinamike:

Brigada e 5 shqiptare erdhi në Zhurë dhe  punoi për mobilizimin e popullatës shqiptare të fshatit kundra armikut nazist, i cili rreth datës 11 nëndor 1944 u largua nga Kosova nëpërmjet rrugës së Kukësit drejt Shkodrës. Pas kësaj  date në Kosovë nuk ka pasur më gjermanë. Kjo brigadë mobilizoi rreth 90 vetë nga të cilët 40 i mori me vete dhe 50 ja u la serbëve. Me 5 prill 1945 të mobilizuarit u grumbulluan në Prizren ku qëndruan 15 ditë. Rreth datës 20 prill shaloni i tretë (autori pretendon se ka qenë pikërisht i këtij shaloni) me rreth 3000 vetë, ka hyrë në Kukës – Kolsh duke fjetur një natë. Pastaj kaluan në Shënmëri dhe prej këtej në Fushë Arrëz ku kanë konstatuar se janë pakësuar në numër. Prej këtej kanë kaluan në Gomsiqe ku kanë fjetur një natë. Pastaj kanë vazhduar udhëtimin drejt katundit Shkjez ku kanë fjetur një natë. Të nesërmen janë nisur për Shkodër ku kanë fjetur një natë në kazermat e qytetit. Janë larguar nga ky qytet me anë të një kaike dhe nëpër liqen të Shkodrës kanë kaluar në Mal të Zi duke marshuar drejt Tivarit ku kanë marrë vesh masakrën e realizuar në këtë qytet. Kanë ndënjur në Tivar 8 ditë dhe pastaj kanë kaluar në Dubrovnik ku kanë ndënjur 15 ditë. Pastaj vazhduan rrugën drejt Splitit ku ndënjën një natë. Kaluan në brëndësi të Kroacisë, në ujdhesën Rab, ku qëndruan 4 ditë. I kanë hypur në anije dhe i kanë dërguar në Cerkfanicë, prej nga ku kaluan në Rijekë ku ndënjën një javë e pastaj përfunduan në Trieste, ku arritën rreth 500 vetë.

Por ky dëshmitar pjesmarrës, i prezantuar si i tillë, bën dhe dy njoftime të tjera, njëra prej të cilave me rëndësi historike për popullin e atyre anëve, kur pretendon se forcat shqiptare partizane u futën në territorin kosovar nga rruga ku për mbi 1000 vjet hordhitë serbe kishin sulmuar vëndin e shqiptarëve (në këto anë banojnë popullata, nga të dy anët e kufirit, me lidhje gjenetike me sllavët) dhe po këta partizanë ishin larguar për në Shqipëri nga krahu i Dibrës.

E dhëna e këtij shtetasi kosovar nxjerr në pah ngjarje krejt të reja dhe të pathëna nga kërkush, që gjithsesi nuk mund të anashkalohen.

Tregon shume me vone nje banor i Pukes (2011)

Bashkepunetori i vjeter shkencor Xhemal Meci, i datelindjes 1936, ne nje bashkebisedim te realizuar me 31 maj 2011 jep disa informacione mbi nje kollone me shqiptaret e Kosoves te kaluar ne qytetin e Pukes ne vitin 1945.

Ne ate kohe Puka perbehej nga disa shtepi ku veçohej Dega e Puneve te Brendeshme. Kollona me shqiptaret e Kosoves fillimin e kishte ne Qafe te Qerretit ndersa mbarimin ne Puke. Matja e kesaj rruge rezultoi mbi 4000 metra (disa punonjes taksie pretendonin se gjatesia ishte 3 kilometra). Ne lidhje me shoqeruesit e kesaj kollone pretendohet se ata flisnin vetem shqip dhe ngre hipotezen se mund te ishin kosovare. Ni lidhje me kohen e kalimit te kesaj kollona autori e dinte qe “Masakra e Tivarit” kishte ndodhur ne fillim te prillit 1945, por e lidhte me semundjen e tifos te rene ne Puke ne veren e 1945 ku ndodheshin edhe kosovaret e arratisur nga ajo kollone para nje muaji gje e cila nuk ishte e percaktuar sakte nga banoret. Por autori ngulte kembe qe banoret e Pukes i kishin ndihmuar kosovaret e kollones te arratiseshin nga kollona e vdekjes ku pushteti lokal dhe punonjesit e policise kishin mbyllur te dy syte perpara ngjarjeve te tilla. Emrat e Seit Hoxhes (Lajthize), Elez Hoxhes (Puke), Jah Metes (Kalosh) jane emrat e shqiptareve te zones qe kane ndihmuar ne arratisjen e kosovareve nga kollona, strehuar, mbrojtur dhe ndihmuar per te kaluar ne Kosove me ndihmen e pushtetit lokal nga rruga e Qafe Prushit.

Tregon shume me vone nje banor i Anes se Malit (2011)

Ruzhdi Poda i datelindjes 1940, kryetar u shoqates Ana e Malit, pretendon se neper Ane te Malit kane kaluar rreth 5000 kosovare rreth vitit 1943-1944, rober te gjermaneve, te cilat jane pushkatuar ne Tivar. Kete pretendim autori e ka shkruar ne nje liber: “Ana e Malit 2000 vjeçar”, botuar nga shtepia botuese Rozafa 1, me 2007, f. 133-134. I gjithë ky pretendim për mua konsiderohej krejt i pasaktë dhe autori ngatërron ngjarje dhe data të ndryshme, sidomos lidhjen e kosovarëve me gjermanët në drejtim të krimit. Por ky pretendim përputhet në një farë mënyrë me një autor tjetër shqiptar, që nuk ka lidhje me Anën e Malit, sipas të cilit: “Nga të 5.000 kosovarët e mbyllur në kalanë e Tivarit në pranverën e 1945-s gjoja për t’i dërguar në ballin e luftimeve kundër nazistëve, vetëm 830 vetë mundën t’u shpëtonin breshërive të automatikëve dhe të mitralozëve që derdhën mbi ta papritmas “partizanët” sllavo-malëzias” (Ibrahim D. Hoxha, Kështu luftuam ne, f. 74, shënimi 2).

Por disa banorë të fshatit Murriqan pretendojnë se dinë një qafë ku janë masakruar kosovarët e një kollone të ardhur nga Shkodra në vitin 1944, por që ndodhet në territorin shtetëror të Malit të Zi dhe që ata e lidhnin me “Masakrën e Tivarit”.

        Strukturëzimi i ngjarjes dhe pikëpyetjet e       hulumtimit mbi këtë temë

E gjithë ngjarja mbi “Masakrën e Tivarit”, e paraparë sipas katër mënyrave të analizuara, çon në ndërtimin e ngjarjes sipas dy hapësirave me përmasa të ndryshme dhe një sërë pikëpyetjesh mbi variantin e dhënë nga historiografia kosovare dhe dëshmitarët kosovarë, që gjithsesi përputhen edhe me variantet që jep historiografia shqiptare, por që nuk pranohen në asnjë përmasë nga dëshmitarët shqiptarë të rrugës nga kanë kaluar kollonat e pretenduara. Pikërisht kjo përbën përmbysjen e ngjarjes së pretenduar dhe kërkesën për ta rindërtuar atë, të paktën, pas kufirit shtetëror shqiptar.

Fakti që numuri i kollonave është i ndryshën ndër autorë të ndryshëm, pa bërë asnjë dallim midis studiuesve shqiptarë të Kosovës dhe atyre të Shqipërisë, tregon se këtu dikush fsheh diçka që nuk është krejt ashtu dhe prej këtej gjithëshka përgjithësohet si një e vërtetë absolute. Unë jam i detyruar t’i marr në konsideratë për të ndërtuar ngjarjen e pretenduar dhe për të parë mospërputhjet midis dëshmitërave shqiptarë të Kosovës dhe atyre të Shqipërisë pasi pikërisht ndryshimi midis tyre sjell domosdoshmërisht dhe rishikimin e të gjithë krimit të ndodhur në Tivar në prill 1945 dhe çfarë krimi fshihet  në Shqipëri.

Sipas të gjithë studiuesve që janë marrë me “Masakrën e Tivarit”, shqiptarët e Kosovës të organizuar në formacione luftarake të paarmatosur (kollona marshimi) janë futur në territorin shtetëror shqiptar të ndarë minimumi në tre kollona, pasi ka studiues që thonë se kanë qenë gjashtë kollona e dikush thotë se kanë qenë nëntë kollona (nuk ka rëndësi koha e kalimit të tyre dhe numuri i njerëzve në një kollonë) dhe të gjitha kanë kaluan në urën e Bunës në hyrje të qytetit të Shkodrës, atje ku ndodhet edhe sot pazari. Por banorët e Shkodrës bëjnë fjalë vetëm për një kollonë me rreth 3.500 – 4.000 vetë çka i rrëzon të gjitha pretendimet mbi këtë temë si të sakta dhe të argumentuara. Kështu që pyetja e parë që shtrohet është: sa kollona me shqiptarët e Kosovës janë futur në Shqipëri përgjatë katër mujorit të parë të vitit 1945-s, kur populli i Shkodrës  dhe të gjithë banorët e fshatrave nga Kukësi deri në Murriqan thonë vetëm një (pa na e dhënë kohën e kalimit, por kujtesa e disa shkodranëve bën fjalë për dimrin e 1945-46 dhe jo pranverën e atij viti)?

Bëjnë fjalë për vetëm 3 kollona të një grupimi: Fjalori Enciklopedik Shqiptar (Lefter Nasi).

Bëjnë fjalë për 6 kollona në dy grupime: Muhamet Pirraku, Azem Hajdini, Luan Dode, Sheradin Berisha

Bëjnë fjalë për 9 kollona në tre grupime: Shaban Braha, Muhamet Shatri.

Nuk bën fjalë për asnjë kollonë Xhelal Gjeçovi

Ndërsa banorët e fshatrave, nga ka kaluar vetëm një  kollonë me shqiptarët e Kosovës, duke filluar nga Kukësi deri në Murriqan, japin shifra të ndryshme për segmente të ndryshme të rrugës. Kështu deri në Qafë të Malit bëhet fjalë për rreth 12.000 vetë, kur nga Fushe Arrëzi deri tek Ura e Gomsiqes bëhet fjalë për rreth 8.000 vetë dhe nga Vau i Dejës deri në Murriqan, duke përfshirë edhe qytetin e Shkodrës, bëhet fjalë për 3.500 – 4.000 vetë, dikush thotë 5.000.

Vetëm një kollonë pranon dhe politikani Hysni Milloshi dhe, sipas këtij të fundit, edhe historiani Pëllumb Xhufi, por pa u mbështetur në dokumenta.

Krahasimi e shifrave dhe numurit të kollonave tregon se nuk është e njëjta ngjarje dhe pretendimet mbi kalimin e shumë kollonave rezulton jo i saktë dhe i sajuar.

Sipas politikanëve, studiuesve dhe gazetarëve që janë marrë me këtë temë numuri i viktimave në “Masakrën e Tivarit” më 1 prill 1945 jo vetëm që nuk është i barabartë, por diferenca është tej masës kontradiktore.  Duke marrë për bazë të gjithë materialin e paraparë  dhe duke mos i dhënë rëndësi pretendimeve rezulton:

1-Dokumentat jugosllave bëjnë fjalë për 300 ose 430 vetë

2-Muhamet Shatri bën fjalë, sipas dokumentave shqiptare, për 500 vetë. Po kaq pretendon dhe politikani Hysni Milloshi.

3-Enver Hoxha, Xhelal Gjeçovi, Historia e Luftës N-Ç të Popullit Shqiptar bëjnë fjalë për 1.200 vetë.

4-Fjalori Enciklopedik Shqiptar (Lefter Nasi), Muhamet Pirraku, përfaqësuesi i misionit anglez Hadson dhe Miranda Vickers, në librin e saj: “Midis serbëve dhe shqiptarëve (Një histori e Kosovës)”, f.180, thonë 1670 vetë.

5-Sheradin Berisha thotë rreth 1.700 vetë.

6-Shaban Braha thotë 3.000 vetë.

7-Azem Hajdini, me pretendimin e pjesmarrësit në kollonën e masakruar në Tivar, thotë 3760 vetë. Po kaq pretendon dhe Ramiz Lushaj.

8-Sipas Hysni Milloshit, historiani Pëllumb Xhufi pretendon për 4000 vetë pa referim dokumentash.

9-Sipas gazetarit Kreshnik Mersinallari janë 5000 shqiptarë të Kosovës të masakruar në Tivar.

Ndërsa sipas banorëve të fshatrave nga ka kaluar kollona me shqiptarët e Kosovës bëhet fjalë për 12.000 vetë të masakruar në tre varre masive, por që kërkush nuk di të thotë një gjë të saktë. Vetëm në Qafë të Malit, mbi Fushë Arrëz, melodia e krimit ndjehet më fort se kërkund dhe vetëm atje pretendohej qartë për një varr masiv prej 4.000 vetash.

Pranimi i tezës, sikur nëpër territorin shtetëror shqiptar kanë kaluar kollona me shqiptarët e Kosovës të shoqëruar nga forcat serbo-malazeze përgjatë katërmujorit të parë të vitit 1945, e shvesh politikës serbo-malazeze nga krimi antishqiptar dhe akuzon jo vetëm politikën komuniste të Enver Hoxhës, por të gjithë popullin e Veriut të Shqipërisë, të paktën përgjatë rrugës Morinë – Murriqan. Kjo tezë lulëzon prej 66 vjetësh dhe nuk është e vërtetë në asnjë përmasë. Studiuesit e të gjitha rrymave politike e shkencore janë viktimë e një propogande të fshehtë antishqiptare. Dhe me sa kuptoj ky ka qenë qëllimi i vërtetë i atyre që e kanë shpikur këtë poshtërsi. Dokumentat serbe janë një sajesë e ndyrë e njerëzve të ndyrë që kanë bërë pis një mori të madhe studiuesish shqiptarë të Kosovës dhe Shqipërisë.

Kuptohet se kemi të bëjmë me dy ngjarje të ndryshme, ku e para përgënjeshtrohet totalisht nga një popull i tërë, kur e dyta flitet nën zë e gatshme të shpërthejë. Si mund të jetë e vërteta?

Në qoftë se do të bënim një ridimensionim të ngjarjes së dytë, dmth kalimit të një kollone me shqiptarët e Kosovës prej 12.000 njerëzish, problemi vështirësohet pasi dritaret janë të mbyllura plotësisht, por lexuesi ka mundësi të depërtojë tek e panjohura duke u mbështetur tek pretendimet e tyre që kanë komanduar dhe analizuar veprimtarinë e forcave komuniste shqiptare në Kosovë. Jo vetëm se çfarë bënë, por si shkuan dhe si u kthyen do të përbëjë dhe çelësin për të depërtuar tek ajo që është fshehur për 66 vjet poshtërsisht. Kjo është e vetmja rrugë, pasi të gjithë studiuesit shqiptarë, me pretendime të fushën e historisë, heshtin për krimet e komunizmit shqiptar përgjatë periudhës 1943-1945. Unë e kuptoj shumë mirë maturinë qe i ka komanduar në këtë rast, por jam i detyruar për hir të tendencës për të zbuluar atë që fshihet pas krimit komunist antishqiptar dhe të marr në konsideratë të gjithë suportin historik hapsinor të ndodhur në Kosovë dhe Shqipëri përgjatë viteve 1939 – 1945 për të arrirë në përfundime sa më të sakta. Problemi shtrohet sipas disa pyetjeve të mëposhtme, por duke u zbërthyer na mësojnë disa gjëra të reja për historiografinë dhe popullin shqiptar, të cilat shkolla shqiptare e sotme nuk dënjon t’ja u mësojë shqiptarëve:

1–Çështë lufta nacional – çlirimtare e vitit 1939 – 1945 në Shqipëri e Kosovë? Ajo që ka ndodhur realisht me popullatën shqiptare në Kosovë, Maqedoni, Greqi dhe Shqipëri përgjatë viteve 1943-1948 tregon se lufta me emrin nacional-çlirimtare nuk ka atë përmasë që na kanë mësuar dhe propoganduar prej 45 vjetësh. Kjo e fundit është fund e krye një mashtrim historik dhe ata që e shpikën janë autorët e krimit antishqiptar të lidhur me formimin e PKSh. Lufta Nacional – Çlirimtare e Popullit Shqiptar nuk ka filluar jo vetëm me brigadat partizane, por as me komunizmin. Ajo ka filluar që me 7 prill  1939 dhe nuk ka qenë as nacionale dhe as çlirimtare; ajo ka qenë një luftë antifashiste në emër të idealeve të lirisë njerëzore. Ata që u përfshinë në atë luftë ishin nacionalistët shqiptarë nga jugu në veri me një pjesmarrëse gjithpërfshirëse të të gjithë moshave dhe shtresave shoqërore, kur komunistët i përkisnin  modës politike dhe e gjithë kjo deri në gushtin e 1943-shit. Deri në mbledhjen e Mukjes komunistët e Enver Hoxhës nuk kishin hedhur asnjë plumb mbi fashizmin, por ishin përfshirë në intrigat kundra partisë komuniste të Shkodrës duke asgjësuar pothuajse të gjithë anëtarët e saj me ndihmën e dy jugosllavëve, që më vonë u trumbetuan si themeluesit e PKSh. PKSh e vërtetë ka qenë e ngritur në këmbë me kohë dhe pikërisht këtë asgjësoi Enver Hoxha nga gushti i 1941-shit deri në gusht të 1943-shit dhe e gjitha kjo përshihet në luftën antifashiste nacional – çlirimtare kur në realitet ka qenë një luftë ku ka mbretëruar tradhëtia dhe krimi antishqiptar. Herojtë e popullit shqiptar të atyre viteve në realitet janë viktimat më të para të asaj lufte, asaj tradhëtie dhe të atij krimi. Nuk e di se për çfarë lufte bëjnë  fjalë historianët e komunizmit! Deri në gushtin e 1943 ata që kishin luftuar realisht kundra fashizmit ishin nacionalistët dhe vetëm ata. Pas këtij viti fillon lufta e brigadave partizane kundra çetave të nacionalizmit në Jugun e Shqipërisë që përfundoi brënda një viti. Pas dimrit të 1944-ës filloi lufta kundra çetave nacionaliste në Veriun e Shqipërisë që përfundoi brënda vitit 1946, por që pati një inerci deri më 1948-ën. Për çfarë lufte nacional-çlirimtare bën fjalë historia e komunizmit shqiptar! A e di vallë populli shqiptar që komunistët kanë marrë lavdinë e çetave nacionaliste që luftuan të vetmet përgjatë periudhës 1939-1943 nga Jugu ekstrem i Shqipërisë deri në Shqipërinë e Mesme? E njëjta situatë paraqitet edhe në Kosovë dhe për të përmbysur atë situatë u përdor “Masakra e Tivarit”, e cila fshehu dhe shkaqet që çuan në aplikimin e saj. Pikërisht lufta nacional-çlirimtare e brigadave partizane, sipas historiografisë komuniste, përbën shkakun real të “Masakrës së Tivarit” dhe në këtë drejtim Enver Hoxha  dhe shokët e tij janë fajtorë madhorë. E gjitha kjo e lidhur me përgjigjen e pyetjes së sipërme sipas të cilës rezulton se lufta nacional-çlirimtare e popullit shqiptar i shpik  jo për të vendosur komunizmin e Karl Marksit, por për të ndërruar klasën politike nga filogjermane e hapur në filobritanike të fshehtë.

2–Kush luftoi? Është thënë në të gjithë literaturën komuniste se luftën e bënë vetëm forcat e ushtrisë nacional-çlirimtare kundra pushtuesve nazifashistë dhe tradhëtarëve të vëndit. Por studimi i të gjitha ngjarjeve të atyre kohërave nga njerëz krejt të paanshëm tregon për të tjera përfundime ku më kryesori mund të përmblidhet: “Përfundimet e studimit tim i kundërvihen më së pari bindshëm vijës argumentative shqiptaro-komuniste. Duke provuar që Partia Komuniste e Shqipërisë as ka nisur qëndresën e parë kundërfashiste dhe as ka qenë, bashkë me Frontin Nacional Çlirimtar , e vetmja qëndresë aktive kundër pushtuesit, del që pohimet e historiografisë së tyre qëndrojnë mbi këmbë të dobta. Më tej, duke provuar që ka pasur edhe një qëndresë tjetër, jo komuniste, jashtë Frontit Nacional Çlirimtar, mëtimi i përfaqësimit të vetëm të komunistëve nuk përligjet më gjatë. Vetëpërshkrimet fodulle sesi reaksioni është shtyrë në krahët e fashistëve dhe pastaj është mundur bashkë me të, u shndërruan në bumerang, sepse jo i tërë, por pjesë të mëdha të Reaksionit dhe me këtë emër cilësoheshin të gjithë ata që nuk dëshironin të ndiqnin të bindur rrugën e vetme të drejtë të partisë komuniste, kishin bërë qëndresë ndaj pushtuesit italian dhe/ose pushtuesit gjerman. Për këtë arësye shkatërrimi i tyre ushtarak në vitet 1944/45 ishte thjeshtë edhe vetëm politikë mizore për pushtet” (Hubert Neuwirth, Qëndresë dhe bashkëpunim në Shqipëri (1939-1944), f. 140-141). Pikërisht përcaktimi i saktë i forcave reale të përmbledhura në luftën politike në territorin shqiptar në vitet 1939-1953 shërben për të përcaktuar përmasën e krimit antishqiptar të realizuar nga komunistët e Enver Hoxhës në vigjilje të diktaturës së tij gjysëm shekullore. Mënyra e shtrirjes së politikave shtypëse përkatëse dhe bashkëpunimi që ato patën me njëra-tjetrën në raport të drejtë me numurin e popullatave përkatëse tregon se komunizmi titist dhe ai enverist kishin një emërues të përbashkët kundra popullit shqiptar mbi ç’bazë dhe bashkëpunuan me njëri-tjetrin. Kjo e fundit ka mbetur e panjohur akoma nga populli shqiptar duke tentuar të mbetet përjetësisht e panjohur.

3–Si përfundoi lufta? Në fakt përgjigja e kësaj pyetje është e lidhur me përgjigjet e dy pyetjeve të mësipërme që përbashkohen në zbulimin e asaj që kanë fshehur për gjysëm shekulli si politika titiste ashtu dhe ajo shqiptare. Qëllimi real i luftës të zhvilluar në territorin  jugosllav dhe atë shqiptar rastësisht janë të lidhura me luftën e Dytë Botërore. Edhe në qoftë se nuk do të ekzistonte ajo luftë, përsëri masakra mbi popullin shqiptar do të ndodhte me personazhe të tjerë dhe formë tjetër, pasi ai që e projektoi ishte komanduesi i të dy partive komuniste qëllimi i të cilit ishte shkëputja nga influenca sovietike kryesisht e Jugosllavisë ku populli shqiptar ishte i lidhur rastësisht nga vendimi i Konferencës së Ambasadorëve të 1913. Me pak fjalë, përfundimi i luftës me personazhet që njohin ne kishte vetëm një qëllim: të ndërrohej klasa politike qoftë në Jugosllavi, qoftë në Shqipëri, ku cilësia nën emrin e komunizmit ishte vetëm një justifikim për të realizuar kollonën e pestë më lëvizjen komuniste ndërkombëtare. Në funksion të Shqipërisë kjo u duk me tradhëtinë ndaj forcave politike nacionaliste antikomuniste që jetonin përtej kufijve shtetëror ku ato u sakrifikuan për të forcuar pushtetin e Enver Hoxhës në emër të komunizmit.

4–Përse shkuan divizionet komuniste në Jugosllavi, si shkuan, ç’farë bënë dhe si u kthyen? Edhe kjo përgjigje është e lidhur me përgjigjet e mësipërme, pasi pretendimi mbi ndihmën internacionaliste që PKSh pretendoi se po i jepte PKJ sot është e pavlefshme dhe ireale, akoma më tej dhe e pamundur në asnjë përmasë. Divizionet komuniste shqiptare shkuan në Jugosllavi për të realizuar nënshtrimin e popullatës shqiptare ndaj politikës jugosllave të Titos pasi “Mbarimi i përgjakshëm i Luftës së Dytë Botërore në Kosovë, qe teatri i një rezistence të vërtetë të armatosur nga ana e minoritetit shqiptar, në pranverën e vitit 1945, si dhe politika antishqiptare që u bë në Kosovë dhe në Maqedoni ndërmjet viteve 1945 dhe 1966 ka qenë e karakterizuar nga eksodi i dhjetëra e mijëra shqiptarëve dhe turqve, sidomos gjatë njëzet vjetëve që pasuan luftën” (Spastrimi etnik (dokumente historike mbi një ideologji serbe), mbledhur, përkthyer dhe komentuar nga M. Grmek, M. Gjidara dhe N. Simac, f. 234, Tiranë, 2010). Pastaj politika komuniste e Enver Hoxhës në adresë të popullatës shqiptare të Kosovës është kuptuar ndryshe nga ajo e propoganduar për 45 vjet në Shqipëri. Sipas studiuesve shqiptarë të Kosovës “Absurdi më i madh ishte se edhe shteti amë doli në krahun e shovinistave serbomalazias dhe mori aksione të drejtëpërdrejta kundër atdhetarëve drenicakë. Për të qenë turpi edhe më i madh, qeveritarët dhe komunistët e Tiranës e bënin këtë në emër të një “internacionalizmi” absurd. Harruan ata se nuk ka ideologji më të madhe se çështja e kombit dhe e atdheut” (Ilaz Bicaj, Ripushtimi i rrethimit të Istogut dhe qëndresa e tëdelasve, f.135-136, Tiranë 1996). Nuk e besoj se mund të shprehet më qartë arësyeja përse shkuan forcat komuniste shqiptare të Enver Hoxhës në Kosovë. Por kjo ishte vetëm gjysma e arësyes dhe e shprehur sipas interesave jugosllave. E parë sipas interesave të Enver Hoxhës, shumë shpejt forcat jugosllave do të ndihmonin forcat ushtarake shqiptare për të realizuar shkatërrimin e lëvizjeve nacionaliste në Veri të Shqipërisë kundra Preng Calit dhe Mark Gjonmarkajt. I gjithë ky përfundim arrihet po të studiohet veprimtaria e brigadave partizane pas majit 1945 dhe menyrës së kthimit të tyre në Shqipëri nga pikëpamja gjeografike. Fakti që dëshmitarët e atij proçesi përplasen në drejtim të saktësisë tregon se ngjarjet nuk janë krejt ashtu dhe këtu diçka fshihet jo pak e rëndësishme. Gjithëshka duhet të përfshihet në pyetjen e mëposhtme, rëndësia e së cilës është e pakrahasueshme në një masë të tillë sa zbulimi i saj do të çonte në zbulesën e madhe se çfarë përfaqëson në realitet PKSh dhe Enver Hoxha në historinë e Popullit shqiptar.

5–Cila është marrëveshja midis Titos dhe Enver Hoxhës? Përgjigja nuk është dhe fort e lehtë dhe këtu fshihet çdo gjë e paditur dhe e marrë me mënd gabim. Në këtë drejtim ne kemi dy pretendime të kundërta, por që çon në një farë mënyre në zbulimin e marrëveshjes dhe në atë që nuk kanë ditur kurrë shqiptarët e epokës komuniste. Në ndihmë na vjen studiuesi Xhelal Gjeçovi, i cili pretendon se krimineli i Mirditës Mark Gjon Markaj dhe forcat e tij mercenare kanë bashkëpunuar me komandantin e forcave çetnike të Malit të Zi nënkolonel Pavle Gjurishiçit, por ishin kuptuar nga komunistët duke e dërmuar reaksionin shqiptar e jugosllav (Marrëdhëniet shqiptaro-jugosllave në vitet e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, nëndor 1941-nëndor 1944, f. 167-169). Unë nuk e di se çfarë mendon lexuesi shqiptar dhe ai kosovar për këtë pretendim historik, por kur dimë se në atë kohë në krah të komunistëva shqiptarë luftonin dhe bënin ligjin Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha duhet të merret me mënd  se autori e ka tjetërsuar ngjarjen jo vetëm nga padija, por dhe nga urdhëri politik i partisë të tij. Reagimi dhe kundërpërgjigjja vjen nga një pjestar i forcave partizane dhe pjesmarrës në konfliktet e tyre viteve, operativi i brigadës së 7-të, kapiteni i Klasit të parë Nikoll Mëlyshi ( e gjej këtë informacion në librin e tij: “Ngjarje Historike”….f. 340). Sipas tij ngjarjet jo vetëm që nuk kanë qenë kështu, por ato kanë mbuluar të kundërtën duke realizuar mashtrimin e madh të popullit shqiptar. Sipas tij nuk është e vërtetë që forcat  nacionaliste, që historiani komunist i quan kriminale, të kenë bashkëpunuar me forcat çetnike, por ato kanë bashkëpunuar me çetat nacionaliste të Kosovës dhe të atyre të Elbasanit, Krujës, Pukës, Dukagjinit e Kelmendit. Ky bashkëpunim nuk ka qene banditesk por rezultat i vendimit të një mbledhje të organizuar nga Mark Gjonmarku në bjeshkët e Zepës më 15 shtator 1945 ku merrnin pjesë Muharrem Bajraktari, Preng Gjergj Deçi, Ali Gjoçi, Bilal Kola, Kurt Sul Kurti etj (Nikoll Mëlyshi, “Ngjarje Historike”…f. 223-224). Kur nga ana tjetër autori pranon se ishin forcat komuniste që kishin formuar një aleancë ushtarake ndërballkanike nën urdhërat e Mareshallit Tito (po aty, f. 222). Në qoftë se aleancat e çetave nacionaliste u konkretizuan brënda territorit shqiptar duke mbajtur gjallë frymën e revoltave antikomuniste deri më 1952, autori pranon se aleancat e komunizmit ballkanik ishin shumë më të gjëra ku forcat komuniste shqiptare i tejkaluan kufijtë shtetëror të Shqipërisë dhe muarën pjesë kundra forcave nacionaliste shqiptare duke i mundur këto të fundit. Kështu autori pranon se komunizmi jugosllav, bullgar, grek dhe shqiptar kishin formuar një komandë të vetme ( po aty, f. 213) dhe me 15 dhjetor 1944 forcat e Mark Gjonmarkut u ndeshën në luftime të ashpra me forcat komuniste të brigadave shqiptare dhe të atyre të ardhura nga Gjakova, Prizreni dhe Kuksi (f. 221). Ky konkretizim u duk mirëfilli kur forcat nacionaliste shqiptare dorëzoheshin në Kosovë, por pushkatoheshin nga komunistët shqiptarë, siç qe rasti i Sali Dodës (po aty). Në kompleks të gjitha këto më çojnë në përfundimin se komunistët e Enver Hoxhës krijuan aleancën ballkanike për të shkatërruar kundërshtarët e vet politikë dhe kjo përbën të gjithë thelbin e shkuarjes së divizioneve shqiptare në Kosovë në vjeshtën e 1944 deri në dhjetorin e 1945. Qëllimi ka qenë të mos lejohej bashkëpunimi i forcave nacionaliste shqiptare në Shqipëri me ato shqiptare në Kosovë dhe Maqedoni. Kundërveprimi ndaj tyre është konkretizuar me asgjësimin e të gjitha çetave nacionaliste në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni. Pikërisht për këtë punë pushtoi Shqipërinë e Veriut Enver Hoxha ku ndihma e forcave ushtarake jugosllave ka qenë vendimtare.

Enveri ndihmoi Titon për të pushtuar Kosovën dhe Tito ndihmoi Enverin për të pushtuar Malësitë e MbiShkodrës dhe të gjithë Veriun e Shqipërisë si dhe për të asgjësuar Preng Calin, Heroin e vërtetë modern të Kombit Shqiptar dhe forcat e Mark Gjonmarkajt. Atë që kishte bërë për 50 vjet Heroi i Malësisë së Madhe në favor të Popullit Shqiptar nuk e kishte bërë asnjë shqiptar që nga koha e Gjergj Kastriotit dhe, për të qenë të saktë, i gjithë populli shqiptar i marrë së bashku. Vrasje kriminale e Preng Calit është vrasja e vërtetë e Popullit Shqiptar dhe në këtë drejtim komunistët e Enver Hoxhës kanë pasur ndihmën e pakursyer të forcave ushtarake jugosllave. Është vepra historike e Heroit të Malësisë së Madhe që na tregon se asnjë këmbë shqiptare e Kosovës nuk ka kaluar nëpër Shkodër për t’u masakruar në Tivar. Ajo është një shpikje e propogandës serbe.

Marrëveshja e fshehtë midis Titos dhe Enver Hoxhës përmbledh dhe krimin e realizuar në territorin e Shqipërisë ku janë masakruar 12.000 djem shqiptarë nga Kosova në tre varreza masive (prandaj dhe u shpikën tre kollona) përgjatë rrugës Morinë – Murriqan. Unë mund të gaboj për vëndodhjen e varrit të dytë (takimi i përroit të Gomsiqes me Drinin) dhe të varrit të tretë në Murriqan, por jam i sigurtë që varreza e parë masive e shqiptarëve të Kosovës të masakruar në territorin shqiptar nga ana e bandave komuniste të Enver Hoxhës është në Qafë të Malit mbi Fushë Arrëz (Lajthizë).

Perfundime

E gjithe kjo pune me çoi ne nje zbulim sa te tmershem per racen njerezore ne Toke, aq dhe antishqiptare jo vetem per krimin e kryer, por edhe per metodat qe perdoren per t’i fshehur dhe tjetersuar ato deri ne ate masa qe te humbin gjurmet perfundimisht. Ekzistenca e një informacioni gojëdhanor tepër kontradiktor me një pjesmarje njerëzore tepër më të madhe se ajo që ndodhi në Tivar në të gjithë rrugën që kishte bërë kollona me shqiptarët nga Kosova, kur në Shkodër pranohet kalimi vetëm i një kollone me rreth 3500-4000 vetë duhet të tregojë se fjala bëhet për një ngjarje të fshehur me shumë marifet djallëzor për 66 vjet.

Në përfundim të të gjithë hulumtimit të realizuar konkludoj:

“Masakra e Tivarit”, në thelb të tij, fsheh një krim antinjerëzor dhe antishqiptar të realizuar nga bandat partizane shqiptare, për ç’qëllim ata shkuan dhe qëndruan në Kosovë e Maqedoni nga tetori 1944 deri në dhjetor 1945 duke realizuar, përveç vrasje së qindra-mijëra të tjerë, pushkatimin e rreth 12.000 djem Nënash Kosovare në territorin shqiptar, të vetmet Nëna Shqiptare që kanë lindur djem shqiptarë në luftë për SHQIPNI.

Realisht “Masakra e Tivarit” e vërtetë nuk ka lidhje në asnjë përmasë me territorin e Shqipërisë  dhe është sajuar për të fshehur një krim.

Krimi që fshihet pas “Masakrës së Tivarit” duhet zbuluar pa tjetër pasi është themeli i të gjithë krimeve të ndodhura në Shqipëri pas vitit 1945 dhe pika ku fillon veprimtaria antishqiptare e komunizmit shqiptar dhe Enver Hoxhës e pasuesve të tij. Edhe në qoftë se e gjitha kjo është një sajesë, atëhere përse janë përhapur këto fjalë në popull dhe përse literatura propogandistike, për këto probleme, është e shpikur fund e krye. Ngjarjet midis hipotezës dhe rrjedhimeve që dalin nga këto pikëpyetje përputhen në mënyrë absolute. Presidenti i parë i epokës demokratike duhet T’i thërrasë kujtesës për të kujtuar se kur dhe ku u futën formacionet shqiptare në territorin e Shqipërisë pasi i kthyen nga Kosova. Kush dha urdhërin për kthimin e tyre dhe çfarë duhet të bënin gjatë kësaj rruge? Të paktën me këtë do të lajë një pjesë të fajit me heshtjen 66 vjeçare të Tij. “Ju lutem mos harroni: Regjimi komunist në Shqipëri nuk mund të shihet ose gjykohet thjeshtë si një aksident historik. Ai ka qenë një komplot anti-shqiptar dhe anti-demokratik i studjuem që nuk duhet të përsëritet” (Sami Repishti, “Evidentimi dhe dënimi i krimit komunist detyrë atdhetare”, rreth albumit fotografik të z. Fari Shaska, Gazeta Republika, dt. 22 prill 2011).

Në fakt politikanët shqiptarë i fshehin popullit shqiptar një dukuri të padukshme, por e gatëshme të shpërthejë në çdo kohë: Populli Ynë është i mbarsur me një kontradiktë serioze dhe më madhore të historisë së tij. Gjithëshka mbështet në krimin 50 vjeçar të kryer mbi Kombin Tonë në të gjithë Ballkanin pa dallim feje apo nënshtetësie duke filluar nga Kosova, vazhduar me Malin e Zi, Maqedoninë e mbaruar në Çamëri. Zberthimi i problemit mbi “Masakren e Tivarit” me çon ne perfundimin se sot, me 2011, populli shqiptar rezulton te jete i ndare me dysh jo sipas perkatesive politike apo krahinore (është qesharake dhe poshtëruese ndarja e shqiptarëve në të djathtë e të majtë, në jugorë e veriorë), por sipas lidhjeve qe ata kane me krimin antishqiptar. Nje pjese, trashegimtare te atyre qe i kane kryer ato krime, që kane perfituar prej tyre, kane luftuar gjithe jeten per t’i fshehur dhe tjetersuar ato dhe pjesa tjeter, trashegimtaret e atyre qe e kane pesuar ne kurriz  e qe po luftojne me te gjithe menyrat per t’i zbardhur ato. Shoqeria e sotme shqiptare eshte e mbarsur me kontradikten qe imponon raporti i dijes se krimit me luften per te mos e lene te zbulohet mundesisht kurre dhe ky proçes ndodh që në bankat e klasës së parë. Dija dhe mos dija perbejne sot permasen kryesore te thelbit ne zhvillimin e shoqerise shqiptare dhe e gjitha kjo e lidhur vetem me krimin antishqiptar te realizuar pergjate viteve 1943 – 1948.

Konkretisht “Masakra e Tivarit”, ashtu siç interpretohet deri më tani, fsheh katër probleme kardinale për historinë e Popullit Shqiptar përgjatë shekullit të XX-të.

1-Bashkëpunimin e politikës së Enver Hoxhës me politikën antishqiptare të serbo-malazezëve për të nënshtruar popullatën shqiptare të Kosovës përgjatë periudhës 1944-1945

2-Bashkëpunimin e politikës së Enver Hoxhës me politikën antishqiptare të serbo-malazezëve për të nënshtruar popullatën shqiptare të Malësisë së Madhe dhe Mirditës, Matit, Dibrës e Kukësit përgjatë periudhës 1945 – 1948

3-Bashkëpunimin e politikës së Enver Hoxhës me politikën antishqiptare të serbo-malazezëve për të grabitur pasuritë e popullit shqiptar të Shqipërisë përgjatë periudhës 1945-1948.

4-Bashkëpunimin e politikës së Enver Hoxhës me të gjithë politikën kontinentale europiane antishqiptare për t’i ndërruar identitetin historik të formuar përgjatë shekujve XV-XX me sfond të theksuar progjerman në një popull pa identitet historik, siç jemi sot. Dhe kjo e fundit ka qenë detyra thelbësore e komunizmit enverist përgjatë viteve 1943-1992

Për të masakruar këtë pjesë të historisë së popullit shqiptar dhe për të fshehur krimin antishqiptar të politikës serbo-malazeze e komunistëve të Enver Hoxhës në ato vite është shpikur varianti i “Masakrës së Tivarit” sipas versionit që e di popullata shqiptare e Kosovës. Sot populli shqiptare “Duke dorëzuar kriminelët, ai do të ndihet më mirë. Është emancipimi i brëndëshëm. Është lehtësimi që jep nxjerrja e së keqes. Në fund të fundit, shprehja aq e vjetër dhe aq e njohur shqiptare për ikjen, për “marrjen e së keqes”, prej këndej duhet ta ketë zanafillën” (Ismail Kadare, Mbi krimin në Ballkan, f. 80, Tiranë 2011)

Por nga i gjithë ky material i paraparë shtroj pyetjen: përse historiografia shqiptare nuk i ka lidhur masakrat mbi shqiptarët e Çamërisë në Greqi më 1944-1945 (të sakta apo të pasakta masakrën mbi popullatën shqiptare të Çamërisë i gjej në faqet e gazetës Bashkimi të vitit 1946), me masakrat e shqiptarëve në Kosëvë më 1944-1948, me masakrat e shqiptarëve në Maqedoni më 1944-1948 dhe me masakrat e shqiptarëve në Mat, Mirditë, Dibër, Kukës dhe Malësi e Madhe më 1944-1948? Përse të katër këto grupe masakrash të shqiptarëve janë të lidhura me përfundimin e luftës së dytë imperialiste? Përse tre pushtete në atë kohë (Beogradi, Tirana dhe Athina) pa lidhje me njëri-tjetrin kanë konverguar në drejtim të krimit antishqiptar në një pikë? Kush qe ajo mëndje që polli luftën kundra shqiptarëve, kur ata nuk i kanë bërë keq asnjë populli në botë për sa kohë që ka lindur Dielli? Në qoftë se komunizmi lidhet me masakrat e shqiptarëve në Kosovë, Maqedoni, Mal te Zi dhe Shqipëri, masakra mbi popullatën shqiptare në Çameri nuk ka këtë suport justifikues. A e kupton lexuesi që “Masakra e Tivarit” na çon në zbulimin e armikut real të popullit shqiptar? Me te drejte me lind pyetja: a duhen lidhur se bashku masakrat mbi popullaten shqiptare ne Çameri, Shqiperi, Maqedoni, Mal te Zi dhe Kosove? Çfare i perbashkon ato? Pyetja ka vetem nje pergjigje: ne ato vite shqiptaret i mbajten besën atyre qe i kishin ndihmuar per 400 vjet per te mbijetuar dhe vazhdonin t’i mbështesnin pertej historise europiane jo si bashkepunetore te nazifashizmit, por si pjella historike te veprimit te popujve gjermanike mbi Ballkanin. Uniteti me popujt gjermane u perdor si justifikim nga ana e komunizmit per te masakruar mbi 500.000 shqiptare nga Jugu deri ne Veri, nga Lindja deri ne Perendim ku shtriheshin ata. Masakrat mbi popullaten shqiptare të Çamëri ne Greqi, masakra mbi popullaten shqiptare ne Mat, Mirdite, Dibër, Kukës, Malësi e Madhe, masakra mbi popullaten shqiptare ne Maqedoni, masakra mbi popullaten shqiptare ne Kosove pergjate luftes se Dyte imperialiste ka vetem nje aresye: Shqiptaret u masakruan sepse ishin filogjermane. Për këtë arësye u masakrua Kleri Katolik Shqiptar; për këtë arësye u masakrua Klasa Politike shqiptare e kohës Mbretërore. Për këtë arësye u masakrua Historia e Popullit Shqiptar, sepse ai ishte pjella rastësore historike e shkollës Gjermanike, por që për populli shqiptar përbënte domosdoshmerinë e vetme për të qenë popull Europian. Pikerisht kete fsheh interpretimi i deritanishem i “Masakres se Tivarit” dhe eshte kjo aresyeja perse ajo duhet ndryshuar. Ja përse serbëve u interesonte ta paraqisnin “Masakrën e Tivarit” të lidhur me tokën e Shqipeve.

Së fundi, unë dua t’i kujtoj Popullit Shqiptar se për të mësuar të vërtetën mbi luftën nacional –çlirimtare dhe PKSh të Enver Hoxhës mjafton të lexojë gazetën Bashkimi të viteve 1945-1946 dhe do të kuptojë se çdo gjë e propoganduar mbi atë luftë dhe atë parti nga viti 1946 deri më sot është vetëm një gënjeshtër dhe çdo gjë e propoganduar pas atij viti është e shpikur gërmë për gërmë, rresht për rresht e faqe për faqe. E gjitha kjo përmbledh kohën dhe vëndin e formimit të PKSh, të formacioneve ushtarake komuniste, konferences se Pezes, asaj te Labinotit, te mbledhjes se Mukjes, të datës 29 nëndor 1944 dhe shumë “vogëlima” të tjera historike të asaj periudhe, per te cilat gjera komunistet e Enver Hoxhes jane krenuar gjithe jeten.

Por populli shqiptar i Shqipërisë i ka dy borxhe të mëdha popullit shqiptar të Kosovës:

Së pari, duhet t’i kërkojë falje botërisht për veprimtarinë antikosovare të komunizmit enverist, duke përfshirë edhe krimin e pazbuluar të asgjësimit të 12.000 djelmve, ajka e rinisë kosovare në vitet 1945.

Së dyti, të ndërtojë momerialin e kujtimit të viktimave të asaj masakre në tre vendet ku duhet të gjenden tre varreza masive të trupave të shqiptarëve të Kosovës ku të vihen dhe emrat e tradhëtarëve të Kombit Shqiptar që zbatuan urdhërin e krimit antishqiptar. Jemi mësuar me titullin Hero i Popullit për të gjithë ata që nuk bënë asgjë për popullin shqiptar, por akoma nuk na kanë zënë sytë titullin Tradhëtar i Popullit për të gjithë ata që e vranë popullin shqiptar poshtërsisht dhe pa asnjë motiv përgjatë periudhës 1943 – 1948 me një urrejtje biologjike shtazarake.

 

Dhjetor 2010 – qershor 2011